کرهشمالی از غیرهستهای شدن میگوید
سیانان: راه درازی تا توافق در پیش است
گروه جهان
«کرهشمالی تمایلش را برای خلع سلاح هستهیی کامل اعلام کرده است.» این اظهارنظر رییسجمهوری کرهجنوبی پس از تماس تلفنی مستقیم با همتای خود در کرهشمالی است. یک هفته پیش از دیدار رهبران دو کره، خط تماس اضطراری بین مقامهای دو کشور برقرار شده و رهبران دو کشور مکالمهیی کوتاه با یکدیگر داشتهاند.
به گزارش آسوشیتدپرس، دفتر ریاستجمهوری کرهجنوبی اعلام کرده با برقراری خط تماس اضطراری بین مقامهای دو کشور، مکالمه آزمایشی موفقیتآمیزی به مدت چهار دقیقه و ۱۹ ثانیه بین کیم جونگاون رهبر کرهشمالی و مون جائهاین رییسجمهوری کرهجنوبی، انجام شده است.
کیم جونگاون و مون جائهاین قرار است جمعه آینده در منطقه غیرنظامی بین دو کشور با یکدیگر دیدار کنند و به گفته سئول، مکالمه تلفنی دو رهبر به تسهیل مذاکرات و رفع سوءتفاهم در دوره تنشها کمک میکند. نشست رسمی رهبران دو کشور پیش از این تنها
دو بار، یک بار در سال ۲۰۰۰ و بار دیگر در سال ۲۰۰۷، برگزار شده است. رسانههای بینالمللی دیدار هفته آینده بین رهبران دو کره را زمینهساز دیدار تاریخی بین سران امریکا و کرهشمالی درباره خلع سلاح هستهیی شبهجزیره کره تلقی میکنند. مون جائهاین رییسجمهوری کرهجنوبی، گفته کرهشمالی برای آغاز مذاکرات هیچ شرطی که امریکا نتواند بپذیرد -همچون خروج نظامیان امریکایی از خاک کرهجنوبی- تعیین نکرده است؛ تمام صحبت آنان درباره پایان سیاستهای خصمانه علیه کرهشمالی پس از یک تضمین امنیتی است. به گفته رییسجمهوری کرهجنوبی، پیونگیانگ پذیرفته که خروج نظامیان امریکایی از این شبه جزیره بهعنوان شرط غیرهستهیی شدن مطرح نشود. امریکا حدود ۲۸هزار نیروی نظامی در خاک کرهجنوبی دارد و کرهشمالی همواره خروج این نیروها را پیششرطی برای متوقف کردن فعالیتهای هستهیی ذکر میکرد. به گفته رییسجمهوری کرهجنوبی، امریکا حاضر نیست طرحی که خروج نظامیانش از شبهجزیره کره را پیششرط قرار دهد، بپذیرد و سرانجام رهبر کرهشمالی به خاطر تشویق روحیه همکاری و دیپلماسی حاضر شده از طرح این موضوع بهعنوان یکی از شروط غیرهستهیی شدن دست بردارد. در حالی که بنابر گزارشها، دیدار تاریخی رهبران امریکا و کرهشمالی قرار است احتمالا در دو ماه آینده برگزار شود، هنوز محل برگزاری آن اعلام نشده و جزئیاتی از سفر اخیر رییس سازمان سیا به کرهشمالی و دیدارش با رهبر آن کشور نیز منتشر نشده است. در همین حال سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، میزبانی کشورش را تکذیب کرده و گفته مسکو پیشنهادی برای میزبانی این دیدار ارائه نکرده است.
کرهشمالی و امریکا از پایان جنگ کره در سال ۱۹۵۳ روابط خصمانهیی با یکدیگر داشتهاند و پیونگیانگ بارها تهدید کرده علیه امریکا و متحدانش در منطقه دست به اقدام نظامی خواهد زد. آزمایشهای هستهیی و موشکی کرهشمالی نیز با تحریمهای شدید شورای امنیت سازمان ملل علیه این کشور همراه شد.
غیرهستهای شدن یعنی چه؟
شبکه سیانان در گزارشی با عنوان اینکه «وقتی امریکا از غیرهستهیی شدن میگوید، دقیقا از چه چیزی صحبت میکنند؟» مینویسد: قطعا مهمترین موضوع دیدار کیم جونگاون و مون جائهاین جمعه آینده غیرهستهیی شدن است، اصطلاحی که این روزها همه جا شنیده میشود، از سئول گرفته تا واشنگتن و پکن. چیزی که اینجا مغفول مانده نبود تعریف یکسان و مشترک از این عبارت است، امری که میتواند در نشست هفته آینده و همچنین دیدارهای احتمالی آینده میان کیم جونگاون و دونالد ترامپ دردسرساز شود.
