تصمیم‌گیری زیر فشار
گروه ایران|
در حالی با روی کارآمدن دولت لیبرال در کانادا مذاکرات برای از سرگیری روابط میان اتاوا و تهران آغاز شده بود که تصویب یک طرح در مجلس عوام کانادا چشم‌انداز این مذاکرات را به ابهام فرو برد. طرحی که بر اساس آن نمایندگان کانادا خواهان توقف عادی‌سازی روابط با ایران شدند. این طرح که پیش‌تر هم به مجلس کانادا آمده بود با مخالفت نمایندگان همسو با دولت لیبرال این کشور مواجه و بی‌نتیجه مانده بود. اما این‌بار دولت این کشور در چرخش 180درجه‌یی همسو با خواسته محافظه‌کاران شد. چنانکه زمان رای‌گیری نخستین فردی که در حمایت از آن قیام کرد، خود «جاستین ترودو» نخست‌وزیر کانادا بود. قیامی مبهم که کسی تحلیلی برای آن نداشت. اگرچه یک تارنمای کانادایی به نقل از منابع امنیتی احتمال داد، این تصمیم ترودو به دلیل فشارهای امریکا بوده است. تارنمای خبری تورنتو سان از الزام‌آور نبودن این مصوبه خبر داد، اما حمایت حزب حاکم و نخست‌وزیر کانادا از آن را نشان‌دهنده چرخش مواضع در قبال تهران دانست. به نوشته این تارنما مشخص نیست که چه موضوعی موجب این چرخش ناگهانی شده است. هرچند شاید آن طور که یک منبع امنیتی گمانه‌زنی کرده، رییس‌جمهوری امریکا در اجلاس گروه هفت ترودو را در این زمینه تحت فشار گذاشته باشد. دلیل دیگر هم می‌تواند کسب حمایت جامعه ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی در کانادا باشد که نارضایتی‌شان از ترودو رو به افزایش گذاشته است. یکی از نمایندگان مجلس ایران هم بر همین عقیده است. نقوی‌حسینی که سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی است، اعتقاد دارد تصویب قانون توقف روابط با ایران در مجلس عوام کانادا به جهت پیروی از سیاست‌های امریکا و شکست امریکایی‌ها در منطقه است. نقوی‌حسینی در خصوص تبعات و آثار مصوبه مجلس عوام کانادا مبنی بر توقف مذاکرات و روابط دیپلماتیک ایران و کانادا در عرصه بین‌الملل گفت: جمهوری اسلامی ایران همیشه به دنبال رفع مناقشات بین‌المللی از طریق مذاکره و گفت‌وگو بوده است، در موضوع برجام نیز این اعتقاد ایران و پایبندی به تمام توافقات بین‌المللی به اثبات رسیده است. نماینده ورامین و پیشوا در مجلس شورای اسلامی با انتقاد از مصوبه مجلس عوام کانادا مبنی بر توقف مذاکرات و روابط دیپلماتیک ایران و کانادا تصریح کرد: بسیاری از ایرانیان مقیم خارج در کشور کانادا زندگی می‌کنند لذا بین ایران و کانادا باید به‌طور مستمر روابط دیپلماتیک برقرار باشد تا مسائل کنسولی این افراد هم پیگیری و مرتفع شود.
نقوی‌حسینی ادامه داد: از سوی دیگر برخی مجرمان متواری ایرانی چون خاوری به کانادا پناه بردند که باید از طریق روابط دیپلماتیک به وضعیت آنها رسیدگی شود، بنابراین در صورت توقف مذاکرات و روابط ایران و کانادا، بسیاری از مشکلات مسکوت خواهد ماند و از این جهت خساراتی متوجه جمهوری اسلامی ایران می‌شود. او با اشاره به قرار گرفتن نهادهای نظامی ایران همچون سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست گروه‌های تروریستی به موجب تصویب قانون قطع روابط دیپلماتیک ایران و کانادا افزود: کانادا همیشه در پازل امریکایی‌ها بازی کرده است، امریکایی‌ها نیز از گذشته به دنبال وارد کردن اتهامات به نهادهای نظامی ایران چون سپاه پاسداران بوده، زیرا از این مجموعه‌ها در منطقه ضربه خورده‌اند.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: دماغ امریکایی‌ها در منطقه خاورمیانه به خاک مالیده شده و آنها سپاه پاسداران ایران را مقصر می‌دانند، از این‌رو به دنبال اعمال محدودیت و فشار به این مجموعه‌ها هستند. در حقیقت در سال‌های اخیر همه ارکانی که جزو منابع قدرت ایران هستند، از سوی امریکایی‌ها و حامیان آن مورد تحریم و محدودیت واقع شدند، لذا این نوع موضع‌گیری در راستای سیاست امریکایی‌هاست.
