تحریم‌ها، موثر یا بی‌اثر؟
از آنجا که ایران تامین‌کننده مهمی برای خوراک پالایشگاه‌های آسیایی محسوب می‌شود، خریداران آسیایی نفتی ایران، این روزها در تکاپوی گرفتن معافیت از تحریمهای امریکا هستند. اتفاقی که در تحریمهای بین‌المللی سال 2012 رخ داد. اما شواهد بیانگر اصرار دولت فعلی امریکا بر تحریم ایران حتی سخت‌تر از سال 2012 است و این حقیقت چشم‌انداز گرفتن معافیت را مخدوش می‌کند. در این میان درحالی که مقامات امریکایی با مقامات ژاپنی دیدار کرده‌اند تا از آنان بخواهند واردات نفت خود از ایران را متوقف کنند، هندی‌ها به دنبال وضع یک نوع نظام مالی برای جایگزینی روپیه به جای دلار در مبادلات نفتی خود با ایران هستند که در نهایت به تهاتر و مبادله کالا به کالا بین این دو کشور خواهد انجامید. تهاتری که در آن هند دست بالا را دارد. کره جنوبی ترجیح داده است، منتظر تصمیم امریکا مانده و تصمیم خود نهایی خود برای واردات نفت از ایران را به آینده موکول کند. اما مقامات رسمی عراقی از بی‌تاثیر بودن تحریمهای امریکا بر توافق سوآپ نفتی میان ایران و عراق سخن می‌گویند. در ادامه به تاثیر تحریم‌ها روی اصلی‌ترین مشتریان آسیایی نفت ایران اشاره می‌شود.
ژاپن
درحالی که 20روز پیش پایگاه خبری پلاتس از زبان یک مقام وزارت اقتصاد ژاپن خبر داده بود که این کشور ممکن است از امریکا درخواست معافیت از برخی تحریم‌ها علیه ایران را مطرح کند، روز گذشته بلومبرگ گزارش داد که امریکا از ژاپن خواسته است، واردات نفت از ایران را به طور کامل متوقف کند. به گفته این مقام اقتصادی ژاپن، شرکت‌های ژاپنی تمایل ندارند به صورت ناگهانی واردات نفت از ایران را متوقف کند. دایسوکه هیروتا، معاون بخش نفت و گاز وزارت اقتصاد ژاپن به پلاتس گفته بود که ژاپن در دور قبلی تحریمهای امریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران در اوایل دهه جاری میلادی توانسته بود از معافیت برخوردار شود و «ما فکر می‌کنیم بهتر است به دریافت معافیت از دولت امریکا ادامه دهیم و این میزان واردات از ایران را تداوم ببخشیم.» این مقام دولت ژاپن در توضیح تمایل ژاپن به خرید نفت ایران بیان کرده بود که مزیت نفت خام ایران برای پالایشگاه‌های ژاپن به دلیل سنگین‌تر بودن و به نسبت ارزان‌تر بودن آن است. اگرچه منابع آگاه به بلومبرگ اعلام کرده‌اند که با وجود درخواست امریکا از همتایان ژاپنی خود برای توقف واردات نفت از ایران هنوز هیچ تصمیمی از سوی ژاپن گرفته نشده و مذاکرات همچنان ادامه دارد اما چنین درخواستی نشان از موضع شدیدتر امریکا در قبال ایران نسبت به دوره قبلی تحریم‌ها دارد.
هند
از طرف دیگر در هند نیز که یکی از عمده‌ترین خریداران نفت ایران در آسیاست، زمینه‌چینی‌ها برای آمادگی در برابر تحریمهای امریکا آغاز شده است. روز گذشته دو منبع دولتی هند به رویترز اعلام کردند که هند به دنبال احیای یک مکانیسم تجارت روپیه برای تسویه بخشی از پول واردات نفت از ایران به دلیل نگرانی از مسدود شدن کانال‌های خارجی تحت فشار تحریمهای امریکاست.
