تجهیز 98 هزار بنگاه اقتصادی به واحد تحقیق و توسعه
گروه بنگاه‌ها|
معاون وزیر صنعت دیروز خبر داد که بیش از 98هزار بنگاه اقتصادی کشور به واحد تحقیق و توسعه مجهز می‌شوند؛ اقدامی که از منظر بسیاری از تحلیلگران یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که اقتصاد ایران برای بهبود شاخص‌های تولید و اشتغال به آن نیاز دارد تا با کمتر شدن فاصله «ایده تا عمل» یا نزدیک‌تر شدن حوزه‌های «صنعت و دانشگاه»؛ روند توسعه در فعل و انفعالات تولیدی و صنعتی بیشتر شود.
تحقیق و توسعه فعالیت‌های مختلفی از مرحله تفکر، ابداع، اختراع، بهبود کمی و کیفی، تولید و روش‌های آن تا کاربرد‌های مختلف در جهت تامین نیازهای انسانی را در بر می‌گیرد. تحقیق و توسعه در 3مقوله تحقیقات بنیادی، کاربردی و توسعه‌یی مورد مطالعه قرار می‌گیرد. اما وضعیت تحقیق و توسعه در کشورمان با در نظر گرفتن شاخص‌های متداول برای این منظور رضایت‌بخش نیست و با توجه به این مطلب که تحقیق و توسعه نقش مهم و بسیار حیاتی در توسعه و رشد اقتصادی جوامع دارند، لزوم توجه بیشتر به این امر و ایجاد فضا و ساختار مناسب برای تحقیق و توسعه ضرورت بیش از پیش می‌یابد.
واقعیت آن است که هزینه تحقیق و توسعه، نوآوری و استفاده از تکنولوژی‌های جدید به بنگاه‌های اقتصادی اجازه می‌دهد توان تولیدی خود را ارتقا دهند که این امر نیز منجر به رشد ظرفیت، کاهش هزینه، افزایش کیفیت و افزایش سرعت در تحویل کالا می‌شود.
تاثیرگذاری فرآیند موضوع تحقیق و توسعه در بهبود شاخص‌های رشد اقتصادی زمانی برجسته‌تر می‌شود که بدانیم شرکتی مانند آمازون در سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۶میلیارد دلار و شرکت سامسونگ نزدیک به ۱۳میلیارد دلار در تحقیق و توسعه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. آمارها حاکی از آن است که به ازای هر واحد پولی سرمایه‌گذاری در تحقیق صنعتی معادل30واحد سود به دست می‌آید که این می‌تواند به اقتصاد کشورها و تولید ناخالص داخلی‌شان کمک قابل توجهی کند.
به عبارت روشن‌تر بدون بهبود وضعیت تحقیق و توسعه در بنگاه‌های اقتصادی رسیدن به اهداف از پیش تعیین شده اقتصادی بیشتر به یک رویای در دوردست شبیه خواهد بود تا واقعیتی که بتوان روی ابعاد و زوایای گوناگون آن حساب باز کرد. براساس این اهمیت بنیادین است که یکی از اصلی‌ترین برنامه‌های دولت دوازدهم برای بهبود وضعیت تولید کشورمان افزایش گزاره‌هایی است که به طور مستقیم روی تحقیق و توسعه تاثیر می‌گذارد. با توجه به اهمیت موضوع در جریان این گزارش نوری به ابعاد مختلف مقوله تحقیق و توسعه در فعالیت‌های بنگاه‌های اقتصادی انداخته شده تا در پایان تصویری از بایدها و تبایدهای این بخش به دست آید.
بهبود شاخص‌های ارتباطی
معاون آموزشی، پژوهشی و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت گفت: 98هزار بنگاه اقتصادی، صنعتی و معدنی کشور برای ارتباط بیشتر صنعت و دانشگاه به واحدهای تحقیق و توسعه مجهز می‌شود. برات قبادیان دیروز در حاشیه کارگروه اشتغال استان لرستان در سالن جلسات استانداری در جمع خبرنگاران افزود: این اقدام در راستای طرح تاپ انجام می‌شود. تاپ طرحی مبتنی بر دانش، دانشگاه و اساتید دانشگاه است تا بتوان تمام فعالیت‌های جامعه را بر مبنای علم و دانش پیش برد و از راهکار علم در فضای کسب وکار استفاده کرد.
وی اظهار کرد: در بودجه سال 97 بین 25تا 30هزارمیلیارد ریال اعتبار برای اجرای طرح تاپ پیش‌بینی شده است.
