آرزوی «ائتلاف یکپارچه» بر باد می‌رود؟
گروه ایران|
آخرین روزهای زمستان سال 86 زمانی که قطعنامه غربی‌ها علیه ایران روی میز شورای امنیت قرار گرفت، از 15 عضو شورای امنیت سازمان ملل تنها اندونزی رای ممتنع داد. حتی نزدیک‌ترین هم‌پیمانان ایران هم در کنار غربی‌ها از تحریم‌ها علیه ایران حمایت کردند؛ تا آنجا که ویتالی چورکین نماینده وقت روسیه در شورای امنیت سازمان ملل پس از تصویب قطعنامه‌ها علیه ایران، از مقامات جمهوری اسلامی خواست «واقعیت جدید را درک کنند.» دوماه بعد از آن هم ولادیمیر پوتین با امضای فرمانی رسما به جمع تحریم‌کنندگان ایران پیوست و تمام سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی، بانک‌ها و موسسات و اشخاص حقوقی و حقیقی زیر حوزه قضایی روسیه را به اجرای قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل مجبور کرد.
واکنش متفاوت غرب و شرق
اما امروز دیگر خبری از اجرای پیش‌دستانه و همدلانه تحریم‌ها از سوی کشورها نیست؛ آن‌هم نه صرفا کشورهای همپیمان و نزدیک به ایران که حتی دوستان امریکا هم تمایلی به اجرای تحریم‌ها ندارند. تحریم‌هایی که امریکا با خروج از برجام آنها را احیا کرده و به ادعای خود به دنبال ایجاد ائتلاف یکپارچه جهانی علیه جمهوری اسلامی است. ائتلافی که در آن کشورها با فشار به ایران با ابزار تحریم همراهی کرده و سیاست‌های خود را با ایالات‌متحده همسو کنند. اما پالس‌هایی که از 7 قاره جهان مخابره می‌شود، خلاف این را ثابت می‌کند. چنان‌که مقامات سیاسی-اقتصادی کشورها یکی پس از دیگری به صف حامیان رابطه تجاری با ایران می‌پیوندند. تا آنجا که پس از اعمال دوباره تحریم‌های امریکا علیه ایران، آنان خواهان مستثنا شدن خود هستند. در همین رابطه، روز گذشته خبر رسید که کره‌جنوبی رایزنی‌هایی را با امریکا برای مستثنا شدن از تحریم‌های واشنگتن علیه تهران آغاز کرده است. خبرگزاری یونهاپ، کره‌جنوبی و امریکا روز دوشنبه رایزنی‌هایی را به صورت رسمی درباره وضع مجدد تحریم‌های واشنگتن علیه تهران آغاز کردند. دو طرف نخستین دور از این گفت‌وگوها را در سئول درباره ادامه همکاری‌های نزدیک‌شان در این زمینه انجام دادند. یون کانگ هایئون معاون وزیر امور خارجه کره‌جنوبی در امور اقتصادی و کریس فورد دستیار وزیر امور خارجه امریکا در امور امنیت بین‌الملل و عدم اشاعه که در راس یک هیات ۹ نفره به سئول سفر کرده است، در این نشست حضور داشتند. تمرکز کره‌جنوبی روی به حداقل رساندن تاثیرات منفی بر اقتصاد جهانی به‌ویژه شرکت‌هایی که با ایران تجارت می‌کنند، قرار دارد. وزارت امور خارجه کره‌جنوبی جزئیاتی درباره نتایج این نشست منتشر نکرد، اما اعلام کرد که دولت رایزنی‌های مربوطه‌اش را با متحد خود یعنی امریکا ادامه خواهد داد. همچنین کانگ کیونگ وزیر امور خارجه کره‌جنوبی روز دوشنبه در یک تماس تلفنی با مایک پمپئو همتای امریکایی خود درباره این موضوع رایزنی کرد. از سوی دیگر اروپایی‌ها نیز به دنبال راه‌هایی هستند که تحریم‌های امریکا را دور زده یا مانع از تاثیر‌گذاری آن شوند. تا آنجا که دولت سوییس از سفر روحانی به این کشور خبر داد که یکی از کارویژه‌های این سفر رایزنی درباره چگونگی تعمیق روابط دوجانبه میان تهران و برن پس از تصمیم امریکا برای خروج از توافق هسته‌یی با ایران و بازگرداندن تحریم‌ها علیه این کشور است. دولت سوییس در بیانیه‌یی ضمن اعلام سفر رییس‌جمهور ایران به این کشور گفت که سفر حسن روحانی به سوییس فرصتی را برای رایزنی درباره نقشه راه تقویت روابط دو کشور فراهم می‌کند. براساس آنچه در این بیانیه منتشر شده است، در نخستین دیدار روسای جمهور دو کشور، وزیران امور خارجه سوییس و ایران یعنی ایگنازیو کاسیس و محمدجواد ظریف نیز حضور خواهند داشت. همچنین گفت‌وگوهای رسمی روز سوم جولای انجام خواهد شد که در آن رییس‌جمهور، وزیر اقتصاد، وزیر دادگستری و وزیر دارایی سوییس شرکت خواهند کرد. دولت سوییس در ادامه اعلام کرد که یک‌سری توافقات و اعلامیه‌ها قرار است در جریان این دیدارها امضا شود و به علاوه توافق هسته‌یی با ایران و وضعیت کنونی خاورمیانه نیز مورد بحث و رایزنی قرار خواهد گرفت.
