بدون برجام ناآرامی‌های منطقه تشدید می‌شود
سیاست‌های خصمانه و تهاجمی امریکا در دولت جدید هر روز بر پهنه و عمق تنش‌ها در کشورهای مختلف خاورمیانه می‌افزاید و خروج واشنگتن از برجام از جمله مسائلی است که به باور ناظران بی‌ثباتی‌ها را تشدید می‌کند.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، منطقه غرب آسیا در حال حاضر روزهای بحرانی خود را می‌گذراند و رویکرد خودمحورانه و مداخله جویانه «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری تازه‌کار امریکا نقش بسزایی در شکل‌گیری و گسترش این تنش‌ها دارد. در روزهای گذشته کشتار بی‌رحمانه بیش از 62 نفر و زخمی شدن صدها نفر از فلسطینیان توسط رژیم‌صهیونیستی از جمله پیامدهای انتقال سفارت امریکا از تل‌آویو به بیت‌المقدس بود.
تداوم بحران یمن و سوریه، افزایش تحرکات تروریستی و بحران‌هایی از این قبیل ارتباط مستقیمی با سیاست‌های جنگ‌افروزانه غربی‌ها دارند که در عمر حدود یک‌سال و نیم دولت ترامپ آشکارتر از قبل شده است. بسیاری از تحلیلگران و مقامات کشورهای مختلف جهان بر این نکته متفق‌القول‌اند که اختلافات و چالش‌های منطقه‌یی با لغو برجام وارد فاز جدی‌تری خواهند شد.
در همین ارتباط چند روز پیش «ژان ایو لودریان» وزیر امور خارجه فرانسه در گفت‌وگو با شبکه «بی.اف. ام» فرانسه تاکید کرد که شرایط خاورمیانه با جنگ و درگیری سوریه بسیار بی‌ثبات بود و خروج امریکا از توافق هسته‌یی بی‌ثباتی را در این منطقه تشدید کرده است. از سخنان این مقام فرانسوی مشخص می‌شود که جدا از اهمیت تجاری و اقتصادی برجام برای اتحادیه اروپا و همچنین فرانسه، مسائل سیاسی و امنیتی هم‌پیوند با توافق هسته‌یی نیز برای آنها از اهمیت فزاینده‌یی برخوردار است. برجام اگر برای امریکا به دلیل تیرگی روابط با تهران پرسود نبود اما بازیگران اروپایی بیش از دیگر رقبا از این فرصت بهره گرفته و تعاملات خود را گسترش دادند. توافقات در زمینه انرژی، حمل ونقل زمینی و هوایی با تهران برای اروپایی‌ها بسیار حایز اهمیت است. اما نباید تصور کرد که به‌طور صرف سود اقتصادی با ایران آنها را در تقابل با ترامپ قرار می‌دهد. در اینجا باید به اهمیت سیاسی و امنیتی برجام توجه کرد. همان‌طور که مقامات فرانسوی تاکید می‌کنند، اروپا معتقد است که بدون برجام ناآرامی‌های منطقه تشدید و تبعات آن متوجه اروپا خواهد بود. در سال‌های گذشته نیز شاهد آن بودیم که بیشترین هزینه‌های ناشی از ماجراجویی‌های امریکا در منطقه بر دوش کشورهای قاره سبز قرار گرفت و خیل مهاجران و پناهجویان جنگ‌زده روانه اروپا شد؛ رخدادی که با وجود سهمیه‌بندی پذیرش آنان اما به بستری برای اختلاف میان اعضا تبدیل شد تا از سیاست‌های اتحادیه در این زمینه روی بگردانند.
