پتانسیلی که خود را در یک تشکل استانی نشان داد

فراز جبلی  

بعد از کش و قوس‌های فراوان بالاخره انجمن جوانان استان تهران در تاریخ ششم خرداد ماه تشکیل خواهد شد. پیش از تهران در استان‌های دیگری مانند لرستان، اراک، فارس، مشهد و زنجان این انجمن تشکیل شد. اما در استان تهران وضعیت بسیار متفاوت است. حجم بسیار بالای متقاضیان حضور در انتخابات چه در بخش عضویت و چه کاندیدهای هیات‌مدیره عملا شرایط را بسیار پیچیده کرده است. اما از آن مهم‌تر آمار ثبت‌نام‌ها خبر از پتانسیل عظیمی می‌دهد که تاکنون تشکیل نشده است.

 انجمن به‌جای اتاق

از سال گذشته پرونده تاسیس اتاق بازرگانی جوانان مجددا باز شد. مساله تاسیس اتاق بازرگانی جوانان از سال‌ها قبل در ایام انتخابات مطرح می‌شد و شعار انتخاباتی بسیاری از گروه‌ها بود اما این مهم برای چندین سال به تعویق افتاد.

سال گذشته با تنظیم یک اساسنامه تیپ قرار به برگزاری انتخابات گرفته شد اما بسیاری به این اساسنامه اعتراض داشتند و معتقد بودند، اختیارات در نظر گرفته شده در این اساسنامه به هیچ‌ وجه در اندازه اسم اتاق جوانان نیست. اتاق نیز به جای رفع ضعف‌های اساسنامه این تشکل را به یک انجمن استانی تغییر ماهیت داد تا نام آن انجمن جوانان کارآفرین باشد و با همان اساسنامه تنظیم شده در استان‌ها این بحث آغاز شد.

به دلیل اختلاف‌نظرها و مشکلاتی که در این مسیر وجود داشت با وجود تمام تلاش‌ها این انتخابات تا خرداد 97 به تعویق افتاد و در این مدت در بعضی استان‌ها انتخابات برگزار شد. اما در تهران مسیر متفاوت طی شد. ثبت‌نام چند صد نفری برای این انتخابات عملا برنامه‌ریزی برای برگزاری مجمع را با مشکل روبه‌رو می‌کرد تا در نهایت با مشکلات و سختی زیاد بالاخره قرار است هفته آینده این انتخابات برگزار شود.

 الگوی این انجمن چیست؟

اساس برنامه‌های این انجمن بر پایه اتاق‌های جوانان در کشورهای مختلف ریخته شده است. مهم‌ترین علت به وجود آمدن اتاق‌های بازرگانی در سراسر جهان نیاز فعالان اقتصادی به تعامل و مذاکره سازمان یافته با دولت‌ها و مراجع قانونی و طرح نظرات و خواسته‌های ایشان برای بهبود فضای کسب وکار بود. اما تا سال 1915 نیاز ویژه گروه عظیمی از فعالان اقتصادی مورد توجه واقع نشده بود و این گروه فعالان اقتصادی جوان بودند. در سال 1915 نخستین تشکل خاص جوانان به نام «انجمن پیشرفت مدنی مردان جوان» با گرد هم آمدن 32نفر از جوانان در ایالت میسوری امریکا به وجود آمد. این حرکت به سرعت در امریکا منتشر و 5 سال بعد یعنی در سال 1920 نخستین اتاق ملی جوانان در کشور امریکا تاسیس شد. سپس با شکل گرفتن اتاق‌های بازرگانی جوانان در کشورهای دیگر و ایجاد ارتباط بین این اتاق‌ها این حرکت شکل گسترده‌تری به خود گرفت تا اینکه در سال 1944 «اتاق بین‌المللی جوانان» با گردهمایی 30 اتاق جوانان در شهر مکزیکوسیتی بنا نهاده شد. از آن پس روند تاسیس اتاق جوانان در اقصا نقاط دنیا شکل جدی‌تری به خود گرفت و اکنون در بیشتر کشورهای دنیا اتاق بازرگانی جوانان به وجود آمده است. (اتاق بازرگانی جوانان در قبل از انقلاب در ایران نیز وجود داشت ولی پس از انقلاب این اتاق به بوته فراموشی سپرده شد)

 محدوده سنی اعضای اتاق‌های بازرگانی جوانان در اکثر کشورها بین 40-21سال (و در برخی از آنها40-18سال) است که در ایران زیر 38سال در نظر گرفته شده است. اتاق بازرگانی جوانان همانند بستری برای تقویت حس همکاری و مشارکت فعالان اقتصادی جوان و ارتقای مهارت‌ها، دانش و تجربیات آنهاست و با ایجاد آگاهی در آنها درخصوص موضوعات مهمی چون مسوولیت اجتماعی، اخلاق و فرهنگ کسب وکار، اقتصاد و محیط زیست، اقتصاد و توسعه و امثالهم دوراندیشی و بصیرت مدیران آینده را برای هدایت، رشد و توسعه پایدار کشور خود آماده می‌کند.

اتاق‌های بازرگانی جوانان در سراسر دنیا از طریق عضویت در «اتاق بین‌المللی جوانان» ارتباط مستمری با یکدیگر دارند و همه ساله با جمع شدن در یک نقطه از دنیا به تبادل تجارب و نظرات خود می‌پردازند و درخصوص مسائل مهم جهانی بحث و بررسی می‌کنند. در این گردهمایی‌ها که موسوم به «کنگره بین‌المللی جوانان» است همه ساله رییس اتاق بین‌المللی جوانان نیز با رأی اعضا به مدت یک سال انتخاب می‌شود. جالب توجه است هر کس صرفا یک ‌بار می‌تواند به این سمت انتخاب شود و این خود نشانگر اهمیت مشارکت و وجود روحیه مردم‌سالاری در این نهاد و اعضای آن است.