همسویی اروپا با ایران
چندی پیش نیز وزرای خارجه و دارایی آلمان، انگلیس و فرانسه در نامه‌یی برای همتایان امریکایی خود درباره خروج ایران از توافق هسته‌یی و پیامدهای آن ابراز نگرانی کردند و از امریکا خواستند تا شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند را تحریم نکند. وزرای سه کشور اروپایی بدون اشاره به خروج امریکا از توافق هسته‌یی، ادعا کردند که (صرفا) خروج ایران از توافق هسته‌یی (برجام) می‌تواند به بی‌ثباتی بیشتر در منطقه منجر شود. آن‌هم در منطقه‌یی که وقوع بحران بیشتر به فاجعه منجر خواهد شد. بنا بر گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، وزرای امور خارجه و دارایی انگلیس، آلمان و فرانسه در نامه‌یی به تاریخ چهارم ژوئن (۱۴ خرداد) برای «مایک پمپئو» و «استیون منوشین» وزرای خارجه و خزانه‌داری امریکا بر پایبندی خود به برجام تاکید کردند و از امریکا خواستند شرکت‌هایی را که با ایران کار می‌کنند، تحریم نکند. این نامه را «فدریکا موگرینی» مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم امضا کرده بود. همکاری در بخش‌های مربوط به داروسازی، بهداشت و درمان، صنعت برق، هواپیماهای غیرنظامی و زیرساخت‌ها و امور بانکی مواردی بودند که در این نامه به آنها اشاره شد. نامه‌یی که نشان می‌دهد هم‌پپیمانان امریکا که پیش از این در تحریم ایران همراه ایالات‌متحده بودند، دیگر همراهی سابق را نخواهند داشت. سفرهای پی در پی مقامات ایران به کشورهای مختلف هم تایید این مدعاست. تا آنجا که ظریف روزی در جنوب آفریقا به دیدار مقامات آفریقای‌جنوبی می‌رود، روزی هم در اروپا در گفت‌وگو با مقامات سیاسی اروپایی به‌دنبال راهکارهایی می‌گردد که تحریم‌های امریکا را بی‌اثر کند. این دیدارها و رایزنی‌ها تا به دیدار سفرای ایران با مقامات دیگر کشورها هم پیش رفته است. آنچنان‌که روز گذشته حمید بعیدی‌نژاد در صفحه توییتر خود از دیدارش با جرمی کوربین رهبر حزب کارگر انگلیس خبر داد. او درباره این دیدار خود نوشت: «در انگلیس دولت در سایه نقش مهمی در سیاست کشور دارد و در ملاقات روز دوشنبه با آقای جرمی کوربین رهبر حزب کارگر، بحث‌های مفید و مفصلی درخصوص تحولات بین‌المللی و منطقه‌یی داشتم. ایشان مواضع صریحی درخصوص ضرورت حفظ برجام و لزوم اتخاذ اقدامات روشن برای حفظ صلح در منطقه خاورمیانه داشتند.»