معضل دیگری که بیش از امریکا، اروپا را درگیر خود کرد به اقدامات تروریستی و تحرکات آنان ارتباط می‌یابد. اروپا به دلیل نزدیکی جغرافیایی به خاورمیانه در مسیر مهاجران قرار داشته که تروریست‌ها از این فرصت برای انجام اقدامات ضدانسانی خود بهره گرفته‌اند. با وجود جنگ‌افروزی و حضور نظامی امریکا در مناطق مختلف آسیا به ویژه غرب این قاره پهناور، بیشترین تهدیدات تروریستی در سال‌های اخیر متوجه اروپا بوده است. اروپایی‌ها نگران هر گونه رخدادی هستند که بیش از این به بی‌ثباتی بیشتر منطقه دامن بزند. این موضوع در قبال ایران و برجام هم صدق می‌کند. اگرچه اروپایی‌ها درصدد کاستن از توان نظامی و نفوذ منطقه‌یی ایران در منطقه خاورمیانه هستند اما به هیچ‌وجه تمایلی به ناکام ماندن برجام ندارند. ضمن اینکه سران بروکسل در شرایط موجود برجام را بهترین گزینه ممکن می‌دانند که جایگزینی برای آن وجود ندارد.
البته با توجه به یک‌جانبه‌گرایی امریکا و بی‌توجهی کاخ سفید به نظرات اروپایی‌ها، سران بروکسل دیگر خود را ملزم به همراهی با ترامپ ندیده و درصدد تقابل با هژمونی ایالات متحده در منطقه و جهان برآمده‌اند. اروپا و امریکا در دهه‌های گذشته همواره به عنوان دو رقیب جدی مطرح بوده‌اند که جدا از تعاملات و همکاری‌های نزدیک در برخی موارد با یکدیکر ناهمسو عمل کرده‌اند.
بسیاری از تهاجمات و نظامی‌گری‌های امریکا با مخالفت اروپا مواجه شده به‌طوری که در شورای امنیت در این باره نظری مخالف با نماینده امریکا داشته‌اند. بنابراین امریکا همانند حمله به افغانستان به تنهایی وارد عمل شد و در تهاجم با عراق نیز تنها انگلیس را در کنار خود دید. چندی پیش هم در حمله موشکی به مواضع دولت سوریه بار دیگر انگلیسی را با خود همراه یافت؛ کشوری که به عنوان اسب تروای اتحادیه اروپا مطرح بود و در نهایت به دنبال برگزیت مراحل جدایی را می‌پیماید.
امروز اروپا درصدد ایفای نقش پویایی از لحاظ سیاسی در منطقه است تا عرصه را بر رقیب خود تنگ کند. بی‌دلیل نبود که روز پنج‌شنبه سیزدهم اردیبهشت ماه نمایندگان ایران و چهار کشور اروپایی شامل ایتالیا، آلمان، فرانسه و انگلیس در رم نشستی مشترک با هدف یافتن راه‌حل سیاسی برای برون رفت از بحران یمن برگزار کردند.
نادیده انگاشتن پیمان‌هایی چون پاریس و ناتو و خروج امریکا از یونسکو یک طرف قضیه است و ضربه زدن به مبادلات تجاری با اروپا طرف دیگر قضیه که در موضوع افزایش تعرفه گمرکی امریکا نمود یافت. تصمیم اخیر ترامپ مبنی بر افزایش تعرفه گمرکی برای واردات فولاد و آلومینیوم به اعتراض اتحادیه اروپا و تلاش سران بروکسل برای اقدام متقابل منجر شده است. اروپایی‌ها این تصمیم را ناعادلانه می‌دانند، چرا که فرصت‌های شغلی بسیاری را به خطر می‌اندازد.
اروپاییان به این نتیجه رسیده‌اند که نباید مانند دولت اوباما روی امریکای ترامپ حساب باز کنند. در نتیجه حاضر به کنار آمدن با قدرت‌یابی روزافزون ترامپ و تداوم رفتار تاجرمآبانه وی با جهان نیستند، چرا که در این صورت عرصه را برای بازیگری خود تنگ خواهند یافت. از این‌روست که آنها به تازگی در دیدار با وزیر امور خارجه کشورمان در بروکسل بر پایبندی خود به برجام با وجود خروج امریکا از آن تاکید کردند.