وزیر امور خارجه کشورمان نیز این اقدام مجلس عوام کانادا در مورد ایران را به ضرر این کشور خواند. ظریف هم تلویحا این اقدام را ناشی از فشارهای امریکا و تندروها در این کشور عنوان کرد و گفت: متاسفانه در کانادا تصورات غلط و توهماتی در مورد ایران وجود داشته و هنوز نیز با وجود اینکه دولت کانادا عوض شده و این دولت با دیدگاه‌های دیگری وارد صحنه شده، این فشارهای سیاسی توسط تندروها ادامه دارد.
او با بیان اینکه این سیاست‌های تندروانه علیه ایران به ضرر کانادا خواهد بود و در جهت حفظ صلح و امنیت بین‌المللی نیست، افزود: متحدان آنها در منطقه اشتباهات و جنایت‌هایی را مرتکب شده‌اند و آنها در برابر این اقدامات سکوت کرده‌اند و در مقابل متاسفانه جمهوری اسلامی ایران را متهم به جنایاتی می‌کنند که متحدان خودشان در منطقه انجام داده‌اند.
این دیپلمات عالیرتبه کشورمان با بیان اینکه ایران همواره در خط مقدم مبارزه با تروریسم بوده است، ادامه داد: اگر تلاش‌ها و حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران در راستای مبارزه با تروریسم در منطقه نبود، شاید اکنون شرایط دیگری در منطقه حاکم بود. ظریف افزود: امیدوارم کشورهای غربی کمتر تحت تاثیر این نوع جوسازی‌ها قرار بگیرند و خودشان نیز وارد این جوسازی‌ها نشوند و با سیاست مستقل نسبت به ایران تصمیم بگیرند. پیش از ظریف، بهرام قاسمی سخنگوی دستگاه دیپلماسی کشورمان هم این اقدام کانادا را خطای راهبردی و مخرب خوانده بود. به گفته قاسمی هر چند تصویب این طرح در مراحل اولیه قرار داشته و تا تبدیل آن به قانون باید مراحل دیگری را طی کند، اما در صورت تصویب نهایی بی‌شک یک خطای راهبردی و اساسی با آثاری مخرب خواهد بود.
سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین گفت: مطرح شدن چنین طرحی ناشی از فقدان اطلاعات دقیق و کافی قانونگذاران کانادایی از مواضع روشن و منطقی جمهوری اسلامی ایران در مقابله با پدیده شوم تروریسم است. او افزود: مردم ایران طی دهه‌های گذشته خود یکی از قربانیان تروریسم خشن و افسارگسیخته مورد حمایت برخی کشورهای خارجی مشخص هستند؛ از این‌رو و با توجه به مبانی اخلاقی و آموزه‌های فرهنگی اصیل خود، به خصوص در دوران اخیر و به موازات رشد افراط‌گرایی و تروریسم در سطح منطقه و جهان همواره پیشگام مبارزه با این پدیده‌های نامبارک بوده و خواهد بود و افکار عمومی جهان، انتساب اتهامات واهی و نادرستی همچون حمایت ایران از تروریسم را هرگز نخواهد پذیرفت.
قاسمی با هشدار نسبت به پیامدهای تصویب چنین طرح‌های نسنجیده و بی‌پایه‌یی ابراز امیدواری کرد؛ «دولت کانادا با آگاهی کامل از سیاست‌های روشن جمهوری اسلامی ایران و با درک شرایط خطیر امروز منطقه و جهان مانع تصویب نهایی این طرح و تاثیر مخرب آن بر روابط دوکشور شود.»
کانادا در سال 2012 روابط خود را با ایران قطع کرد. پس از روی کار آمدن دولت لیبرال «جاستین ترودو» تهران و اوتاوا برای از سرگیری روابط دیپلماتیک وارد گفت‌وگوهای اولیه شدند. به تدریج نشست‌هایی با حضور مقام‌های دوطرف برگزار شد و سرانجام وزیران امور خارجه دو کشور در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در سال 2016 با یکدیگر دیدار کردند. با وجود گام‌های یاد شده، دو کشور تاکنون به موجب موانع متعدد قانونی و مخالفت‌های سیاسی، نتوانسته‌اند اقدام به بازگشایی سفارتخانه‌ها و از سرگیری روابط کنند.
