قیمت سوخت را به قیمت جهانی نزدیک کنیم

تسنیم|مرتضی زمانیان، استاد اقتصاد دانشگاه امیر کبیر، اظهار کرد: به دلیل حجم بالای نقدینگی و عدم تناسب آن با سودهای بانکی پرداخت شده، شوک ارزی اتفاق افتاد و پول ملی ناگهان کم‌ارزش شد. باید دنبال علت‌العلل این مشکلات گشت که اگر ریشه یابی کنیم به دو مساله نقدینگی سرسام آور و سیستم بانکی فلج می‌رسیم. اگر به دنبال اصلاح این دو نرویم و برفرض هم راهکارهای جنبی و فرعی هم مثل سپرده ارزی را اجرا کنیم فایده‌ای نخواهد کرد. بنابر این اول باید جلوی حجم عظیم نقدینگی تولید شده توسط بانک‌ها گرفته شود و سپس درباره راه‌حل‌های بعدی صحبت کرد. من که در محافل و جلسات مختلف اقتصادی حضور داشتم شاهد بودم که راهکارهای مختلفی از سوی کارشناسان مطرح می‌شود اما باید اعتراف کرد که در صورت اصلاح نشدن آن دو مساله سایر اصلاحات فایده‌ای نخواهد داشت.

وی در خصوص مهار نقدینگی توضیح داد: اول باید نظارت و کنترل نرخ سود پرداختی بانک‌ها حالت نزولی پیدا کند. سپس قسمت عمده‌ای از نقدینگی محو بشود. به گونه‌ای که با تدبیر بانک مرکزی و با استفاده از سپرده‌ها و با کمک اطلاعات و داده‌های موجود حجم زیادی از مبالغ بدهکاران و طلبکاران درون سیستم بانکی با یکدیگر تسویه و تهاتر بشود. بعد از انجام دادن این کارها در مرحله سوم باید نقدینگی به سمت تولید روانه شود.

مدیرگروه اقتصادی اندیشکده مطالعات حاکمیت دانشگاه شریف، ادامه داد: به گونه‌ای که به عنوان مثال همزمان با اینکه مالیات بر عایدی و سفته‌بازی مسکن وضع می‌شود باید حتما مالیات بر تولید و ساخت و ساز مسکن کاهش پیدا کند چرا که اگر اینگونه نشود پول از مسکن خارج می‌شود و به سایر بازارها می‌رود و آسیب می‌زند بنابراین با این مدل نقدینگی از بازار سفته بازی به بازار مولد تغییر مسیر می‌دهد. همچنین به عقیده من افزایش قیمت سوخت و ایجاد تورم در آن نیز می‌تواند قسمت عمده نقدینگی را جذب خود کند.

او در پاسخ به این سوال که افزایش قیمت سوخت برای دهک‌های پایین دشوار نیست؟ گفت: باید اولا قیمت سوخت را به قیمت‌های جهانی نزدیک‌ سازیم البته نمی‌گویم که آن را یکسان کنیم بلکه مثلا آن را به 40 درصد قیمت جهانی برسانیم و به آن با شیب ملایم نزدیک کنیم و دوما اینکه نوسانات قیمت ارز طبعا باعث نوسات قیمت سوخت هم می‌شود و با این کار از قیمت‌گذاری هر ساله سوخت راحت می‌شویم. حالا اگر دولت کارآمد باشد درآمدهای حاصل از افزایش سوخت را می‌تواند در بین دهکهای پایین بازتوزیع کند. اگر قیمت سوخت افزایش پیدا کند اتفاقا برای دهکهای پایین به صرفه‌تر می‌شود و البته که اقشار ضعیف الان در فشار زیادی هستند. به نظر من هدفمندسازی یارانه‌ها بهترین تجربه اصلاح قیمتی نه تنها در ایران بلکه در دنیا بوده است و برخلاف نظراتی که در آن موقع مطرح می‌شد که هدفمندسازی تورم ایجاد می‌کند شاهد بودیم که اینگونه هم نبود.