به گفته مقامهای کرهجنوبی و چینی، کیم جونگاون تمایل دارد درباره غیرهستهیی شدن شبه جزیره کره مذاکره کند. رییسجمهوری کرهجنوبی حتی گفته که پیونگیانگ برای آغاز این مذاکرات پیششرط خروج نیروهای امریکایی از شبه جزیره کره را نیز کنار گذاشته است؛ اظهاراتی که باعث شده تا شک و تردید کارشناسان نه چندان خوشبین به این تحولات نیز تا حدی کمرنگ شود. آدام مونت تحلیلگر امریکایی، در این باره میگوید: «این روزها کرهشمالی هر چیزی را که برای آغاز مذاکرات لازم است میگوید.»
کیم جونگاون پیشتر نیز در سفر به پکن از تعهد کشورش برای غیرهستهیی شدن شبه جزیره کره گفته بود، اظهاراتی که با واکنش مثبت دونالد ترامپ در واشنگتن روبه رو شد. اما آیا کیم جونگاون، مون جائهاین (رییسجمهوری کرهجنوبی) و دونالد ترامپ وقتی از غیرهستهیی شدن شبه جزیره کره صحبت میکنند منظورشان این است که کرهشمالی قرار است قدرت هستهیی خود را کنار بگذارد؟
در طول یک دهه گذشته، غیرهستهیی شدن کرهشمالی برای امریکا و کرهجنوبی تنها یک معنی داشته است. جاش پولاک محقق ارشد مرکز مطالعات بینالمللی مایدبروی میگوید: «منظور واشنگتن و سئول سیویآیدی (CVID) است که اصطلاحا مخفف توقف کامل قابل تایید و غیرقابل برگشت برنامه هستهیی کرهشمالی است.» این دقیقا همان زبان و رویکردی است که شورای امنیت سازمان ملل در تصویب قطعنامههای خود در محکومیت برنامههای هستهیی کرهشمالی از جمله در اکتبر 2006 میلادی استفاده کرده است. به اعتقاد پولاک، منظور از غیرقابل بازگشت این است که اقدامات عملی در جهت تخریب سایتهای هستهیی کرهشمالی انجام شود بهطوری که دیگر امکان استفاده از این سایتها وجود نداشته باشد.
همچنین به گفته کوین راد نخستوزیر سابق استرالیا، هرگونه غیرهستهیی شدن نیازمند گامهای عملی است که باید زیرنظر ناظران مستقل باشد. بدون چنین نظارتی هرگونه اقدام یکجانبه از سوی کرهشمالی هیچ ارزشی نخواهد داشت.» سیانان اشاره کرده که این نظارت میتواند توسط سازمانهای بینالمللی نظیر آژانس بینالمللی انرژی اتمی (IAEA) انجام شود، سازمانی که پیشتر پیونگیانگ نمایندگانش را از کرهشمالی اخراج کرده است.
چندین دهه است که امریکا و کرهجنوبی تلاش دارند تا کرهشمالی را به غیرهستهیی شدن وادار کنند. پیونگیانگ در سال 1991 اعلامیه مشترک غیرهستهیی شدن شبه جزیره کره را با سئول امضا کرد، اما دو سال بعد کرهشمالی متعهد شد که برنامه هستهیی خود را در ازای دریافت کمکهای بینالمللی برچیند. اما این وعدهها نه آن زمان و نه هیچگاه دیگر از سوی دو طرف عملی نشدند که درنهایت به ایجاد بیاعتمادی میان طرفین انجامید. اما به نظر میرسد که امریکا هنوز امیدوار است که این مذاکرات جدید متفاوت از گذشته پیش برود و به نتیجه برسد. اما واقعیت این است وقتی کیم جونگاون اخیرا در پکن از غیرهستهیی شدن شبه جزیره کره صحبت کرده منظورش پایان برنامه هستهیی کرهشمالی نبوده است.
دیوید مکسویل تحلیلگر ارشد و نظامی سابق امریکایی، در این باره میگوید: «برای کیم جونگاون غیرهستهیی شدن به معنی غیرهستهیی شدن تمام شبه جزیره کره از جمله کرهجنوبی است.»
همچنین بنا بر تحلیل پولاک، با وجود سخنان اخیر رییسجمهوری کرهجنوبی مبنی بر اینکه پیونگیانگ از پیششرط خروج نیروهای امریکایی از منطقه عقب کشیده، کیم جونگاون همچنان امیدوار است که بتواند این موضوع را در طول مذاکرات مطرح کند چراکه کرهشمالی از ناحیه حضور نیروهای امریکایی در منطقه واقعا احساس خطر میکند. پس اگر قرار است امریکاییها آنجا بمانند کرهشمالی برای حفاظت از خود در برابر تهدیدهای احتمالی به تسلیحات هستهییاش نیاز خواهد داشت.» به همین دلیل است که تحلیلگران با اشاره به دیوار بلند بیاعتمادی که میان طرفین وجود دارد، پیشبینی میکنند که
دو طرف راه طولانی تا درک متقابل و توافق در پیش خواهند داشت.