یخ کنکور آب نمی‌شود
معاون وزیر آموز ش و پرورش: باید چارچوب طرح مشخص شود
گروه اقتصاد اجتماعی |
کنکور سد محکم و نفوذ ناپذیر نظام آموزشی کشور سال‌هاست که قرار است حذف شود تا آرامش به دانش‌آموزان بازگردد اما بعد از گذشت این همه سال از شروع زمزمه‌های حذف، هنوز هم کنکور به قوت خود پابرجاست و همچنان طرح‌ها و برنامه‌های مختلفی برای حذفش از سوی مسوولان ارایه می‌شود، با این وجود میخ کنکور چنان محکم کوبیده شده که هیچ کدام از این طرح‌ها تاکنون راه به جایی نبرده‌اند، از جایگزینی سوابق تحصیلی تا برگزاری چندین کنکور در سال در فهرست بلند بالای طرح‌ها و برنامه‌های حذف این سد محکم دیده می‌شود و به تازگی هم یکی برنامه جدید از سوی یکی از نمایندگان مجلس شورای اسلامی، مطرح شده که البته نه سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس از آن خبر دارد و نه معاون متوسطه وزارت آموزش و پرورش بطور دقیق درباره جزئیات آن اطلاع دارد با وجود این آنچه مسلم است توجه به این نکته بوده که متولیان اصلی حذف کنکور، یعنی وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ستاد نقشه جامع علمی کشور، بر سر حذف این آزمون پر تنش متفق القول هستند اما هنوز اتفاق نظر بر سر راه‌حل نهایی حذف کنکور میان آنها وجود ندارد.
نگاه دو وزیر به کنکور
بر اساس قانون مصوب سال 86، مقرر شده بود که کنکور تا سال 90 کاملا حذف شود اما این قانون، سال 92 توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی اصلاح و چندین تکلیف بر عهده سازمان سنجش آموزش کشور و آموزش و پرورش گذاشته شد. بر اساس ماده واحده طرح نمایندگان مجلس، پای سوابق تحصیلی در ورود به دانشگاه باز شد و مطابق آنچه در طرح نمایندگان مجلس نوشته شده بود، منظور از سابقه تحصیلی، نمراتی از دروس دوره سه ساله آخر متوسطه بود که مطابق اصول سنجش اندازه‌گیری توسط وزارت آموزش و پرورش به صورت سراسری و نهایی و استاندارد برگزار شده باشد. بر اساس این قانون که از سال 93 اجرایی می‌شد باید طی 5 سال، 85 درصد کل ظرفیت‌های آموزش عالی با سوابق تحصیلی اعمال می‌شداز طرف دیگر طبق مصوبه مجلس در ماده 10، قرار بر این بود آخرین کنکور به شیوه فعلی در سال 1393 برگزار شود و از سال 1394 با اجرایی شدن این قانون، به تدریج وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری موظف به حذف کنکور و افزایش تاثیر سابقه تحصیلی در پذیرش دانشجو در دانشگاهها شود. اما با این حال، تاکنون کنکور پابرجاست و تاثیر 25 درصد دیپلم و 5 درصد معدل پیش دانشگاهی در آزمون سراسری لحاظ می‌شود که جزو سوابق تحصیلی دانش‌آموز به حساب می‌آید اما سهم سوابق تحصیلی هم نتوانست مقدمه‌ای برای حذف کنکور باشد و هنوز میان سازمان‌های متولی این موضوع نقطه مشترکی ایجاد نشده است. سید محمد بطحایی وزیر آموزش و پرورش معتقد است عمده چالش وزارتخانه متبوعش برای حذف کنکور نوع دروسی است که برای امتحان نهایی باید لحاظ شود او درباره این موضوع گفت: «اصرار داریم تعداد این دروس کم باشد اما وزارت علوم در برخی پایه‌های تحصیلی معتقد است کاهش دروس، اعتبار نمرات را برای حذف کنکور نخواهد داشت. با این حال به نظر می‌رسد طرح حذف کنکور در آینده‌ای نزدیک به سرانجام برسد و ما در حال رسیدن به نقطه مشترکی بین دستگاه‌های دخیل در این موضوع هستیم. با وجود این برای دانش‌آموزان مقطع پیش دانشگاهی حاضر هیچ تغییری در کنکور ۹۸ به غیر از آنچه در سال جاری اتفاق می‌افتد به وجود نخواهد آمد و کنکور ۹۸ هیچ تفاوتی با کنکور ۹۷ نخواهد داشت.» با وجود این وزیر علوم درباره حذف کنکور در نشست خبری که مرداد امسال داشت اعلام کرد: «ما از قانونی که به دانشگاهها در پذیرش دانشجو اختیار بیشتری بدهد استقبال می‌کنیم ولی حذف آزمون سراسری مستلزم پیدا کردن یک معیار و شاخص تعریف شده و مورد تایید وزارت علوم و وزارت آموزش پرورش در رشته‌های پرطرفدار است.»
