حمایت صندوق‌ها در شرایط اضطراری بورس

گروه بورس   مسعود کریمی

 شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران که از اواسط اردیبهشت‌ ماه تا روز شنبه هفته جاری به مدت 14روز کاری در محدوده مثبت نوسان داشت در روز‌های یک‌شنبه و دو‌شنبه با ریزش‌‌های 168 و 96 واحدی همراه شد. از همین رو، در گوشه و کنار تالار شیشه‌یی زمزمه‌هایی درخصوص اعمال سیاست‌های انقباضی از طرف نهاد ناظر طی معاملات 2 روز اخیر به گوش می‌رسد و برخی سهامداران و فعالان بازار سرمایه بر این باورند، به دلیل اینکه دیگر حمایتی از طرف صندوق‌های توسعه و تثبیت بازار در داد و ستد سهم‌های بورسی وجود ندارد در نتیجه شاخص کل هم به این موضوع واکنش منفی نشان داده است و معاملات در جریان کاهشی دنبال می‌شود. افزون بر این، یادآوری این نکته که صندوق توسعه و صندوق تثبیت بازار باید در شرایط بحرانی و هیجان‌های کاذب در کنار ریسک‌های سیستماتیک بزرگ به بازار سرمایه کمک کنند ضروری است، چرا‌که حمایت از جریان معاملاتی سهام در تمام بورس‌های جهان به‌گونه‌یی است که فعالیت چنین صندوق‌هایی

در راستای ایجاد تعادل در روند معاملاتی و به صورت کوتاه‌مدت انجام می‌شود. در همین حال، حضور بازارگردان‌ها و صندوق‌های متخصص برای حمایت از سهم‌ها در شرایط خاص و ویژه امری ضروری در جهت حمایت از کلیت بازار و به‌خصوص سهامداران خرد محسوب می‌شود اما تاکید بر این نکته که حمایت‌ها ‌باید به صورت همیشگی و با رویکرد بلندمدت از داد و ستد سهام در بورس صورت بگیرد یک اشتباه بزرگ در بین برخی سهامداران تالار شیشه‌یی است. بر همین اساس، «تعادل» در گفت‌وگو با 6 صاحب‌‌نظر بازار سرمایه چگونگی فعالیت صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار را در شرایط متفاوت بررسی می‌کند.

 این موضوع محتمل است

در همین رابطه، فردین آقا‌بزرگی مدیر‌عامل کارگزاری بانک دی درخصوص اینکه برخی سهامداران معتقدند به‌دلیل اینکه صندوق‌های توسعه و تثبیت از بازار حمایت نمی‌کنند پس در نتیجه نماگر بورس منفی شده است در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: به‌عنوان یک فرضیه این موضوع محتمل است. وی گفت: اقتضای شرایط بازار و به‌طور کلی در حالت طبیعی بدین گونه است که شاخص پس از چند روز مثبت ‌باید نوسان داشته باشد و این موضوع طبیعت مناسب‌تری است تا اینکه طی یک روند مداوم مثبت یا منفی جریان معاملاتی ادامه پیدا کند. این کارشناس بازار سرمایه بیان کرد: با شکل‌گیری درصد بازدهی برای برخی فعالان بازار که پیش‌تر اقدام به خرید سهام کرده بودند در کنار صندوق‌های تثبیت و توسعه بازار، به نوعی از فرصتی به وجود آمده استفاده کرده‌اند. وی افزود: این موضوع که گفته می‌شود به‌دلیل اینکه صندوق‌ها خرید نمی‌کنند در نتیجه بازار وارد روند کاهنده شده است و طرف عرضه از طرف تقاضا سنگین‌تر شده، درست نیست و نقش صندوق‌ها پس از خروج امریکا از برجام قابل ملاحظه است چراکه در صورت عدم حمایت صندوق‌ها به‌طور قطع بخش عمده سهام از کنترل خارج می‌شد. فردین آقا‌بزرگی گفت: واکنش بازار در شرایط فعلی به صورت طبیعی است.

 کلیت بورس منفی نیست

افزون بر این، حمیدرضا مهرآور مدیرعامل کارگزاری بانک سامان درباره روند حمایت صندوق‌ها از بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» اظهار داشت: این موضوع که صندوق تثبیت و توسعه به صورت مداوم و هر روز در بازار سهام فعال باشند و فقط اقدام به خرید سهام کنند طبیعتا روال درستی نخواهد بود چراکه منابع صندوق‌ها باید در حوزه‌یی فعالیت کنند که سود ایجاد کند. وی تصریح کرد: این نگرش که حتما باید صندوق‌ها در معاملات اقدام به خرید کنند تا جریان معاملاتی مثبت باشد درست نیست. این کارشناس بازار سرمایه ابراز داشت: پس از اینکه موضع امریکا درخصوص برجام اعلام شد روند بازار در فاز مثبت ادامه پیدا کرد و طی روز‌های متوالی حرکت شاخص در مدار صعودی دنبال شد. حمیدرضا مهرآور گفت: در نتیجه قرمز بودن قیمت‌های روز گذشته تعبیری بر منفی بودن کلیت شرایط بازار سهام نیست و بازار مقداری وارد فاز اصلاحی در معاملات 2 روز اخیر شده است.

