خطر احتکار در بازار
تعادل
بازار کالاها و مواد اولیه مورد نیاز با نرخ دلار 4200تومانی در سال 97 به کدام سمت و سو خواهد رفت؟ رییس فدراسیون واردات ایران در پاسخ به این پرسش روز گذشته در جمع خبرنگاران ضمن تشریح وضعیت تجارت خارجی ایران در سال 97 عنوان کرد که تک نرخی شدن ارز شرایط کشور را در وضعیت متفاوتی قرار داده است. بنابه اظهارات فرهاد احتشام‌زاد بسیاری از کالاهایی که با ارز بالا خریداری شده‌اند توسط صاحبان کالا احتکار شده و قصد آنها از این اقدام این است که با کمبود عرضه به قیمت واقعی خود بازگردند. از سوی دیگر معاون کسب‌وکار اتاق بازرگانی تهران، تصمیم جدید ارزی دولت را اقدام مثبتی ارزیابی کرد که به گفته او، جای نگرانی در ارتباط با کالاهای مختلف وجود ندارد. اما این فعال اقتصادی بر این باور است چنانچه تکلیف حمایت از تولید داخل و کالای ایرانی مشخص نشود، تجارت کشور در سال 97 با معضل جدی مواجه خواهد شد. رییس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی هم «برقراری یارانه‌ها، برجام و تک‌نرخی شدن ارز» را 3 اتفاق مهم اقتصادی تاکنون دانست و تاکید کرد که تک نرخی شدن در شرایط کنونی نیاز مبرم کشور بود. او همچنین از احتمال بسیار بالای کاهش قیمت مواد غذایی و گوشت قرمز به دلیل تک نرخی شدن ارز خبر داد.
کارنامه ورود کالا به کشور
رییس فدراسیون واردات ایران با اشاره به شعار حمایت از کالای ایرانی در سال 97 اظهار کرد: حمایت بی‌دریغ و بدون برنامه از تولید داخل همه کالاها نه تنها سبب کاهش توجه به مزیت‌ها می‌شود بلکه جز رانت‌جویی در بخش‌های غیرمولد و عدم ایجاد بهره‌وری، تاثیری ندارد.
بنابه اظهارات فرهاد احتشام‌زاد و براساس اعلام بانک جهانی، میانگین تورم جهان در سال ۲۰۱۷ معادل 1.7درصد و تورم ایران 9.9درصد بوده،که 5.8 برابر میانگین تورم جهانی و پیش‌بینی تورم سال آینده ایران نیز 12.1درصد است. بنابراین نرخ رشد سالانه قیمت تمام شده کالاهای تولیدکننده ایرانی درحال حاضر 5.8 برابر تولیدکننده‌های سایر کشورهاست و این به معنای گران‌تر بودن 5.8 برابری کالای ایرانی با فرض کیفیت یکسان در برابر کالای خارجی است.
از طرفی مطابق آمارها سال 95 سهم واردات کالاهای مصرفی 14درصد، واسطه‌یی 66 درصد و سرمایه‌یی 20درصد بوده که در سال 96 به ترتیب 20درصد، 62 درصد و 18درصد بوده است. باتوجه به اینکه بخشی از کالاهای سرمایه‌یی مانند ماشین‌آلات کشاورزی، راه‌سازی و از این قبیل در فرآیند تولید داخل مورد استفاده قرار می‌گیرند. به گفته احتشام‌زاد، این اعداد بیانگر این است که بیش از 90درصد واردات در سال 96 نقش اساسی برای تولید داخل داشتند. از آنجا که محدویت منابع در هر کشور وجود دارد، تمرکز بر مزیت‌های نسبی و مطلق ضروری است و مهم‌ترین مزیت‌های مطلق در کشور ما به ترتیب هیدروکربن‌ها، کشاورزی و معادن و مهم‌ترین مزیت‌های نسبی حمل و نقل جاده‌یی، نیروی متخصص و گردشگری است.
احتشام‌زاد با بیان اینکه احتمال سفته‌بازی در صرافی‌ها بر مبنای ارزهای صادراتی وجود دارد، تصریح کرد که بیشترین ضرر در این بین به مصرف‌کنندگان و صادرکنندگان وارد خواهد شد. او با بیان اینکه عدم ثبات وضعیت اقتصادی و رقابت دولت با بخش خصوصی شاهد نسل‌کشی بخش خصوصی در آینده خواهیم بود، اظهار کرد: به طور حتم چاره‌اندیشی در بخش‌های مختلف اقتصادی موجب خواهد شد به شرایط مطلوب‌تری دست یابیم در غیر این صورت به دلیل موارد اشاره شده با بحران طی سال‌های آتی و حتی سال جاری روبه‌رو خواهیم بود.
به گزارش «تعادل» در ادامه این نشست، معاون کسب وکار اتاق تهران با اشاره به اینکه تولید و تجارت در ایران و جهان نیازمند مقررات با ثبات و شفاف است، گفت: امروز نیازمند تعریف صحیح و شفاف و کامل از واردات هستیم و باید تفسیرهای چندگانه در امور تجارت خاتمه یابد. تفسیرهای متفاوتی که امروز از سوی عاملین اجرایی می‌بینیم. بنابراین اگر این اتفاق نیفتد ما شاهد سیاست سلبی و محدودکننده هستیم که مانع کسب وکار می‌شود.