منصور غلامی افزود: « در حال حاضر آزمون سراسری در پذیرش فقط ۱۵ درصد از ورودی‌های دانشگاهها نقش تعیین کننده دارد و بقیه از طریق تاثیر سابقه تحصیلی رشته مورد علاقه خودرا تعیین می‌کنند؛ برای حذف کنکور، وزارت آموزش و پرورش باید بتواند یک کارنامه چندین ساله از دانش‌آموزان دبیرستانی به ما ارایه دهد تا ما بتوانیم استعداد داوطلبان را تشخیص دهیم و کارنامه متکی به یک سال آخر نباشد تا یک دانش‌آموز مستعد از حق تحصیل در دانشگاه برتر محروم شود که متاسفانه هنوز این سیستم طراحی نشده، اما امیدواریم هر چه زودتر این سیستم تامین شود.»
مجلسی‌ها و طرح جدیدشان
با وجود تاثیر سهم سوابق تحصیلی به عنوان راه‌حل جدی برای جایگزینی کنکور اما سال 97 هم، سال پایان کنکور نبود و همچنان تلاش برای یافتن یک طرح جایگزین معقول برای کنکور ادامه دارد. جبار کوچکی نژاد درباره این موضوع بیان کرد: «در اواخر مجلس نهم قانونی تصویب شد که تا سال 97 کنکور حذف شود. در قانون مصوب شده بود که 80 درصد نمرات دوران دبیرستان در کنکور اثر داشته باشد، اما با مشکلی مواجه شدیم که آزمون‌ها باید استاندارد می‌شد. از همین رو طرحی در مجلس وجود دارد که سازمانی مانند سازمان سنجش زیر نظر رییس‌جمهور تشکیل شود با این حال در طرح این مساله مطرح شد که این سازمان باید کل آزمون‌های کشور را برگزار کند.
او با بیان اینکه در نهایت کنکور حذف می‌شود، اما آزمون حذف نمی‌شود، یادآور شد: دانشگاه صنعتی شریف و دیگر دانشگاه‌های معتبر آزمون‌های داخلی خودشان را دارند، همانطور که در دنیا هم خیلی از دانشگاهها برای ورودی دانشجوهای خودشان، مستقل کنکور برگزار می‌کنند. طرح حذف کنکور ایراداتی دارد که باید برطرف شود، امکانات باید برای سنجش فراهم شود که سنجش عادلانه‌ای در همه بخش‌های کشور و واحدهای آموزشی داشته باشیم و آن زمان می‌توانیم معدل یا سابقه تحصیلی دانش‌آموزان را جایگزین کنکور کنیم.» اما کوچکی‌نژاد این روزها از طرح جدیدی صحبت به میان آورده است که البته نه سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس چیزی درباره آن می‌داند و نه معاون متوسطه وزارت آموزش و پرورش جزئیات آن را به درستی می‌داند. طبق این طرح که از سیستم آموزشی کشورهایی همچون فرانسه و آلمان الگو‌برداری شده است، اگر متقاضی برای ورود به یک دانشگاه بیش از سقف مجاز باشد همان دانشگاه اقدام به برگزاری آزمون کند. اما میرحمایت میرزاده، سخنگوی کمیسیون آموزش مجلس، درباره این طرح اظهار بی‌اطلاعی کرد و به «تعادل» گفت: «چنین طرحی تاکنون در مجلس بررسی نشده است، هر نماینده‌ای می‌تواند طرح ارایه کند اما به معنی این نیست که این طرح‌ها در مجلس بررسی شده و در دستور کار است. در شرایط فعلی هیچ طرح و برنامه‌ای درباره کنکور و حذف آن در مجلس بررسی نشده و چیزی هم در نوبت بررسی نیست.»
