بندبازی سعودی‌ها روی نفت 70 دلاری
گروه انرژی نادی صبوری-علیرضا کیانی
ویلیام براون یک معامله‌گر نفت خام است؛ او برای اینکه بتواند درباره شکل معاملاتش تصمیم‌گیری کند احتیاج دارد بداند عرضه‌کنندگان این کالا، در چه وضعیتی قرار دارند و چه مقدار تولید می‌کنند. براون بر خلاف همیشه این‌بار دچار سردرگمی است چرا که به 3 آمار مختلف درباره تولید نفت خام عربستان سعودی، یکی از 3 عرضه‌کننده بزرگ طلای سیاه برخورده است. وضعیتی که برای براون و دیگر معامله‌گران نفت خام در روزهای اخیر رخ داده، بازار را با نوسان روبرو کرده است. عربستان سعودی خود اعلام کرده در ماه جولای تولید نفت خام را روزانه 200 هزار بشکه کاهش داده است؛ اوپک این آمار را روزانه 53 هزار بشکه اعلام کرده و برای پیچیده‌تر شدن مساله، اداره اطلاعات انرژی امریکا مدعی شده است تولید نفت خام عربستان دراین ماه صعودی بوده و حدود 200 هزار بشکه نسبت به ماه قبل از آن «افزایش» داشته است. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند این روش پادشاهی برای مدیریت وضعیت دشواری است که اکنون برای نگه داشتن قیمت نفت بین 70 تا 80 دلار با آن روبرو است. بازه‌ای قیمتی که تقریبا تمام نیروهای وارد به پادشاهی را نسبتا راضی نگه دارد.
در پی اعلان خبر کاهش تولید نفت خام عربستان سعودی در ماه جولای از سوی اوپک، روز سه‌شنبه قیمت نفت افزایش یافت. به گزارش رویترز، قیمت نفت دریای شمال در ساعت 8 و 55 دقیقه صبح به وقت گرینویچ، با 50 سنت افزایش به 73 دلار و 11 سنت در هر بشکه رسید. قیمت نفت خام سبک امریکا نیز 55 سنت افزایش یافت و هر بشکه از آن در قیمت 67 دلار و 75 سنت به فروش رسید.
عربستان سعودی به سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک، اعلام کرده است که این کشور تولید نفت خام خود در ماه جولای را 200 هزار بشکه در روز کاهش داده و در نتیجه رقم تولیدش در این ماه به 10 میلیون 290 هزار بشکه در روز رسیده است. این درحالی است که گزارش اوپک که روز دوشنبه منتشر شده بود، با استناد به منابع ثانویه، اعلام کرد که تولید عربستان سعودی در ماه گذشته حدود 10 میلیون و 390 هزار بشکه در روز بوده است.
این ماجرا تنها اختلاف بر سر تولید نفت خام پادشاهی نیست. وال استریت ژورنال هفته پیش نوشت که "اس‌اند پی گلوبال " و " اداره اطلاعات انرژی امریکا" برآورد کرده‌اند که تولید نفت خام عربستان در ماه پیشین میلادی صعودی بوده و به 10 میلیون و 600 هزار بشکه در روز رسیده است.
وال استریت ژورنال در این گزارش مدعی شده بود که عربستان سعودی تحلیلگران مستقل را تحت فشار گذاشته است تا برآوردشان از تولید نفت خام پادشاهی در ماه ژوئن را تغییر دهند. ژورنال در این گزارش به شکل کنایه‌آمیزی نوشت که این اقدام عربستان می‌تواند موجب تنش میان این کشور و دیگر اعضای اوپک شود.
این روزنامه در ادامه نوشته بود عربستان در حالی تولید نفت خام خود را به اوپک نزولی اعلام کرده که برآورد دولت امریکا و چند آژانس مستقل حاکی از افزایش عرضه نفت خام پادشاهی است.
ادعای فشار سعودی‌ها به تحلیلگران نفتی
ژورنال به نقل از چند منبع نزدیک به آژانس‌های مستقل برآوردکننده تولید نفت خام نوشت که عربستان در هفته نخست آگوست با این آژانس‌ها دیدار کرده و خواستار آن شده که آنها در داده‌های خود تجدید نظر کنند. چند منبع این درخواست را رد کرده و چند منبع آن را از سوی پادشاهی پذیرفته‌اند.
این روزنامه سطح اختلاف پدید آمده در خصوص عرضه عربستان را «غیر معمول» توصیف کرده بود.
اما اساسا کاهش تولید نفت خام عربستان در ماه جولای بر خلاف انتظار بازار بوده است. سی‌ان‌بی‌سی در گزارشی در این زمینه نوشت: «تولید نفت خام سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام در ماه پیشین میلادی صعودی بود اما کاهش تولید نفت خام عربستان سعودی برای گروه 15 عضوی تنها یک ماه پس از آنکه توافق کردند تا تولید را افزایش دهند، ایجاد نگرانی کرد.»
