تغییر ۵ تا ۶ درصدی نرخ دلار ۴۲۰۰ تومانی تا پایان سال
فروش ارز چکی شد، کارتخوان‌ها کنار رفتند
گروه بانک و بیمه محسن شمشیری
تب خرید سکه که از هفته گذشته و همزمان با آغاز ورود بیش از 400هزار سکه پیش‌خرید شده، فروکش کرده بود، تاثیر خود را در بازار ارز و طلا نشان داده و با توجه به روند کاهشی قیمت جهانی طلا و افت قیمت سکه و فرا رسیدن ماه مبارک رمضان، خرید و فروش سکه و طلا در بازار آزاد کاهش یافته است.
به گزارش «تعادل» نرخ اونس جهانی روزهای شنبه و یک‌شنبه 29 و 30 اردیبهشت 97 به 1293دلار رسیده و همچنان زیر 1300دلار است و در نتیجه روند کاهش نرخ طلا و کاهش خرید و فروش در ماه مبارک رمضان باعث فروکش کردن تب خرید طلا و سکه شده و سکه طرح جدید با کاهش ۲۰هزار تومانی مواجه شده و به یک‌میلیون و ۹۴۶هزار تومان رسید.
همچنین هر قطعه سکه تمام بهار آزادی طرح قدیم نیز با ۲۰هزار تومان رشد در مدت مشابه، یک‌میلیون و ۸۸۷هزار تومان داد و ستد شد. هر قطعه نیم سکه بهار آزادی با ۲ هزار تومان کاهش، ۹۶۳هزار تومان و هر قطعه ربع بهار آزادی نیز با ۲هزار تومان رشد در مدت مشابه ۵۵۸ هزار تومان معامله شد. از سوی دیگر هر قطعه سکه گرمی با افزایش قیمت یک‌هزار تومانی با قیمت ۳۵۲هزار تومان معامله شد. هر گرم طلای ۱۸عیار نیز با کاهش ۳هزار و ۷۰۰ تومانی به قیمت ۱۸۰هزار و ۸۰۰تومان ارزش‌گذاری شد.
در بازار ارز نیز قیمت هر دلار امریکا بدون تغییر نسبت به روزهای گذشته ۴ هزار و ۲۰۰ تومان تعیین شده است. افزون بر این هر یورو بدون تغییر ۴ هزار و ۹۴۴ تومان و هر پوند نیز با قیمت ۵ هزار و ۶۵۵ تومان ارزش‌گذاری شد.
کاهش نرخ غیررسمی ارز
فعالان بازار ارز می‌گویند که همزمان با روند نزولی نرخ رسمی انواع ارز به ویژه دلار، یورو و پوند در روزهای اخیر، بازار ارز نیز از حضور خریداران و دلالان خالی شده اما در این میان باز هم برخی دلالان راه‌هایی را برای فروش ارز یافته‌اند. مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که نرخ هر دلار امریکا در بازار آزاد بین ۶ هزار و ۱۹۰ تا ۶هزار و ۳۰۰تومان و با توجه به تعداد دلار درخواستی خریداران از سوی دلالان تعیین می‌شود. چهارراه استانبول و خیابان منوچهری که به‌طور سنتی محل حضور دلالان ارز بود نیز خالی است و خریدار، فروشنده و دلال در آن حضور ندارند. همزمان نیروی انتظامی حضور محسوس و پررنگی در خیابان‌های منتهی به میدان فردوسی تهران دارد و با هرگونه معامله غیرقانونی برخورد می‌شود.
صرافی‌ها نیز از هرگونه خرید و فروش علنی ارز خودداری می‌کنند و معاملات برخی صرافی‌ها از طریق هماهنگی‌های تلفنی انجام می‌شود. اکثر صرافی‌ها به دلیل اجرای سیاست‌های جدید ارزی، تقریبا خالی از مشتری هستند. برخلاف گذشته که خریداران ارز برای اطمینان از تقلبی بودن دلارها از صرافان می‌خواستند تا مهر صرافی را روی دلارها ثبت کنند، صرافی‌ها در معاملات روزهای اخیر خود از این اقدام خودداری می‌کنند و دلارها بدون مهر و فاکتور فروخته می‌شود. در این روند صرافی‌ها از کارتخوان‌های داخل صرافی استفاده نمی‌کنند و در عوض خواستار دریافت چک‌های بانکی با توجه به تعداد دلارهای درخواستی از سوی مشتریان می‌شوند.
