لابی‌ها بی‌نتیجه ماند

صبح روز گذشته جلسه استیضاح وزیر اقتصاد در حالی آغاز شد که با سوت و کوری صحن گمان می‌رفت کرباسیان می‌ماند. اما تنها سه ساعت زمان نیاز بود تا روشن شود این گمانه اشتباه است؛ 137 نماینده به رفتن کرباسیان رای دادند تا وزارت او در یک‌سالگی به پایان برسد. آن هم پس از یک‌ماه لابی سنگین وزیر و حمایت فراکسیون چپ، راست و مستقل مجلس. ساعت 8 و 15 که علی لاریجانی زنگ آغاز جلسه علنی مجلس را به صدا درآورد، جنب و جوش و نطق‌های نمایندگان آغاز شد؛ جنب و جوشی کم رمق که نشان از موفقیت کم و بیش مخالفان استیضاح در همسو کردن دیگر نمایندگان، پیش از آغاز جلسه علنی داشت. این هم قابل پیش بینی بود؛ چنان که یک ماه پیش طرح استیضاح وزیر اقتصاد با 90 امضا به هیات رییسه داده شد، اما هر چه گذشت با لابی کرباسیان و معاونانش اسامی آب رفت تا در آخر طرح با 45 امضا اعلام وصول شود؛ 45 امضایی که 12 تای آن در ساعات پایانی به زیر برگه طرح استیضاح رفته بود. در این فضا، با پافشاری 33 نماینده‌ای که از ابتدا نامشان زیر برگه استیضاح بود، جلسه برگزار شد.

  ابهام در تصمیم

جلسه‌ای که در میانه راه، با ابهام در جهت‌گیری نمایندگان و لابی سنگین سه تن از اعضای سه فراکسیون مجلس همراه شده بود. در حالی که پس از نطق نمایندگان موافق استیضاح، کرباسیان در تریبون مجلس از خود دفاع می‌کرد، کسی توجهی نداشت، چراکه داستان اصلی در راهروهای مجلس و صندلی‌های نمایندگان جریان داشت. از مخالفان استیضاح، بهروز نعمتی از فراکسیون مستقلین، پورابراهیمی از اصولگرایان و تاجگردون از فراکسیون امید در لابی با دیگر نمایندگان در پی منصرف کردن آنان از تغییر کرباسیان بودند. دور صندلی عارف و حاجی بابایی رییس دو فراکسیون امید و ولایی هم شلوغ بود؛ تابش از کنار صندلی عارف کنار می‌رفت، اصلاح‌طلبی دیگر جای او را می‌گرفت، و در دیگر سو دور صندلی حاجی بابایی را هم مفتح، پورابراهیمی و دیگر نمایندگان اصولگرا گرفته بودند. مدتی هم از جلسه گذشت که خبر آمد هر سه فراکسیون سیاسی مجلس با رای اکثریت اعضای شان، با استیضاح مخالفت کرده‌اند. اما این اعلام موضع با همراهی موافقان استیضاح و مرددین همراه نشد. استارت همسویی با استیضاح آن زمان زده شد که الیاس حضرتی نماینده تهران به عنوان آخرین مخالف نطق کرد. او که عضو فراکسیون امید است، دقایقی قبل از نطق خود از پافشاری به استیضاح کرباسیان سخن گفته بود؛ حتی اگر قرار باشد از فراکسیون امید استعفا دهد. او این کار را کرد؛ از فراکسیون امید استعفا داد و آخرین ناطق از موافقین استیضاح پیش از سخنرانی پایانی کرباسیان شد. نطقی که حضرتی در آن نابسامانی در تیم اقتصادی دولت را نشانه رفت، و تلویحا از همسویی امیدی‌ها با مخالفان استیضاح انتقاد کرد؛ آن چنان که این نماینده در گفته‌هایش از بیش از 100 دوستی گفت که برای منصرف کردنش از استیضاح با او رایزنی کرده بودند. انتقاد از عدم پایبندی روحانی به وعده‌های خود، استفاده از تعبیر «له شدن» برای مردمی که به گفته او گرفتار سیاست‌های غلط اقتصادی دولت شده‌اند و دست آخر تاکید بر اینکه به جای کرباسیان باید روحانی، نوبخت، نهاوندیان و دیگر چهره‌های اصلی دولت استیضاح می‌شدند، وزن مخالفان وزیر را بیشتر کرد؛ چنانکه احتمالا امیدی‌های مردد را به سوی خود کشاند و اکثریت مخالفان دولت را در رای به استیضاح وزیر همراه ساخت. آخرین ناطق هم کرباسیان بود که با وجود 30 دقیقه زمان، در سخنانی کوتاه از عملکرد خود دفاع کرد و خواستار رای اعتماد دوباره نمایندگان شد که موثر نیفتاد.

  حضور پررنگ دولتی‌ها

 اما در این بین، حضور پررنگ وزرا و چهره‌های اصلی دولت در جلسه استیضاح بیش از همه به چشم آمد. مسعود کرباسیان را هنگام ورود به صحن؛ علی اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی، سورنا ستاری معاون علمی و فناوری رییس‌جمهور، معصومه ابتکار معاون رییس‌جمهور در امور زنان و خانواده، محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات و بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی همراهی می‌کردند. دقایقی نگذشته بود که به این لیست، اسحاق جهانگیری معاون اول دولت و محمود واعظی رییس دفتر روحانی هم اضافه شدند. پس از آن نیز محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه، محمود علوی وزیر اطلاعات، محمود حجتی وزیر جهادکشاورزی و بیژن زنگنه نیز در صندلی‌های جلوی مجلس نشستند تا این پرسش را پیش روی ناظران بگذارند که این تعداد وزیر و حضور چندساعته آنان برای حمایت از کرباسیان بود یا تغییر فضای مجلس برای جلسه سوال از رییس‌جمهور که فردا برگزار می‌شود. این گمانه زمانی تقویت می‌شود که چند هفته پیش، در جلسه استیضاح علی ربیعی وزیر پیشین کار، از وزرا تنها جهرمی او را همراهی می‌کرد که در میانه، اسحاق جهانگیری به او اضافه شد. با این حال، مسعود کرباسیان، وزیری که تعدادی از مخالفانش او را مرد روزهای سخت تحریم نمی‌دانستند، با 137 رای موافق، 121 رای مخالف و 2 رای ممتنع استیضاح شد تا دوره وزارتش کوتاه بماند. کرباسیان دومین وزیر دولت روحانی است که طی یکماه اخیر، پس از نامه 200 تن از نمایندگان مجلس در لزوم تغییر تیم اقتصادی دولت، با رای پارلمانی‌ها از پاستور می‌رود. ممکن است دومینوی استیضاح وزرای دولت روحانی، پس از تعلل او در تغییر وزرا و معاونین به زودی به دیگر وزرای اقتصادی هم برسد.