 حمایت همیشگی نیست

از سویی دیگر، حامد ستاک کارشناس بازار سرمایه  با اشاره به صندوق‌ها در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: به‌طور کلی بازار سرمایه را نمی‌توان برای همیشه حمایت کرد. وی خاطرنشان کرد: بازار سرمایه را باید با زیرساخت‌ها و فاکتور‌‌هایی که در آن دخیل هستند مورد ارزیابی قرار داد چراکه تاثیرگذاری این موارد در صورتی که زیر‌ساخت‌ها و فاکتور‌ها به صورت مطلوب مهیا باشند، می‌تواند منجر به ایجاد وضعیتی توام با رشد بورس شود. به هر ترتیب هر حمایتی روزی به پایان می‌رسد و بازار با قابلیت‌‌‌ها و توانایی‌‌هایی که از لحاظ سود‌سازی شرکت‌ها وجود دارد و به نوعی تعیین‌کنندگان اصلی روند بازار سرمایه خواهند بود ‌باید به مسیر خود ادامه دهد. این تحلیلگر بازار سرمایه عنوان کرد: افزایش نرخ دلار در چند وقت اخیر که به نوعی امیدواری رشد اسمی شاخص‌ها را در بازار ایجاد کرده بود هم در حال حاضر دچار چالش شده است.

 نوسان ماهیت بازار

علاوه بر این، رضا عیوض‌لو عضو هیات علمی دانشگاه تهران درخصوص اینکه برخی سهامداران علت اصلی ریزش شاخص را عدم حمایت صندوق‌ها از معاملات بازار می‌دانند در گفت‌وگو با «تعادل» ابراز داشت: اطلاعات دقیقی درباره این موضوع وجود ندارد. اما نوسان ماهیت بازار سهام است و ریزش‌‌های 2 روز اخیر چشمگیر نبوده است.

 حمایت در شرایط اضطرار

از سویی دیگر، سیدیاسر شریعت معاون سرمایه‌گذاری شرکت ارزش‌آفرینان فدک درباره دلایل ضرورت حمایت از معاملات در گفت‌وگو با «تعادل» اذعان داشت: پارامتر‌ها و متغیر‌های زیادی در کوتاه‌مدت و بلندمدت معاملات بازار سهام تاثیر‌گذار هستند، در نتیجه نمی‌توان گفت که شاخص بورس به دلیلی مشخص در معاملات 2 روز اخیر منفی بوده است. وی خاطرنشان کرد: موضوع حمایت از بازار امری مثبت ارزیابی می‌شود که باید در هر صورت اجرایی شود. اما به‌طور کلی نمی‌توان هیچ بازاری را به صورت دستوری در بلندمدت و در یک مسیر مشخص هدایت کرد. این کارشناس بازار سرمایه عنوان کرد: در صورتی که حمایت‌ها هم انجام شود در نتیجه بازار به سمتی که سهامداران سهام‌های شرکت‌ها را ارزنده ارزیابی می‌کنند، حرکت خواهد کرد. سیدیاسر شریعت بیان کرد: حمایت به‌صورت کوتاه‌مدت صورت می‌گیرد و تاثیری در روند اصلی بازار ندارد. وی افزود: تورم موجود و تورمی که در ماه‌های آتی ایجاد خواهد شد تاثیر خود را به آرامی در صنایع خواهد گذاشت و روند بازار را تعیین خواهد کرد. معاون سرمایه‌گذاری شرکت ارزش‌آفرینان فدک تصریح کرد: نقدینگی‌‌های سرگردانی که در جامعه وجود دارد بالاخره در مسیر بورس حرکت می‌کنند. وی تاکید کرد: حمایت‌ صندوق‌ها باید در شرایط اضطراری صورت بگیرد همانند چند روز ابتدایی خروج امریکا از برجام اما پس از آن نیازی به ادامه فعالیت صندوق‌ها در بازار دیده نمی‌شود.

 فعالیت مستمر توجیهی ندارد

علاوه بر این، مهدی افضلیان مدیر آموزش و توسعه کارگزاری آگاه درباره تاثیر فعالیت یا عدم فعالیت صندوق‌ها در روند معاملاتی بازار سهام در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: صندوق توسعه و تثبیت به‌طور کلی در راستای حمایت از بازار سهام شروع به فعالیت می‌کنند. وی گفت: این موضوع که ‌باید به صورت مستمر فعالیت صندوق‌ها ادامه پیدا کند هیچ توجیهی ندارد. این کارشناس بازار سرمایه اذعان داشت: صندوق‌ها به‌طور معمول باتوجه به شرایط بازار سهام و اینکه چه میزان هیجان در روند معاملاتی وجود دارد اقدام به فعالیت خواهند کرد. مهدی افضلیان خاطرنشان کرد: در فصل مجامع با توجه به شرایط اقتصادی و سیاسی فروشندگان خرد بازار افزایش پیدا می‌کنند. بنابراین در شرایطی که این صندوق‌ها اقدام به خرید سهام کنند عملا با هیجان فروش سهم در بازار مواجه می‌شوند. این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: در نتیجه صندوق‌ها به‌طور معمول در زمان‌های خاص اقدام به خرید می‌کنند و این خرید‌ها همیشگی نخواهد بود.