به گزارش رویترز در جریان دور قبلی تحریم‌ها، هند سیستمی شبیه به تهاتر را که برای واشنگتن قابل قبول بود، طراحی کرده بود تا پرداخت بخشی از پول خرید نفت خود به تهران را به روپیه از طریق یک بانک دولتی کوچک امکان‌پذیر کند. ایران نیز از پول صادرات نفت خود برای واردات کالا از هند استفاده می‌کرد. یکی از منابع دولتی آگاه به رویترز گفت: ما سرگرم بررسی احیای مکانیسم پرداخت به روپیه هستیم و باید خودمان را آماده کنیم. وی در ادامه افزود: مکانیسم پرداخت فعلی ممکن است از نوامبر به بعد دیگر کار نکند. یک مقام وزارت بازرگانی هند نیز به رویترز اظهار کرد: بانک مرکزی هند هنوز درباره بازگرداندن مکانیسم پرداخت به روپیه تصمیم نگرفته است. پالایشگاه‌ها در هند درحال حاضر از بانک دولتی هند(SBI) و بانک EIH آلمان برای پرداخت پول خرید نفت ایران به یورو استفاده می‌کنند. بانک SBI هند به پالایشگاه‌های هندی و دولت اعلام کرده از چهارم نوامبر دیگر قادر نخواهد بود مبادلات مربوط به واردات نفت از ایران را انجام دهد. زیرا با وجود آنکه برخی از تحریمهای امریکا از ششم آگوست به اجرا درخواهند آمد، تحریم‌هایی که بخش نفت را هدف می‌گیرند از چهارم نوامبر اجرایی می‌شود. پالایشگاه‌های هند یک دوره اعتباری ۶۰ روزه برای پرداخت پول به ایران دریافت می‌کنند که نشان می‌دهد، واردات نفت از ایران ممکن است از آگوست به بعد با مشکل روبه‌رو شود. دولت هند از پالایشگاه‌های خود درخواست نکرده که واردات نفت ایران را کاهش دهند اما برخی از این پالایشگاه‌ها کاهش خرید از تهران را آغاز کرده‌اند. به گفته مقام وزارت بازرگانی هند که با رویترز گفت‌وگو کرده است، یک هیات هندی با مقامات و بانکداران در فرانسه، آلمان، انگلیس و بروکسل برای یافتن کانال‌های پرداخت جایگزین دیدار کرده اما استفاده از بانک‌های اروپایی برای پرداخت پول به ایران را تقریب غیرممکن یافته است. به گزارش رویترز، احیای سیستم پرداخت روپیه کمک خواهد کرد، تراز تجاری هند که اکنون به نفع ایران شده است، تغییر کند. کسری تجاری هند با ایران از 113.4میلیارد دلار در سال مالی ۲۰۱۲- ۲۰۱۱ به حدود 3.6میلیارد دلار در سال مالی ۲۰۱۶- ۲۰۱۵ که سیستم پرداخت به روپیه اجرایی شد، کاهش یافت اما آمار وزارت بازرگانی هند نشان می‌دهد از آن زمان افزایش یافته و به حدود 8.5 میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸- ۲۰۱۷ رسیده است.
کره جنوبی
به گزارش بلومبرگ، وزارت خارجه امریکا هفته گذشته در بیانیه‌یی اعلام کرد که یک هیات از ۱۸تا ۲۰ژوئن برای اعلام سیاست دولت امریکا در قبال ایران به توکیو و سئول خواهد رفت.
در این رابطه یک مقام در وزارت بازرگانی صنعت و انرژی کره جنوبی اظهار کرد: امریکا تمایل خود برای اتخاذ یک رویکرد شدید در وضع تحریم‌ها علیه ایران را ابراز کرده است اما وی درباره مذاکرات پیرامون تجارت نفت هیچ توضیحی نداد. گفته می‌شود این کشور تصمیم نهایی درباره خرید میعانات پارس جنوبی ایران را تنها پس از مذاکرات میان دولت کره جنوبی و دولت امریکا خواهد گرفت.
عراق
اما خبرها از عراق به گونه دیگری است. وزیر نفت عراق روز جمعه بر بی‌تاثیر بودن تحریمهای جدید امریکا علیه ایران بر توافق سوآپ میان ایران و عراق خبر داد. به گزارش اویل پرایس «جابر اللعیبی» وزیر نفت عراق روز جمعه اعلام کرد: بازگشت تحریمهای امریکا علیه ایران بر توافق سوآپ نفت خام ایران و عراق تاثیری نخواهد گذاشت. ایران و عراق سال گذشته توافق سوآپی امضا کردند که براساس آن عراق از میادین نفتی شمال کرکوک با کامیون به ایران نفت می‌فرستد تا در ایران پالایش شود و در عوض ایران همین اندازه نفت خام را به بنادر جنوبی عراق می‌فرستد تا صادر شود. این توافق اوایل این ماه بعد از چند ماه تاخیر آغاز به کار کرده است.
به گزارش «اویل پرایس» توافق سوآپ نفتی که ابتدا در آوریل برنامه‌ریزی شده بود به نظر تحت نفود ایران بر عراق و بعد از کمک ایران برای آزادسازی منطقه خودمختار کردستان در پی رفراندوم استقلال‌طلبی منعقد شد. در گزارش‌های اولیه درباره این توافق سوآپ یک مقام نفتی عراق گفته بود که جریان اولیه نفت کرکوک به ایران ۳۰هزار بشکه در روز است که می‌تواند تا ۶۰ هزار بشکه در روز در عرض یک سال افزایش پیدا کند.