معاون آموزشی، پژوهشی و فناوری وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: دانشجویان در این طرح، کارآموزی تخصصی خود را با هدف آشنایی با صنعت، تجارت، کشاورزی، خدمات و جامعه در صنعت سپری می‌کنند. متاسفانه با وجود صرف 9ماه زمان توسط دانشجویان کارشناسی ارشد، پایان‌نامه‌ها مبتنی بر مساله و رفع مشکل و تقاضای جامعه نیستند و رساله‌های دکترا نیز با وجود صرف 18ماه همین مشکل را دارند. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت افزود: با اجرای طرح تاپ، دانشجویان کارشناسی ارشد و دکترا پایان‌نامه و رساله خود را در بنگاه‌های اقتصادی و صنعتی انجام می‌دهند و رساله خود را می‌نویسند. با اجرای این طرح مشکلات بنگاه‌های اقتصادی برطرف و نیروهای این بنگاه‌ها نیز از میان همین افراد انتخاب می‌شوند. قبادیان اظهار کرد: کیفیت زمانی حاصل می‌شود که تولید بر مبنای دانش و علم صورت گیرد تا بتوان محصول با کیفیت و قابل رقابتی تولید کرد. اجرای این کار کمک می‌کند تا واحدهای اقتصادی به واحدهای تحقیق و توسعه مجهز شوند و در دنیای امروز محصولاتی ماندگار و رقابت‌پذیر تولید کنند.
لزوم تعامل و ارتباط دو سویه بین تحقیق و واحدهای فناور
حبیب‌الله انصاری، دبیرکل انجمن صنایع لوازم خانگی درباره عدم هماهنگی بخش‌های تحقیقاتی دانشگاهی با محیط‌های صنعتی می‌گوید: دلیلی این مشکل این است که بخش‌های تحقیقیاتی مثل دانشگاه راه خودش و صنعت هم راه خود را می‌روند. هیچ برنامه‌یی برای هم‌افزایی وجود ندارد. محیط بسته است. الان باید برنامه‌ریزی را بیشتر کنیم. چرا رسانه‌های ملی هیچ بخشی برای ایجاد این تعامل ندارند؟ این یک نوع سرمایه‌گذاری برای اقتصاد کشور است. چرا این بحث‌های مطرح شده در جلسه امروز را در تلویزیون نداریم؟ برای مسائل کم اهمیت‌تر خیلی برنامه‌ها هست. درحالی که برنامه‌های ترویجی مرکز ثقل توسعه صنعتی و افزایش رفاه جامعه خواهند بود. ما تا به امروز از لحاظ اقتصادی متکی به فرآورده‌های نفتی و خام بوده‌ایم. اگر بخواهیم به توسعه اقتصادی و صنعتی برسیم باید هم‌افزایی ایجاد کنیم.
انصاری درباره راهکارهایی که از طریق آن می‌توان این ارتباط را بهبود بخشید، می‌گوید: بسیار زیاد. امروز با وضعیتی که جامعه صنعتی دارد و متاثر از وضعیت اقتصادی واحدهاست باید به عنوان ستاد فناوری در صنایع باور ایجاد کنیم. برای این کار باید بررسی کرد چگونه کیفیت و رشد بازار تحت تاثیر محصول جدید قرار می‌گیرد. در نتیجه باور در بخش صنعت به وجود می‌آید. پس پاسخ به این سوال که توصیه نانو چقدر برای تسهیلات اهمیت دارد این است که خیلی مهم است. البته یک انگیزه کوچک است در برابر بانک‌ها. چون بانک‌ها خیلی سود برای ارائه تسهیلات می‌دهند این 22درصد خیلی زیاد است در این شرایط حمایت مالی انگیزه‌بخش است. اما هنوز هم کم است.
جای خالی مهارت‌های عملی
در دانشگاه
مدیرعامل شرکت صنایع اشتعال اراک که حدود 35سال از تاسیس آن می‌گذرد نیز درخصوص نحوه برقراری ارتباط صنعت و دانشگاه و جایگاه این ارتباط در استان مرکزی گفت: طی سال‌های گذشته این ارتباط ضعیف بود اما درحال حاضر با توجه به ساختار ایجاد شده در اتاق بازرگانی، سازوکارهایی تدوین شده و این ارتباط رو به گسترش است.
او تصریح کرد: محصول اصلی دانشگاه، صنعت است و این دو ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند به شرطی که اقدامات نتیجه‌بخش و اثرگذار صورت گیرد.
مژگان ادامه داد: در سال‌های اخیر کمتر شاهد جذب فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در صنعت هستیم چراکه از تجربه بسیار پایین و مهارت اندکی برخوردار هستند و فاقد تجربه اجرای کار هستند. این مساله نشان می‌دهد، ارتباط صنعت و دانشگاه چندان قوی نبوده و دانشجویان تجربه عملی که باید در دوران تحصیل کسب می‌کردند را نیاموخته‌اند.
این صنعتگر اراکی با بیان اینکه استان مرکزی قطعا از حیث علمی توانمند است که توانسته بسیاری از نیازهای مربوطه را تامین کند، اظهار کرد: رابطه بین مدیران ارشد و واحدهای صنعتی است که می‌تواند این ارتباطات را ایجاد و تقویت کند. از آنجا که دفتر مرکزی شرکت‌ها در استان تهران واقع است بالطبع مدیران ارشد نیز حداقل جهت سهولت امر، طرح‌های تحقیقاتی را در دانشگاه‌های تهران انجام می‌دهند.
