خیزش نفت از رکود هفتگی
گروه انرژی|
نفت خام پس از ثبت یکی از طولانی‌ترین دوره‌های رکود هفتگی و با ثبت 7 هفته متوالی کاهش قیمت هفتگی، آرامش را به خود دید. روز جمعه، نفت خام امریکا و برنت هر یک با افزایشی 1.3 درصدی و 1.5 درصدی هفته را به انتها رساندند تا قیمت آن به ترتیب به 67 دلار و 72 سنت و 75 دلار و 82 سنت برسد. با این وجود، آینده همچنان مبهم است. با خواندن نظرات تحلیل‌گران می‌توان دریافت که در بازار نگرانی‌های زیادی وجود دارد؛ از دورنمای کاهش جدی صادرات نفت ایران در طرف عرضه تا شائبه‌ها درباره سلامت اقتصاد جهانی در طرف تقاضا. زمان بسیاری از شبهات را تا پایان سال میلادی مرتفع می‌سازد اما در کوتاه‌مدت و تا پایان تابستان معلوم نیست که سکان بازار را عامل تعیین‌کننده در طرف عرضه در اختیار خواهد گرفت یا عامل طرف تقاضا.
روز جمعه، بهای معاملات نفت تحت تاثیر کاهش ذخایر و نشانه‌های محدودیت عرضه، افزایش یافت و نخستین رشد هفتگی خود از حدود دو ماه گذشته را به ثبت رساند. قیمت نفت وست تگزاس اینترمدییت برای تحویل در اکتبر با ۸۹ سنت یا ۱.۳ درصد افزایش، در ۶۸.۷۲ دلار در هر بشکه بسته شد. قیمت نفت امریکا پس از 7 هفته متوالی کاهش، هفته گذشته حدود ۵.۴ درصد افزایش نشان داد. به گزارش مارکت‌واچ، بهای معاملات نفت برنت برای تحویل در اکتبر با ۱.۰۹ دلار یا ۱.۵ درصد افزایش، در ۷۵.۸۲ دلار در هر بشکه بسته شد و پس از سه هفته کاهش متوالی، حدود ۵.۶ درصد رشد هفتگی به ثبت رساند.
رابرت یاوگر، مدیر انرژی در شرکت میزوهوی امریکا به مارکت واچ گفت: «تحریم‌های امریکا علیه ایران تا چهارم نوامبر به اجرا درنمی‌آید و این به معنی محدود شدن عرضه است که روی قیمت‌ها تاثیر خواهد گذاشت». طبق گزارش اس‌اند‌پی گلوبال پلاتس، برآوردهای اولیه حاکی از آن است که صادرات نفت خام و میعانات ایران در ۱۶ روز نخست اوت، به ۱.۶۸ میلیون بشکه در روز رسیده که بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز نسبت به بارگیری‌های انجام شده در ژوییه کاهش داشته است. میانگین صادرات ایران در ژوییه ۲.۳۲ میلیون بشکه در روز بوده است.
در این بین، آمار شرکت خدمات انرژی بیکرهیوز نشان داد شمار دکل‌های حفاری نفت امریکا در هفته گذشته، ۹ حلقه کاهش پیدا کرده و به ۸۶۰ حلقه رسیده است که به کندی رشد تولید اشاره دارد. به گفته نیکلاس گانتر، تحلیلگر تحقیقات بازار در گروه بازرگانی لانگ لیف، امریکا روند رشد سکوهای حفاری را تعدیل کرده و گزارش اداره اطلاعات انرژی نیز تایید کرده که ذخایر نفت در هفته گذشته کاهش یافته است. اداره اطلاعات انرژی امریکا تایید کرده که ذخایر نفت خام در هفته منتهی به ۱۷ اوت به میزان ۵.۸ میلیون بشکه کاهش یافته است.
طرف تقاضا دستخوش امواج
در هفته‌های اخیر، نگرانی‌ها درباره اقتصاد جهانی به صدر جدول مسائل مهم از نگاه ناظران بازار نفت رسیده است. بسیاری از تحلیل‌گران جنگ تجاری میان ایالات متحده و چین را عاملی می‌دانند که می‌تواند رشد اقتصاد جهانی را با آسیب جدی مواجه سازد. از گزارشات این‌طور به نظر می‌آید که خبر ادامه مذاکرات میان دو قدرت اصلی اقتصادی جهانی در هفته گذشته، بازار را خشنود ساخته است. با این وجود، ایالات متحده یکی از معاونان وزیر خزانه‌داری را به مذاکرات جدید فرستاد که این امر خود به سوالات بسیاری درباره قدرت و میزان اختیار مذاکره‌کننده دامن زد.