عربستان در ماه جولای و پس از توافق با روسیه و دیگر تولیدکنندگان نفت خام برای روانه کردن بشکه‌های بیشتر نفت خام به بازار خود اقدام به کاهش جریان تولید کرده است.
چه کسی عددسازی کرده است؟
اما چرا باید سعودی‌ها خود را به آب و آتش بزنند تا اعداد و ارقام را جابه‌جا کنند؟ سی‌ان‌بی‌سی می‌نویسد که پادشاهی با فشار از طرف مصرف‌کنندگان بزرگ نفت خام چون چین و هند روبرو است، فشاری که به همان اندازه از طرف ترامپ نیز به سعودی‌ها وارد است تا قیمت‌های سوخت را همزمان با اعمال تحریم نفتی امریکا علیه ایران پایین نگه دارد.
رییس‌جمهوری امریکا اعلام کرده است که هدفش به صفر رساندن صادرات نفت خام ایران است. سیاستی که جهان را با تهدید کمبود عرضه و افزایش قیمت در صورتی که اوپک و روسیه نتوانند جای خالی آن را پر کنند روبرو کرده است.
همچنین رویترز دیروز در گزارشی نوشت که با این همه، هر دو عدد اعلامی از سوی اوپک و سعودی‌ها بر این حقیقت صحه می‌گذارند که رهبر غیررسمی اوپک، عربستان، نمی‌خواهد به روزهای اشباع بازار و کسادی قیمت‌ها بازگردد. اوپک در گزارش ماهانه خود که روز دوشنبه منتشر شد نوشته است: "در قیاس با سال گذشته، وضعیت قیمت‌های نفت خام در سال 2018 بهبود یافته است."
سعودی‌ها قبل از انتشار گزارش اوپک اعلام کردند تولید خود را 200 هزار بشکه در روز در ماه ژوئن کاهش داده‌اند.
کار دشوار راضی نگه داشتن همه
سی ان بی‌سی در گزارشی که روز گذشته منتشر کرد به نوعی تلویحا مدعی شد پادشاهی چنین اقداماتی را برای مدیریت بازار نفت انجام می‌دهد. در این خبر نوشته شده است: «عربستان با چالش مدیریت بازار نفت خام به شکلی روبرو است که قیمت‌ها از یک سو آنقدر بالا نروند که عرضه را تهدید کنند و متحدان پادشاهی مانند ترامپ را ناراحت کنند و از سوی دیگر آنقدر پایین نیایند که روی مخارج مالی سعودی‌ها فشار وارد کنند.»
این خبرگزاری نوشته است که عربستان تلاش می‌کند بهای نفت خام را در محدوده 80 دلار در هر بشکه حفظ کند.گری راس تحلیلگر نفتی نیز پیش‌تر در یک مناظره نفتی عنوان کرد که عربستان به دنبال قیمت‌های بین 70 تا 80 دلار برای نفت خام است. این تنها ادعای سی ان بی‌سی نیست. بیارنه شیلدروپ از شرکت سرمایه‌گذاری اس‌ای‌بی نیز دیروز درباره وضعیت پیش‌آمده به رویترز گفت: «تحلیل ما این است که عربستان سعودی تمایلی به کاهش قیمت برنت به زیر 70 دلار ندارد».
افت تولید نفت خام عربستان در ماه پیشین میلادی به دنبال افزایش 400 هزار بشکه‌ای تولید در ماه ژوئن رقم خورده است. رویترز می‌نویسد که عربستان سعودی بزرگ‌ترین تولید‌کننده نفت اوپک و در حال حاضر تنها صادرکننده‌ای است که می‌تواند با کمترین هزینه‌ای میزان تولید را به نحوی بالا ببرد که توازن در بازار ایجاد شود. خبر کاهش تولید عربستان سعودی در زمانی اعلام شد که بازار انتظار دارد که عرضه نفت ایران به دلیل بازگشت تحریم‌های نفتی ایالات متحده علیه این کشور، کاهش یابد.
واهمه از کاهش تقاضا؟
اما رویترز به جنبه دیگری از ماجرا نیز نگاه کرده و می‌نویسد که تولید کشورهای غیر عضو اوپک، به‌خصوص ایالات متحده، به سرعت در حال افزایش است و همین امر می‌تواند تقاضا برای نفت اوپک را محدود سازد.
در گزارش روز دوشنبه اوپک، این سازمان اعلام کرد که انتظار دارد که تولید کشورهای غیر عضو در سال آتی چیزی در حدود 2 میلیون و 130 هزار بشکه در روز افزایش یابد. این رقم 30 هزار بشکه در روز بیشتر از برآورد ماه پیش اوپک درباره سال آینده بود. بخش اعظم این افزایش تولید، از نگاه اوپک، از سوی حوضچه‌های نفتی شیل تامین می‌شود.