اظهارات میرزاده در حالی است که علی زرافشان، معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش، هم درباره این طرح بیان کرد: « من این طرح را در فضای رسانه‌ای شنیدم و چون در حد طرح است؛ باید چارچوب و روش اجرایی‌اش مشخص و سپس به عنوان یک طرح مدون به صحن علنی مجلس پیشنهاد شود، اما هنوز هیچ گفت‌وگویی در مورد آن صورت نگرفته است. یکی از پیشنهاداتی که معمولا مطرح می‌شود، واگذاری پذیرش دانشجو به دانشگاهها است که در گذشته دور هم مطرح بود. اما پیشنهاد حکایت از آن دارد که کنکور برگزار نشود و دانشگاهها بر مبنای عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان آنها را بپذیرند، لذا باید بگذاریم این طرح یک مقدار روشن‌تر و چارچوبش مشخص شود، بعد راجع به آن صحبت کنیم.»
نمی‌توان کنکور را حذف کرد
با این حال رییس سازمان سنجش آموزش کشور، معتقد است هر جایی که متقاضی زیاد باشد باید معیاری برای پذیرش درنظر گرفت. ابراهیم خدایی درباره قانون سهم سوابق تحصیلی که به عنوان یکی از راه‌های جایگزین برای کنکور مطرح شد، بیان کرد: «مجلس در اصلاح قانون، چند تکلیف دیگر برعهده این سه وزارتخانه گذاشت. یکی از این تکالیف امتحانات نهایی استاندارد و مطابق اصول سنجش، همچنین آموزش و پرورش مکلف به ارایه سوابق تحصیلی مطابق با آن تعریف اولیه شد. در واقع معیار جایگزین معرفی کرد. ضمن آنکه باید طی ۵ سال، ۸۵ درصد بر اساس همان سوابق تحصیلی بدون کنکور وارد دانشگاهها شوند. سال ۹۷، سال پنجم اجرای این قانون است و ما تا سال ۹۵ به میزان ۸۳.۱ درصد سوابق تحصیلی رسیده‌ایم.»
او افزود: « در واقع ما جایگزینی برای کنکور نداریم. بحثی که آموزش پرورش و برخی از نمایندگان مطرح می‌کنند این است که با این سوابق تحصیلی موجود، قانون را اعمال کنید اما این مساله امکان‌پذیر نیست. نظرسنجی ما نشان می‌دهد که ۸۰ درصد داوطلبان به کنکور اعتماد دارند. چون به دیگر سازوکارها، اعتماد کمتری دارند. سال 96، حدود ۱۳ درصد رشته‌های روزانه بدون کنکور پذیرش داشتند و ۳۰ درصد رشته‌های شبانه نیز همین طور. پاسخ این سوال که آیا با سوابق موجود تحصیلی که ۱۰ درس سال سوم متوسطه و ۵ درس پیش دانشگاهی است می‌توانیم پذیرش بدون کنکور داشته باشیم خیر است. »
او افزود: « قطعا نمی‌توانیم کنکور را در رشته‌های پرمتقاضی حذف کنیم. اما چرا نمی‌توانیم با سوابق موجود پذیرش بدون کنکور انجام دهیم. زیرا انباشت نمره‌های بالا زیاد است. تنها در سال ۹۶، از تعداد ۵۹۳ هزار نفر که در علوم تجربی شرکت کردند ۲۷ هزار نفر معدل بالای ۱۹.۷۵ هستند و با وجود ۸ هزار ظرفیت دکتری پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی، نمی‌توان این نمرات مساوی را بدون معیار پذیرش کرد. »
