سقوط ارزها در بازارهای نوظهور
گروه جهان
افزایش ارزش دلار و بالا رفتن هزینه‌های استقراض (دریافت وام) روز دوشنبه بدترین هفته را در بیش از یک‌سال گذشته برای بازارهای نوظهور رقم زد. از جمله بیشترین ارزهایی که در این روند آسیب دیدند، لیر ترکیه و پزو آرژانتین بودند و همین مساله احتمال اینکه بازارهای نوظهور به چرخه سه ساله کاهش نرخ بهره پایان دهند را افزایش داد.
به گزارش رویترز، بازارهای نوظهور سال جاری میلادی را با سود بردن از اقتصاد سلامت جهانی و افزایش بهای اقلام همراه با نرخ تورم مهارشدنی و ارزش پایین دلار آغاز کردند. آنچه در ابتدای سال محتمل به نظر می‌رسید، این بود که موجی از اقدامات بانک‌های مرکزی نوظهورها در جهت کاهش نرخ بهره با ایجاد رقابت در میان ارزهای این کشورها همراه شود. از برزیل و روسیه گرفته تا ارمنستان و زامبیا، کشورهای کوچک و بزرگ در حال توسعه روی محور کاهش نرخ بهره حرکت می‌کردند. از ژانویه 2015 تاکنون نرخ بهره در بازارهای نوظهور بارها کاهش یافت و در نهایت نرخ استقراض از 7درصد در آن زمان در سال گذشته به کمتر از 6درصد رسید. از آنجایی که بدهی ارزی محلی در بازارهای نوظهور در زمره پرسودترین دارایی‌ها محسوب می‌شود، نرخ برگشت سرمایه این دارایی‌ها به دلار سال گذشته 14درصد بود، سود مدیران صندوق‌های سرمایه نیز در همین بازه زمانی افزایش یافت. اما اکنون به نظر می‌رسد که این روند در حال تغییر است.
بانک مرکزی آرژانتین در واکنش به سقوط ارزش پزو نرخ بهره را به ۴۰درصد افزایش داده است و ترکیه نیز با کاهش شدید ارزش لیره در برابر دلار مجبور شد به افزایش نرخ بهره تن دهد. اندونزی پس از مداخله‌های شدید برای جلوگیری از آسیب دیدن روپیه ارز ملی این کشور اعلام کرده که احتمالا به سیاست‌های سختگیرانه پولی روی می‌آورد.
با سقوط ارزهای بازارهای نوظهور، از بهره‌وری اوراق قرضه به ارز همان کشور حدود 6.2درصد کاسته شده و بازگشت سرمایه برای سال 2018 منفی است. ناوین کونام مدیر سرمایه در سرمایه‌گذاران جهانی آلیناز با اشاره به افزایش بی‌اعتمادی‌ها به سیاست‌های پولی گفت: «بازار کاهش نرخ بهره داغ است.»
در چند دهه گذشته افزایش ارزش دلار همواره خبر بدی برای بازارهای نوظهور محسوب می‌شده و با وجود پیشرفت سال‌های اخیر در کشورهای در حال توسعه، افزایش اخیر ارزش دلار و واکنش بازارهای نوظهور نشان داد که شرایط تغییر چندانی نکرده است. طبق بررسی‌ها برمبنای شاخص جی‌پی‌مورگان، در حالی که روند افزایش ارزش دلار همچنان ادامه دارد، ارزش ارز بازارهای نوظهور به‌طور میانگین حدود 3 درصد کاهش یافته است.
انتظار تغییرات در نرخ بهره
به نظر می‌رسد که اقتصادهای نوظهور در مجادله با دشمن دیرینه خود یعنی تورم، دست برتر را دارند. نرخ تورم در روسیه اکنون رکورد سقوط را شکسته و به پایین‌تر از سطح هدف بانک مرکزی این کشور رسیده است؛ در هند نرخ تورم به کمترین میزان در پنج ماه گذشته کاهش یافته و در برزیل پایین‌تر از سطح 3.8درصدی هدف بانک مرکزی است. نرخ تورم در اندونزی نیز در ماه آوریل امسال کمتر از زمان مشابه در سال گذشته بود.
اما تغییر و تحولات هفته‌های اخیر سبب شده برخی تحلیلگران پیش‌بینی‌های خود را درباره احتمال کاهش نرخ بهره مجدد ارزیابی کنند. برای نمونه در روسیه پس از اینکه بانک مرکزی در ماه آوریل نرخ بهره را ثابت نگه داشت، اکنون تحلیلگران اطمینان کمتری به کاهش آن دارند.
هند هم همانند دیگر واردکنندگان بزرگ انرژی در میان اقتصادهای نوظهور از بالا رفتن بهای نفت خام آسیب دیده است. طی هفته گذشته انتظار افزایش نرخ بهره در هند در بازه زمانی 12ماهه به شدت افزایش یافت و اکنون بازارها بیش از دو مرتبه افزایش نرخ بهره به جای یک مرتبه انتظار می‌کشند.
در آرژانتین نرخ بهره برای سومین مرتبه در 8 روز اخیر افزایش یافت و به 33.25درصد رسید. این در حالی است که نرخ بهره تا ۲۷ آوریل 27.25درصد بود. افزایش نرخ بهره سبب شده که ارزش پزو تا حدی تقویت شود و در حالی که تا روز پنج‌شنبه 7.83درصد از ارزش خود را از دست داده بود، به 21.7پزو در برابر دلار برسد. پزو در میان ارزهای اقتصادهای نوظهور بدترین عملکرد را داشته و از آغاز سال جاری میلادی تاکنون ۱۹درصد از ارزش خود را از دست داده است.
اما مشکل تنها به اقتصادهایی که عمدتا آسیب‌پذیر هستند، مربوط نمی‌شود. حتی در اقتصادهای نسبتا آرام شرق اروپا همچون جمهوری چک نیز بانک‌های مرکزی درباره احتمال افزایش مجدد نرخ بهره در پی سقوط ناگهانی ارزش ارز هشدار داده‌اند. همه این اتفاقات ضربه سنگینی به مدیران سرمایه وارد آورده است که دارایی‌های خود را به صورت اوراق قرضه بازارهای نوظهور به ارز محلی، سرمایه‌گذاری کرده بودند و سودی قابل توجه را انتظار می‌کشیدند. سرمایه‌گذاران اکنون عملکرد ارزهای بازارهای نوظهور را با دقت زیر نظر دارند و این در حالی است که پزو مکزیت و زلوتی لهستان در میان دیگر ارزها آسیب‌پذیری کمتری دارند. بزرگ‌ترین تجارت سال 2018 تا اندک زمانی پیش‌فروش دلار و خرید اوراق قرضه بازارهای نوظهور بود؛ اما به نظر می‌رسد این تجارت اکنون دچار مشکل شده است و سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های کم‌خطرتری همچون اوراق قرضه وزارت خزانه‌داری ایالات متحده جذب می‌شوند.