گزارش اخیر اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده برآورد کرده که تولید نفت ایالات متحده از 7 حوضچه اصلی شیل در ماه سپتامبر سال جاری 93هزار بشکه در روز افزایش یابد و به رقم 7 میلیون و 520هزار بشکه در روز برسد. تقاضا برای نفت نیز در حال افزایش است اما نه به سرعت عرضه. در گزارش اوپک از انتظار این سازمان از افزایش تقاضا برای نفت به میزان 1 میلیون 430 هزار بشکه در روز در سال آتی خبر داده بود که این میزان 1 میلیون و 640 هزار بشکه در روز کمتر از رشد تقاضا در سال 2018 است.
اوپک اعلام کرده است که کاهش تقاضا از تبعات کاهش احتمالی رشد جهانی است. این سازمان، افزایش تنش‌های تجاری میان ایالات متحده چین و نوسانات در بازارهای نوظهور را عامل اصلی این کاهش بالقوه معرفی کرده است.
به گزارش رویترز، هر روز اخبار جدیدی از اقتصاد چین به گوش می‌رسد که نشانگر افتادن اژدها از تک و تا است. بر اساس داده‌های منتشر شده در روز سه‌شنبه، سرمایه‌گذاری در هفته ماه ابتدای سال به میزانی کاهش یافته که خود یک رکورد محسوب می‌شود، خرده‌فروشی (که معیاری برای اندازه‌گیری تقاضای مصرف‌کنندگان است) کاهش یافته است. این درحالی است که امریکا در پی وضع تعرفه‌های سخت‌تر تجاری بر این کشور است.
سرایت بحران لیر به طلای سیاه؟
در ساعات پایانی بسته شدن بازار در ایالات متحده که همزمان با ساعات بازگشایی بازار در شرق آسیا است، عامل دیگری قیمت نفت را کاهش داده بود. این عامل، انتشار اخباری درباره افزایش میزان ذخایر در انبار‌های نفتی ایالات متحده در هفته گذشته بود. این عامل در کنار اخبار واصله از تنش‌های اقتصادی در اقتصادهای نوظهور و جنگ تجاری میان دو قدرت اقتصادی جهان فضای بازار را ملتهب کرده بود. در ساعات پیشین و پس ازآنکه داده‌های شرکت جین‌اسکیپ نشان داد که 1 میلیون و 700 هزار بشکه نفت وست تگزاس اینترمدییت به موجودی بزرگ‌ترین انبار نفتی امریکا در کاشینگ ایالت اوکلاهاما اضافه شده است، قیمت نفت در هر بشکه بیش از 1 دلار سقوط کرده بود.
ذخایر موجود در انبار کاشینگ در ماه گذشته و به دلیل توقف عملیات یکی از پالایشگاه‌های تامین‌کننده نفت کانادا، کاهش یافته بود. این پالایشگاه که متعلق به شرکت کانادایی سینکرود است قرار بود که در ماه سپتامبر تولید خود را آغاز کند اما زودتر از موعد تولید نفت سبک را آغاز کرده است. جان کیلداف از شرکت سرمایه‌گذاری اگن‌کاپیتال در این باره به رویترز گفت: «دست آخر و زمانی که ذخایر به سطح پایینی رسیده بودند، جریان نفت به سمت کاشینگ روانه شد»!
به گزارش رویترز، از سوی دیگر، وضعیت مالی ترکیه نیز ریسک شیوع بحران به سایر اقتصادهای نوظهور را افزایش داده است. اثر این ریسک را می‌توان در کاهش ارزش راند آفریقای جنوبی، پزوی مکزیک و آرژانتین و روبل روسیه مشاهده کرد. این وضعیت ارزش اوراق قرضه دولتی این کشورها را نیز تنزل داده و نرخ رشد اقتصادی و تقاضا برای نفت را نیز تهدید می‌کند.
به این وضعیت آشفته باید خطر عمیق‌تر شدن جنگ تجاری میان ایالات متحده، چین و اتحادیه اروپا را نیز اضافه کرد.
در یادداشتی به قلم جیم ریتربوش، رییس شرکت سرمایه‌گذاری ریتربوش، که به دست رویترز رسیده، آمده است که با وجود اینکه این کشور مصرف‌کننده‌ای کوچک بوده و تقاضای نفت خام آن تنها 1 میلیون بشکه در روز (حدود 1 درصد کل تقاضای جهانی) است، اما «ریسک شیوع بحران» باعث افزایش نگرانی‌ها شده است. در این یادداشت آمده است: «بازار انرژی هر رو با اخبار روزانه‌ای دگرگون می‌شود که حتی تاثیر چندانی بر عرضه و تقاضا در کوتاه‌مدت ندارند و تنها زمانی که افق دید را به چند ماه افزایش دهیم، می‌توانند توازن را تهدید کنند».
