چرخش پاکستان به سمت چین برای حل بحران ارزی
گروه جهان
پاکستان بار دیگر برای جلوگیری از بروز بحران ارزی به چین روی آورده است. بانک مرکزی پاکستان افشا کرده که از بانک‌های چین یک‌میلیارد دلار وام گرفته و این مساله روابط اقتصادی دو کشور را عمیق‌تر کرده است. طارق باجوا رییس بانک مرکزی پاکستان در گفت‌وگو با فایننشال تایمز تایید کرده این وام‌ها از بانک‌های تحت حمایت دولت پکن و با «نرخ بهره مناسب و رقابتی» گرفته شده است. پرداخت این وام روابط مالی، سیاسی و نظامی بین دو کشور را تقویت می‌کند و به‌‌ویژه بر ایفای نقش فزاینده پکن در جنوب شرق آسیا و فراتر از آن تاثیر می‌گذارد.
ذخیره ارز خارجی پاکستان در پی کم شدن صادرات و افزایش واردات به شدت کاهش یافته و مقامات در اسلام‌آباد امیدوارند پول نقدی دریافتی از چین به جلوگیری از بروز بحران ارزی کمک کند و پاکستان مجبور نشود برای یک بسته کمک‌های مالی به صندوق بین‌المللی پول روی آورد. پاکستان از سال ۱۹۸۸ تاکنون ۱۲مرتبه از صندوق بین‌المللی پول وام گرفته است. طبق آخرین آمار موجود، ذخیره ارزی پاکستان ۱۱ ماه مه امسال ۱۰,۸میلیارد دلار بوده درحالی که در ماه آوریل سال ۲۰۱۶میلادی پاکستان ۱۸.۱میلیارد دلار ذخیره ارزی داشته است.
مقام‌های آگاه گفته‌اند با وجود شرایط بد مالی پاکستان، چین از وام‌دهی خشنود است و یکی از دلایل آن هم این است که نمی‌خواهد جزئیات وام‌هایی که به عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری در کریدور اقتصادی چین-پاکستان پرداخته، مشخص شود. چین برنامه‌یی ۶۰ میلیارد دلاری برای توسعه و تقویت زیرساخت‌های پاکستان به عنوان بخشی از پروژه «ابتکارعمل کمربند و جاده» و ساخت شبکه‌یی از راه‌های تجاری در سراسر جهان در دست اجرا دارد. با این حال پکن تمایل چندانی به افشای جزئیات وام‌دهی‌ها برای آماده‌سازی اسلام‌آباد به عنوان بخشی از این پروژه ندارد.
یک مقام دولتی در اسلام‌آباد گفت: «چینی‌ها نمی‌خواهند که نهادهای غربی از جزئیات کوچک تامین مالی پروژه ابتکارعمل کمربند و جاده آگاهی یابند. اما استفاده از یک برنامه صندوق بین‌المللی پول برای کمک مالی به کشورها مستلزم آن است که پاکستان شرایط مالی را برای مقامات این نهاد افشا کند».
بانک‌های چینی در ۱۲ماهه منتهی به آوریل ۲۰۱۷ نیز ۱,۲میلیارد دلار به پاکستان وام داده بودند و اکنون نیز مبلغی یک میلیارد دلاری استقراض کرده و مقامات پاکستان گفته‌اند احتمال استقراض‌های بیشتر از چین همچنان وجود دارد. یک مشاور ارشد دولت اسلام‌آباد به فایننشال تایمز گفت که وزیر دارایی مذاکرات غیررسمی با بانک‌های چین درباره استقراض دست‌کم ۵۰۰ میلیون دلار دیگر پیش از پایان سال مالی ۲۰۱۸ (که در آوریل ۲۰۱۹ پایان می‌یابد) داشته است: «هر چه که می‌گذرد، استقراض از چین بیشتر و بیشتر به یکی از شاخصه‌های وجهه خارجی ما تبدیل می‌شود.»
چین جای امریکا را می‌گیرد؟
طارق باجوا رییس بانک مرکزی پاکستان گفته بانک‌های تجاری چین لبریز از نقدینگی هستند. اما برخی کارشناسان اقتصادی هشدار داده‌اند که وام‌های پرداختی توسط چین چاره‌یی موقتی هستند. مشتاق خان یکی از کارشناسان اقتصادی پیشین بانک مرکزی پاکستان که اکنون ریاست گروه مشاور «داکترد پِیْپِرز» را برعهده دارد، گفت: «سیاست‌گذاران پاکستان در زمینه کاهش کسری تجاری خارجی اقدامات لازم را انجام نمی‌دهند و به جای آن تنها در جهت تامین مالی کسری موجود اقدام می‌کنند. به‌طور خاص این تامین مالی با استقراض از چین صورت می‌گیرد اما این کار مشکل ما را حل نمی‌کند و تنها مساله را به تعویق می‌اندازد و مشکل را تشدید می‌کند».
با توجه به اینکه دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری امریکا رویکردی سخت در برابر پاکستان اتخاذ کرده، رهبران این کشور تقویت روابط با چین به جای امریکا را در اولویت دستورکار خود قرار داده‌اند و این درحالی است که پکن درحال حاضر هر کمکی از اعطای وام گرفته تا ساخت نیروگاه‌های برق و فروش تسلیحات برای همسایه جنوبی خود فراهم می‌آورد. طبق اطلاعات منتشر شده توسط نهاد تحقیقاتی صلح بین‌الملل در استکهلم، پاکستان سال گذشته به ارزش ۵۱۴ میلیون دلار تسلیحات از چین وارد کرده و این درحالی است که واردات تسلیحات پاکستان از امریکا تنها ۲۱میلیون دلار بوده است. در همین حال رییس‌جمهوری ترامپ بار دیگر به جنگ افغانستان ابراز تعهد کرده است و به عقیده برخی مشاوران و تحلیلگران نظامی برای موفقیت در چنین جنگی به حمایت اسلام‌آباد نیاز دارد.
به گزارش دویچه‌وله در گزارش ناظران دولتی ایالات متحده که دوشنبه منتشر شده، آمده که استراتژی دولت ترامپ در مبارزه با طالبان موفقیت اندکی داشته و پس از گذشت ۱۷سال از شروع ماموریت افغانستان هنوز هم این کشور «خطرناک و بی‌ثبات» است. دولت ترامپ استراتژی جدید در قبال افغانستان را در ماه آگوست گذشته معرفی و اعلام کرد که سعی دارد پاکستان را در این استراتژی وارد کند و تلاش بیشتری برای ترغیب طالبان برای پیوستن به گفت‌وگوهای صلح انجام دهد. اما طبق گزارش بازرس ویژه پنتاگون به نظر می‌رسد، تلاش‌ها برای افزایش فشار بر طالبان تاثیر چندانی نداشته است و از نظر دیپلماسی با وجود اینکه مبلغ ۱,۵تا ۲میلیارد دلار کمک‌هایی که قرار بود برای بهبود وضعیت امنیتی به پاکستان داده شود به حالت تعلیق درآمده این کشور هیچ تلاشی برای نابود‌سازی سرپناه‌های امن تروریست‌ها انجام نمی‌دهد.