برخی از ناظران هم عقیده دارند که وزارت خزانه‌داری نهاد مناسبی برای مذاکرات مربوط به تجارت نیست. از نگاه وب‌سایت تحلیلی اویل‌پرایس این تلاش بیشتر برای باز نگه‌داشتن روزنه‌های دیپلماتیک است تا تلاشی واقعی و فعالانه برای پیدا کردن یک راه خروج از وضعیت بحرانی فعلی. به هر روی، این گفت‌وگوها حداقل احتمال اجرایی نشدن 200 میلیارد دلار تعرفه دولت امریکا بر کالاهای چینی را مطرح کرد. بحران مالی ترکیه و کاهش ارزش لیر نیز به نگرانی‌ها از شیوع بحران به سایر بازارهای نوظهور و اقتصادهای در حال توسعه و کاهش ارزش ارز در این کشورها نیز افزوده است. بحران ارزی در این کشورها می‌تواند بطور قابل‌ملاحظه‌ای تقاضا را کاهش دهد. به عقیده نیک کانینگ‌هام تحلیلگر بازار نفت، این کاهش تقاضا تنها به بازار نفت محدود نخواهد ماند و سایر کالاها را نیز متاثر خواهد کرد. تا همین جای کار شاخص کالای بلومبرگ در ماه جاری 3 درصد کاهش یافته است که با افزایش دامنه بررسی به 3 ماه می‌توان شاهد کاهش شاخص به میزان 9 درصد بود. در بازار نفت، قیمت طلای سیاه نسبت به ماه مه بیش از 10 درصد کاهش یافته است.
شرکت نفتی آی‌ان‌جی در یادداشتی در وب‌سایت این شرکت نوشت: «سایر بازارهای نوظهور تا همین جای کار هم صدمه دیده‌اند که این آسیب را می‌توان در کاهش ارزش ارز و تقاضای سرمایه‌گذاران برای دریافت عواید بیشتر از وام‌های اعطایی به این کشورها و افزایش انتشار سوآپ‌های نزول اعتبار به پشتوانه وام‌ها، به وضوح مشاهده کرد». این شرکت می‌افزاید: «با وجود تمام این عوامل، به نظر می‌رسد که بانک مرکزی امریکا میلی به تخطی از سیاست پولی انقباضی که پیش گرفته ندارد. این سیاست در عمل، ارزش دلار را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر، افزایش ریسک بازارهای نوظهور نیز به افزایش قدرت دلار کمک می‌کند». در همین حال، جروم پاول، رییس بانک مرکزی امریکا در سخنانی در نشست روسای بانک‌های مرکزی جهان در جکسون هال وایومینگ، از روند تدریجی افزایش نرخ‌های بهره دفاع کرد. کانینگ‌هام در این زمینه عقیده دارد که اگر بانک مرکزی امریکا از سیاست پولی خود پا پس نکشد، تمامی ارزهای جهان فشار بیشتری را حس خواهند کرد.
تصورش دشوار است که تحقق این سناریو تقاضای جهانی برای نفت را بی‌تاثیر‌گذارد چرا که نفت مانند هر کالای دیگری، توسط دلار قیمت‌گذاری می‌شود و دلار قوی‌تر به معنای گرانتر شدن نفت خواهد بود (پیش‌تر قیمت نفت و ارزش طلا رابطه‌ای عکس داشتند اما اخیرا این رابطه ضعیف شده است) . اگر قیمت نفت کاهش نیابد، این سناریو برای مصرف‌کنندگان دردناک‌تر خواهد بود.
آژانس بین‌المللی انرژی تا به حال به پیش‌بینی خود از رشد تقاضا برای نفت به میزان 1 میلیون و 400 هزار بشکه در روز در سال 2018 وفادار مانده است. بر اساس یادداشت آی‌ان‌جی، در سال جاری قیمت دلاری برنت 7 درصد افزایش یافته است اما در ارزهای دیگر، این مقدار افزایش قیمت نفت بیشتر است؛ مثلا در سال جاری قیمت نفت در ترکیه و آرژانتین 75 درصد، در برزیل، روسیه و آفریقای جنوبی 20 تا 25 درصد و در شیلی، مجارستان، لهستان، هند، اندونزی و فیلیپین 15 تا 20 درصد گرانتر شده است. بدون شک افزایش قیمت نفت به این میزان، به تقاضا ضربه خواهد زد. از نگاه آی‌ان‌جی، چیزی که می‌تواند وخامت اوضاع را تشدید کند، «مداخله دولت‌ها برای حفاظت از کشورشان در برابر افزایش قیمت نفت» است. مثلا در برزیل، دولت برای کاهش اعتراضات عمومی، تصمیم به تنظیم مجدد قیمت سوخت گرفته است. دولت اندونزی اعلام کرده که یارانه‌ای برابر با 4 میلیارد و 800 میلیون دلار را به اقتصاد تزریق خواهد کرد تا از رشد قیمت‌ها جلوگیری شود. مالزی نیز در نظر دارد قیمت سوخت را تا پایان سال 2018 ثابت نگه دارد. آی‌ان‌جی و دیگر تحلیل‌گران بازار معتقدند که چنین حمایت‌های قیمتی می‌تواند درک پیام‌‌‌های بازارهای جهانی و تحولات ارزی را برای عوامل اقتصادی ناممکن سازد.
امواجی که از هر سو تقاضای طلای سیاه را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند باعث شده‌اند که طرف تقاضای نفت محتاطانه گام بر‌دارد. دورنمای کاهش روزانه 1 میلیون بشکه نفت ایران از بازار چند ماهی می‌شود که خاطر بازار را مکدر کرده است. از همین‌رو آشفتگی سیمای عرضه نیز کمتر از سمت تقاضا نیست. با این وجود، افزایش هفتگی قیمت بعد از چند هفته رکود، خبر خوشی برای بازار در انتهای هفته است.