به گفته هومن حاجی‌پور، این در شرایطی است که امروز مدیران دولتی به دلیل تحقق شعار سال جاری، اقدامات سلبی و دستورالعمل‌های محدودساز ارائه می‌کنند. مقرراتی که گاه و بی‌گاه ضد و نقیض هم است و خواهد بود. درحالی که ما برای حمایت از کالای ایرانی و رونق اقتصاد کشور باید به سمت مقررات‌زدایی و رفع موانع موجود قدم برداریم. او تاکید کرد چنانچه سریع‌تر سیاست‌هایی مشخص برای برنامه حمایت از کالای ایرانی تدوین نشود به طور حتم به جای مقررات‌زدایی، رفع موانع و تسهیل فضای کسب‌وکار شاهد تصویب مقررات محدودکننده جدید خواهیم بود.
معاون کسب وکار اتاق تهران همچنین ابراز امیدواری کرد که امسال در زمینه‌های مختلف کسب وکار به خصوص در زمینه‌های تولید داخلی، واردات و صادرات، سیاست‌هایی کاملا مشخص و روشن اعمال شود و با تصمیم‌های خلق‌الساعه مواجه نباشیم. به گفته حاجی‌پور آنچه برای اقتصاد کشور اهمیت دارد، ثبات و ساده بودن مقررات است.
او در بخش دیگری از سخنان خود، ارزش کل واردات در سال گذشته را حدود 54 میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: از نظر ارزشی 62 درصد از کل واردات شامل کالاهای واسطه‌یی و 18درصد کالاهای سرمایه‌یی هستند و 20درصد نیز کالاهای مصرفی را در بر می‌گیرد. معاون کسب وکار اتاق تهران اضافه کرد: متاسفانه واردات به دلیل نمایی که از نظر خروج ارز از کشور دارد در ذهن عموم مسوولان و مردم امری نکوهیده به شمار می‌رود؛ اما با نگاه واقع‌بینانه به واردات موجود در کشور بیشتر شاهد کالاهای واسطه‌یی و سرمایه‌یی هستیم؛ کالاهایی که تولید داخل نیازمند بسیاری از آنهاست.
احتمال کاهش قیمت مواد غذایی
اما از آن سو، رییس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی با مثبت ارزیابی کردن تک نرخی شدن قیمت ارز در این نشست اظهار کرد: تک نرخی شدن ارز برای هر فعال اقتصادی یک اتفاق مثبت است و فعالان حوزه کشاورزی از این مساله استقبال می‌کنند و در ارتباط با کالاهای اساسی با مشکلی مواجه نخواهیم بود و تک نرخی شدن موجب افزایش قیمت کالاهای اساسی نخواهد شد. فرهاد آگاهی این احتمال را داد که در حوزه گوشت قرمز با کاهش قیمت روبه‌رو شویم و براساس تدابیر اندیشیده شده توسط دو وزارتخانه صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی به احتمال بسیار بالا با کاهش قیمت مواد غذایی روبه‌رو می‌شویم.
او همچنین در باره آن دسته از کالاهایی که قبلا ارز مبادله‌یی دریافت می‌کردند، گفت: مابه‌التفاوت قیمت نسبت به دلار ۴۲۰۰تومانی به آنها پرداخت خواهد شد و آنها که ارز متقاضی می‌گرفتند شرایط برای آنها با ارز ۴۲۰۰تومانی باقی خواهد ماند. آگاهی اظهار کرد: باید بدانیم که نسبت کاهش قیمت مواد اولیه بسیار بیشتر از هزینه‌های جاری است و به همین دلیل شاهد کاهش قیمت مواد غذایی در آینده خواهیم بود؛ چراکه محاسبات براساس یورو 6 هزار تومانی تا پایان سال در نظر گرفته شده درحالی که قرار بر این است، یورو ۵۱۰۰ تومانی تعلق گیرد که این تفاوت ۲۰درصدی موجب بهبود وضعیت قیمت‌ها می‌شود. رییس انجمن واردکنندگان فرآورده‌های خام دامی در مورد اینکه آیا قیمت واقعی دلار در ایران ۴۲۰۰تومان است؟ تصریح کرد: صادرکنندگان اعتقاد دارند این نرخ واقعی نیست اما به نظر ما در بخش واردات این نرخ نزدیک به واقعیت است و اگر ارز ناشی از صادراتی که بخش خصولتی طی سال‌های اخیر انجام می‌داد به شبکه پولی کشور وارد می‌شد، قیمت دلار حتی درحال حاضر کمتر از ۴۲۰۰تومان بود.
او در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به اینکه ما مصرف بالایی نداشتیم و تنها ۵۰ میلیارد دلار واردات صورت گرفته، گفت: در بخش صادرات غیرنفتی نیز رقم‌ها به میزان صادرات نزدیک است و اگر صادرات نفتی را در نظر بگیریم تراز تجاری کشور مثبت می‌شود بنابراین پول ما باید طی سال‌های اخیر تقویت می‌شد درحالی که عکس این اتفاق، رخ داده ؛ چراکه ارز به دست آمده وارد بازار کشور نشده است. آگاهی «برقراری یارانه‌ها، برجام و تک‌نرخی شدن ارز» را 3 اتفاق مهم اقتصادی تاکنون دانست و تاکید کرد که تک نرخی شدن در شرایط کنونی نیاز مبرم کشور بود. او در عین حال با اشاره به اینکه به طور کلی سیاست‌های حمایتی دولت طی سالیان گذشته نتوانست بهره‌وری کشاورزی را بالا ببرد و فضا را رقابتی کند، اظهار کرد: بازار فعلی نیز که با آن مواجه هستیم به دلیل شرایط پیش آمده برای روسیه است؛ هر چند که همچنان از نظر قیمتی قادر به رقابت نیستیم و دولت باید در بخش حمایتی از کشاورزان تجدیدنظر کند.