افزایش 5 تا 6 درصدی نرخ دلار در سال 97
از سوی دیگر ولی‌الله سیف رییس کل بانک مرکزی در دیدار با مدیران رسانه‌ها با تاکید بر اینکه نرخ دلار ۴۲۰۰تومانی ثابت نخواهد ماند، گفت: بر اساس شرایط اقتصادی پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال جاری ۵ تا ۶درصد در این نرخ تغییر ایجاد شود. البته بانک مرکزی با توجه به شاخص تورم در این زمینه عمل خواهد کرد.
وی با اشاره به انتقادات از سامانه نیما افزود: در مقطعی که این سامانه راه‌اندازی شد، پیش‌بینی اینکه تا دو، سه ماه برخی اشکالات احتمالی نیز بروز کند، وجود داشت و به همکاران نیز این موضوع گوشزد شد. بعد از راه‌اندازی سامانه در ابتدای اردیبهشت و طی این دوره می‌توان ویژگی‌های مثبت این سیستم با روش‌های گذشته را بررسی کرد. اما منتقدان حتی یک‌ماه نیز به این سامانه اجازه اجرا نمی‌دهند و انتقاد وارد می‌شود. با این حال در حال حاضر ایرادات برطرف شده و سامانه به وضعیت باثباتی رسیده است.
حضور تیم فنی بانک مرکزی در مذاکرات
سیف درباره برخی مسائل مطرح شده درباره برجام بیان داشت: با توجه به فضای بین‌المللی نظام کنترلی ادامه خواهد داشت و باید شرایط را درک کرد چون مشخص نیست چه اتفاقی خواهد افتاد. البته مذاکراتی که در جریان است، می‌تواند در این زمینه مشخص کند که چه اتفاقاتی در آینده خواهد افتاد. رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: تصور ترامپ این بود که به محض خروج امریکا از برجام، ایران نیز خارج خواهد شد و در آن زمان می‌توانند رفتارهای مدنظر خود را انجام دهند.
از نظر ما خطرات امریکایی‌ها و مشکلاتی که می‌توانستند ایجاد کنند، با خروج به هزینه کمتری انجامید ولی به معنای آن نیست که همه چیز به خوبی جلو خواهد رفت. وی با اشاره به مذاکره اروپایی‌ها با ایران تصریح کرد: اروپایی‌ها در حال بررسی این موضوع هستند که چگونه می‌توانند خسارت‌های ناشی از خروج امریکا از برجام را جبران کنند. مذاکرات در حال حاضر حول این محور می‌گردد و از بانک مرکزی نیز تیم فنی در گفت‌وگوها حضور دارد.
به گفته سیف، اروپایی‌ها از نظر سیاسی به دنبال آن هستند که ایران را راضی کنند که در برجام بماند اما از بعد فنی و تکنیکال برای اروپایی‌ها احساس می‌شود که کار سخت باشد؛ البته باید مذاکرات به جلو برود تا مشخص شود. یکی از بحث‌های جدید که در قبل نبود، این است که شبکه بانک‌های مرکزی اروپا با ایران همکاری کنند. رییس کل بانک مرکزی تاکید کرد: در مورد بانک‌های مرکزی مشکلات کمتری در برقراری ارتباط وجود دارد چون در مذاکرات با بانک‌ها ممکن است برخی سهامداران امریکایی و غیره نیز وجود داشته باشد که موانعی در این زمینه ایجاد کنند. سیف با بیان اینکه در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ یک وضعیت دیگر در بازار ارز ایجاد شد که نمی‌توان آن را انکار کرد، تصریح کرد: بر مبنای سیر تاریخی قیمت ارز در کشور همواره در 3ماهه سوم سال با یک دوره پرفشار برای تقاضا مواجه بود که نرخ آن را تحت تاثیر قرار می‌داد در حالی که در 3ماهه چهارم قیمت آزاد و می‌توانست روند کاهشی داشته باشد.
وی اظهار داشت: در سال ۹۵ قیمت دلار در دیماه به 4هزار و ۱۵۰تومان و در آخر اسفندماه با روند کاهشی به ۳هزار و ۸۲۰ تومان رسید. همچنین در اردیبهشت‌ماه سال ۹۶ نرخ دلار ۳هزار و ۷۳۰تومان بود و با یک روند طبیعی در نهایت در 3ماهه سوم سال ۹۶ شروع به افزایش کرد، البته این روند صعودی به دلیل التهاباتی که ترامپ در بحث تمدید برجام ایجاد کرد، استمرار یافت.
