نقش سرمایه اجتماعی در التهابات ارزی

وهاب قلیچ | صاحب‌نظر پولی و بانکی|

با افزایش سطح سرمایه اجتماعی در هر جامعه‌یی می‌توان امیدوار بود که مسوولیت‌پذیری اجتماعی افراد ارتقا یابد و در التهابات و بحران‌های اقتصادی به کمک سیاست‌گذاران در بازگشت آرامش و ثبات بشتابند.

براساس فلسفه مسوولیت اجتماعی شرکتی CSR به خصوص در بحران‌های اقتصادی ازجمله التهابات ارزی اخیر در اقتصاد ایران، شرکت‌ها باید در قبال پیامد اقدامات خود بر فضای اقتصادی جامعه حساس باشند و دست به کارهایی نزنند که به تشدید التهاب در بازارهای مختلف اقتصاد بینجامد.

حال سوال اساسی و مهم این است که چه عواملی بر تقویت مسوولیت‌پذیری شرکتی نهادها و بنگاه‌های اقتصادی اثرگذاری دارند؟ پاسخ به این پرسش در سرمایه‌یی گرانبها نهفته شده است که امروزه اساس رشد و توسعه اقتصادی جوامع را شکل داده و بدون آن سخت بتوان اقتصادی پیشرفته و شکوفا را متصور بود.

این سرمایه چیزی نیست جز سرمایه اجتماعی (social capital) به عبارتی کلید مسوولیت‌پذیری اجتماعی در دست سرمایه اجتماعی است. با افزایش سطح سرمایه اجتماعی در هر جامعه‌یی می‌توان امیدوار بود که مسوولیت‌پذیری اجتماعی اشخاص حقیقی و حقوقی ارتقا یابد و در التهابات و بحران‌های اقتصادی به یاری سیاست‌گذاران در بازگشت آرامش و ثبات به دامن اقتصاد جامعه بشتابد. به عبارتی مسوولیت‌پذیری اجتماعی نتیجه و ثمره سرمایه اجتماعی قدرتمند است که به خصوص در شرایط حاد و بحرانی اقتصاد بیشتر به آن احساس نیاز می‌شود. مرور برخی شاخص‌های سرمایه اجتماعی در کشور گواه روند نه چندان مثبت سرمایه اجتماعی در ایران طی سالیان گذشته بوده که این پدیده می‌تواند نتایج ناگواری برای نظام اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کشور به دنبال داشته باشد. در عرصه اقتصادی ازجمله شاخص‌های کلیدی که تحت اثر سرمایه اجتماعی قرار دارد، نرخ رشد اقتصادی است. گرچه در سال‌های اخیر وضعیت این نرخ در اقتصاد ایران مرتبط با برخی رخدادهای اقتصادی و سیاسی کشور بوده اما به واقع نمی‌توان از روند نامناسب سرمایه اجتماعی به عنوان عاملی در سرعت پایین نرخ رشد اقتصادی(بدون نفت) کشور چشم‌پوشی کرد. براساس مطالعات انجام شده در حوزه سرمایه اجتماعی می‌توان به این حقیقت پی برد که «اعتماد و اطمینان» محور و رکن اساسی سرمایه اجتماعی است و این عنصر فراهم نمی‌آید مگر با درک صداقت و شفافیت در مجموعه سیاست‌گذاری مدیران ارشد اقتصادی توسط آحاد افراد جامعه. به عبارتی چنانچه سیاست‌گذار نسبت به وعده‌های خود وفادار و پایبند باشد، در سیاست‌گذاری خود از اصول منطقی و علمی پیروی نماید و در افزایش سطح شفافیت و کاهش رخداد فساد در تکاپو باشد، حس اعتماد در آحاد جامعه به وجود خواهد آمد و این یعنی پایه‌ریزی برای ایجاد یک سرمایه اجتماعی قدرتمند.