اتاق بین‌المللی جوانان ارتباط نزدیکی با دیگر سازمان‌های بین‌المللی دارد. ازجمله این سازمان‌ها می‌توان به دبیرخانه(دبیرکل) سازمان ملل، صندوق کودکان سازمان ملل(یونیسف)، سازمان یونسکو، شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل، کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل(آنکتاد)، اتحادیه اروپا و اتاق بازرگانی بین‌المللی اشاره کرد.

 تجربه نهادهای جوانان

تجربه ایجاد تشکل‌هایی برای جوانان در دوره‌های مختلف و در اشکال مختلف در ایران وجود دارد. از چند دوره قبل بحث تاسیس اتاق بازرگانی جوانان مطرح بود. در سال 85 و در ایام انتخابات لیست‌هایی برای تاسیس اتاق بازرگانی جوانان اقدام کردند و با این روش تلاش داشتند آرای جوانان را به دست آورند. با وجود این مخالفت‌های جدی با این موضوع وجود داشت و گروه‌های غالب نمی‌خواستند اجازه دهند که چنین تشکلی شکل بگیرد.

در نهایت این خانه صنعت بود که خانه صنعت جوانان را تاسیس کرد تا به این روش این نقیصه تا حدی جبران شود. با این وجود بحث ایجاد اتاق بازرگانی جوانان بارها در مقاطع مختلف زمانی دیگر مطرح شد اما هیچگاه به نتیجه نرسید.

علت اصرار بر بحث اتاق‌های بازرگانی جوانان این بود که کشور ما دارای جوان‌ترین ‌ترکیب جمعیتی در دنیاست و همین امر ضرورت ایجاد اتاق بازرگانی و صنایع جوانان را صد چندان می‌کند. با وجود این دیدگاه غالب درباره تاسیس اتاق جوانان همیشه این بود که نیازی به تاسیس یک تشکل مجزا و تفکیک براساس مسائلی مانند سن و جنسیت نیست. در مقابل مدافعان بحث تاسیس اتاق جوانان می‌گویند، افرادی که در یک تشکل حضور پیدا می‌کنند غالبا دارای ویژگی‌ها و اشتراکاتی هستند که آنها را از بقیه افراد مجزا می‌کند. برای مثال در یک حوزه صنفی خاص فعالیت می‌کنند. مثلا بازرگان هستند یا حتی به صورت جزیی‌تر در یک زمینه مشخص از صنعت یا معدن فعالیت دارند. برای نمونه در معدن بخش‌های مختلفی وجود دارد و بر همین اساس تشکل‌ها شکل گرفته است. اگر همین تعریف را قبول داشته باشید پس اشتراکات جنسیتی می‌تواند به عنوان یک شباهت باعث جمع شدن افراد شود. یا رده سنی نیز می‌تواند باعث نزدیکی یک گروه خاص از فعالان اقتصادی به یکدیگر شود و تشکل‌هایی مانند زنان بازرگان یا اتاق بازرگانی جوانان شکل بگیرد. این اشتراکات اینها را به هم نزدیک کرده و به یکدیگر پیوند داده پس بهانه است که تشکلی تاسیس شود.

دلیل دومی که برای این موضوع وجود دارد و در همه جهان نیز جاری است همیشه انتظارات در رده‌های سنتی مختلف متفاوت است. ریسک‌پذیری افراد در رده‌های سنی مختلف با یکدیگر فرق می‌کند. اصولا نوع نگرش و بهره‌برداری از دانش برای افراد در رده‌های سنی مختلف متفاوت است. نوع برخورد یا مواجهه با پدیده‌های اقتصادی متفاوت است. جوان‌ترها معمولا از ریسک‌پذیری بیشتری برخوردار هستند ولی وقتی به میانسالی یا کهنسالی می‌رسند اغلب افراد محتاط‌تر می‌شوند و ریسک‌پذیری آنها کمتر می‌شود. با این شرایط طبیعتا تفاوت دارد که رده سنی یا جنسیت افراد چیست و تشکل‌هایی می‌تواند برای رسیدگی به این موضوع ایجاد شود.

از دیگر نهادهای مربوط به جوانان می‌توان به کمیسیون جوانان اتاق ایران، شورای عالی جوانان در اتاق اصفهان و همچنین کلوپ جوانان در اتاق ایران و آلمان اشاره کرد اما طبیعتا هیچ کدام به دلیل نوع اساسنامه و اختیارات قانونی جای تشکلی مجزا در اتاق بازرگانی را نمی‌گیرند.

 استفاده از ظرفیت جوانان

شاید میزان استقبال از انتخابات انجمن جوانان حتی خود مسوولان اتاق بازرگانی را هم شوکه کرد. سال‌ها به تعویق افتادن این بحث همچنین نیروی جوان بسیاری که در اتاق وجود دارد همه‌ چیز را برای شکل‌گیری یک تشکل قوی آماده کرده است. اما مساله این است که پس از انتخابات بتوان از ظرفیت این میزان جوان علاقه‌مند به حضور در تشکل‌ها و مشارکت در بحث‌های اجتماعی استفاده کرد. در این میان گروه پیروز در انتخابات بیشترین سهم را برای ایجاد یکدلی پس از انتخابات دارد و باید بعد از آن راهی سخت برای ایجاد همدلی میان جوانان را بپیماید.