مزیت تشکیل وزارت انرژی
گروه انرژی| در گزارشی که روز سه‌شنبه در پایگاه اینترنتی مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شد، مساله حکمرانی انرژی- ادغام وزارتخانه‌های نیرو و نفت- در کشور مورد بررسی و مساله تاسیس وزارت انرژی و تاثیر آن بر افزایش کارایی انرژی مورد تحقیق قرار گرفت.
در این گزارش با اشاره به مزیت‌ها و معایب ادغام آمده است که
5 مشکل اصلی حکمرانی انرژی پارادایم غلط وابستگی دولت‌ها به نفت، تداخل تصدی‌گری و حکمرانی، نبود سیاست جامع در بخش‌های مختلف انرژی، نبود منابع اطلاعاتی کافی برای تصمیم‌گیری سیاست‌گذار و عدم بهره‌گیری از مجموعه‌های سیاست‌ساز است. از نگاه این گزارش، مزایای تاسیس وزارت انرژی موارد ذیل را شامل می‌شود: ایجاد متولی مشخص در بخش کلان انرژی کشور که می‌تواند به سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری واحد و کارآمد انرژی منجر شود، تقویت وزارت نفت با ادغام بخش برق وزارت نیرو در آن، چابک‌سازی دولت و تمرکز بر تصمیم‌گیری‌ها با حذف سازمان‌های مشابه و موازی در وزارتخانه‌ها و افزایش کیفیت تحقیقات حوزه انرژی.
در ادامه جمع‌بندی این گزارش آمده است که با توجه به شرایط فعلی نظام حکمرانی انرژی ایران، از الزامات تشکیل وزارت انرژی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: ضرورت کاهش وابستگی بودجه‌یی دولت به درآمدهای نفت، ضرورت جدایی حکمرانی و تصدی‌گری، ضرورت تشکیل نظام جامع اطلاعاتی، ضرورت حل شرایط بحرانی صنعت برق قبل از ادغام و از همه مهم‌تر ارتقای توانایی سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری.
این گزارش همچنین می‌نویسد که حکمرانی انرژی ایران نیازمند تغییرات لازم به‌صورت یک‌پارچه و عمیق در بخش‌های مختلف پارادایم‌ها، اهداف، برنامه‌ها، ساختارها، کارکردها و ابزارهای سیاستی است. همچنین تغییرات شکلی و ساختاری در نظام حکمرانی انرژی به تنهایی موجب بهبود شرایط فعلی نخواهد شد. از این رو و با توجه به نگاه تصدی‌گری دولت به بخش انرژی و وابستگی به درآمدهای نفتی، گزارش مرکز پژوهش‌ها پیشنهاد می‌کند که «باید مقدمات ایجاد وزارت انرژی فراهم شود.»
در پایان این جمع‌بندی درخصوص تشکیل وزارت انرژی آمده است: از یک طرف، تامین برق برای مردم کشور یکی از وظایف خدماتی دولت است و معمولاً نباید در قالب مسائل سیاسی طرح شود. در 90درصد از کشورهای دنیا در کابینه‌ها فردی به عنوان وزیر برق وجود ندارد و از طرف دیگر بخش برق وزارت نیرو، مصرف‌کننده تمام انواع سوخت‌های فسیلی است که یکی از معاونت‌های وزارت انرژی(وزارت نفت) می‌تواند این مسوولیت را عهده‌دار باشد». گزارش همچنین به مشکلات سیستم فعلی اشاره کرده و می‌نویسد: در حال حاضر بیش از یکصد شرکت در کشور مسوولیت سرویس‌دهی برق را عهده‌دار هستند و بیش از 39شرکت مسوولیت گازرسانی را به عهده دارند. در ادامه، نویسندگان به مزایای ادغام وزارت نفت و نیرو زیر لوای وزارت انرژی می‌پردازند و نتیجه می‌گیرند که با ادغام بخش برق وزارت نیرو در وزارت انرژی(وزارت نفت) در هر استان فقط یک شرکت یا سازمان انرژی می‌تواند عهده‌دار این مسوولیت‌ها شود. برای برق 33میلیون مشترک و در مورد گاز 18میلیون مشترک وجود دارد و برای قرائت هر دو کنتور مشترکین کافی است یک نفر اعزام شود. محاسبات نشان می‌دهد که تنها همین مساله موضوع ادغام دو وزارتخانه را توجیه می‌کند.