رییس‌کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: در ابتدای امر ذهنیت مسوولان در این بخش با توجه به گذشته بر بهتر شدن شرایط در دی ماه بود ولی به دلیل فضاسازی امریکایی‌ها درخصوص برجام این روند افزایشی دامنه‌دار شد. سیف با بیان اینکه دشمنان نظام در پی ایجاد التهاب در کشور هستند، گفت: گزارش‌هایی به معاون اول رییس‌جمهوری مبنی بر دخالت کشورهای حاشیه خلیج فارس در التهابات ارزی پایان سال گذشته و اوایل سال جاری ارائه شده است. وی یادآور شد: تصمیم دولت مبنی بر ارائه ارز دولتی به مردم در اواخر سال گذشته به منظور آرامش بازار ارز ابتدا فضا را آرام کرد درحالی که در بین تعطیلی نیمه اول فروردین ماه با افزایش نرخ ارز مواجه شده و این اتفاق در شرایطی رخ داد که در سال گذشته در همین مقطع زمانی بازار ارز با تحرک قابل ملاحظه‌یی روبه‌رو نبوده و حتی اکثر صرافی‌ها نیز بسته بودند. سیف اذعان کرد: با توجه به شرایط خاص اقتصادی ایران، فضای بین‌المللی همچنین شرایطی که کشور امریکا برای ایران ایجاد کرده بود، روش کنترلی تنها روشی بود که باید در این بخش اتخاذ می‌شد.
بی‌مهری در برخورد با موسسات غیرمجاز
وی درباره رسیدگی به پرونده موسسات غیرمجاز اظهار کرد: موسسات غیرمجاز بلای جدی برای اقتصاد کشور بود که روز به روز این مشکل بزرگ‌تر می‌شد. این موسسات در آینده تحت هیات تسویه‌های مستقلی که در راس هر کدام قرار گرفته و هر کدام ترکیب خاص از نماینده قوه قضاییه، بانک مرکزی، وزارت اطلاعات و صاحبان سپرده‌گذاران است، ساماندهی می‌شوند. هم‌اکنون این سوال مطرح است که رسیدگی و برخورد با افراد شیاد و کلاهبردار در چه مرحله‌یی است و افرادی که با زندگی مردم بازی کردند چه سرنوشتی دارند.
سیف با بیان اینکه این مشکلات در مورد بانک‌های خصولتی و دولتی نیز وجود دارد و دولت عادت کرده کسری بودجه را در سیاست پولی و نظام بانکی سرازیر کند، گفت: چالش‌های بسیار جدی از این بابت داریم، وقتی یکجا ۵۰ هزارمیلیارد تومان خط اعتباری برای مسکن مهر اختصاص می‌یابد یعنی یک فاجعه رخ داده است البته اکنون وضع بسیار بهتر شده اما با ایده‌آل فاصله داریم.
این مقام ارشد بانک مرکزی افزود: مشکل ما فقط تحریم نیست و استاندارد نبودن صورت‌های مالی بانک‌ها، نرخ پایین کفایت سرمایه، عدم وجود استانداردهای عملیاتی و بانکی از قبیل ارزیابی ریسک و کامپلاینس(تطبیق) مشکلاتی است که باید حل شود. البته همیشه عده‌یی هستند که از هر گونه محفل غیرقانونی و غیرشفاف متنفع می‌شوند که سنگ‌اندازی‌هایی در اصلاح این موارد داشتند.
خروج اقتصاد از تکانه‌های دلاری
مقامات مسوول بانک مرکزی می‌گویند به مدل و برنامه‌یی رسیده‌اند که طی آن ارز گزارشگری از دلار به یورو تغییر و از این طریق تسلط دلار بر اقتصاد ایران کاهش خواهد یافت.
علی دیواندری؛ رییس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی درباره پیامدهای تغییر ارز گزارشگری تصریح کرد: دلار در گذشته جایگاهی در مبادلات ارزی داشته که به تدریج در اثر تحریم‌ها جایگاه خود را از دست داده و در مبادلات فعالان اقتصادی و بانک مرکزی بسیار محدود شده است.
حمید زمان‌زاده؛ سرپرست معاونت پژوهشی پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی نیز درباره کاهش نقش دلار در مبادلات اقتصادی ایران و جایگزینی آن با ارزهای دیگر ازجمله یورو تاکید کرد: ما اگر بتوانیم سایر ارزها را در سبد ارزی ایران تقویت کنیم برخی مشکلات مبادله با دلار از بین خواهد رفت و از این طریق انجام مبادلات برای ایران مفید خواهد بود. در چنین شرایطی همه حساب‌ها نیز باید از دلار به یورو تغییر کند که هزینه به همراه خواهد داشت ولی اگر بخواهیم چنین کاری را انجام دهیم باید توضیحات آن نیز در نظر گرفته شود. یک بخش شاید این باشد که یورو در یک مقطع تقویت شده و ما به این دلیل بخواهیم ارز گزارشگری را تغییر دهیم ولی این دلیل ممکن است ماندگاری نداشته باشد؛ از این رو در این شرایط ممکن است برای کشور هزینه‌هایی ایجاد شود.
