چشم‌انداز تولید در زمان تحریم‌ها
محسن جهرودی
مدیرعامل گروه خودروسازی سایپا
به‌دنبال خروج امریکا از برجام و برنامه این کشور برای بازگرداندن تحریم‌های سنگین مرتبط با فعالیت‌های هسته‌یی ایران، این پرسش پیش آمده که آینده صنعت در ایران چگونه خواهد بود. آیا صنایع و تولیدکنندگان داخلی با وجود آنکه هدف اصلی تحریم‌های آینده قرار دارند، قادر خواهند بود در این مهلکه، راهکارهایی برای ادامه فعالیت خود و رشد و توسعه صنعتی بیابند یا خیر. در گام نخست باید به ابعاد مفاد تحریم‌های آینده علیه کشورمان بپردازیم؛ براساس اعلام امریکایی‌ها، قرار است از ۶ آگوست ۲۰۱۸ یعنی از ۱۵ مردادماه، تحریم‌های ایران در بخش‌های خرید یا اکتساب اسکناس‌های دلار، تجارت با طلا یا فلزات گرانبها، فروش، عرضه، تامین یا نقل‌و‌‌انتقال گرافیت، فلزات خام و نیمه‌ساخته مانند آلومینیوم و فولاد و صادرات یا نرم‌افزار برای یکپارچه‌سازی فرآیندهای صنعتی به ایران، معاملات خرید یا فروش ریال ایران یا نگهداری حساب‌ها و وجوه عمده‌یی که در خارج از خاک ایران بر پایه ریال نگهداری می‌شوند، تحریم‌های مربوط به خرید، پذیره‌نویسی یا تسهیل معاملات دیون حاکمیتی ایران و همچنین در بخش خودروسازی آغاز شوند. در کنار آن، تحریم‌های دیگری نیز در حوزه واردات فرش و مواد غذایی از مبدا ایران به امریکا و برخی مبادلات مالی مرتبط با آنها، ذیل مجوزهای مربوط به «قانون تحریم‌ها و مبادلات ایران» و همچنین مجوزهای صادر شده برای صادرات و بازصادرات هواپیماهای تجاری مسافربری و قطعات و خدمات مربوطه به ایران در راه است. در واقعیت این است که اساسا صنعت و تولید در ایران، منطبق با واقعیت‌های موجود در کشور شکل گرفته و اساس و بنیان آن بر پایه نیازهای داخلی استحکام یافته است. شرکت‌های ایرانی در حوزه همکاری‌های خارجی همیشه در مضیقه بوده‌اند و نیازهای خود را براساس ظرفیت‌ها و توانایی‌های خود تنظیم کرده‌اند، به این معنا که حیات آنها به بیرون از مرزها گره نخورده و همکاری خارجی هر زمان وجود داشته، موجب رشد صنایع شده و هر زمان هم که نبوده باعث مرگ صنایع نشده است. این‌بار نیز صنایع داخلی اگر حمایت دولت و نهادهای سیاسی و حاکمیتی را با خود به همراه داشته باشند، می‌توانند در صورت وجود خودباوری، از این پیچ مهم و تاریخی به سلامت عبور کنند. معضل تحریم‌های بین‌المللی در صورت کنار گذاشتن برخی کم‌کاری‌ها، تنگ‌نظری‌ها، خواسته‌های آرمان‌گرایانه و ایرادهای بی‌پایه و دست و پاگیر که همچون زنجیری بر پای صنعتگران گره خورده و جلوی پیشرفت آنان را می‌گیرد، قابل حل خواهد بود. باتوجه به فرصت‌های موجود و از آنجا که صنایع ایران، چندان درهم تنیده با اقتصاد بین‌الملل نیست، به‌نظر می‌رسد این‌بار نیز در سایه حمایت دولت و نگاه حمایتی وزیر صنعت، معدن و تجارت که به مسائل و مشکلات مربوط به صنایع آشنایی کامل دارد و همچنین نهادهای ذی‌ربط، صنایع کشور خواهند توانست این بحران را پشت‌سر بگذارند.
