قطع کمک‌ امریکا تاثیری بر پاکستان دارد؟

گروه جهان     ایالات متحده، پاکستان را به بازی خطرناک دوگانه متهم می‌کند، یعنی اسلام‌آباد از یکسو از سال ۲۰۰۲ از امریکا کمک دریافت می‌کند و از جانب دیگر از طالبان و دیگر گروه‌های شبه‌نظامی که علیه نیروهای امریکایی در افغانستان می‌جنگند، حمایت می‌کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، امریکا اوایل این هفته اعلام کرد ۳۰۰ میلیون دلار کمک نظامی خود را به پاکستان قطع کرده است که بخشی از تعلیق وسیع کمک‌هایی است که ژانویه امسال اعلام شد. گفته شده، دونالد ترامپ رییس‌جمهور امریکا، قصد دارد فشارهای خود را بر اسلام‌آباد افزایش دهد که از نظر وی برای شبه‌نظامیان بهشت امن فراهم کرده است. قطع کمک‌های مذکور در آستانه‌ نخستین سفر مایک پمپئو وزیر خارجه‌ امریکا به اسلام‌آباد و انتخاب عمران خان به عنوان نخست‌وزیر پاکستان که وعده بهبود روابط با امریکا و حمایت از گفت‌وگوهای صلح در افغانستان را داده، صورت گرفته است. شاه‌محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان، قطع کمک‌ها را بی‌اهمیت جلوه داده و تحلیل‌گران نیز بر این باورند که قطع کمک‌های مالی مشکلات امریکا برای کنترل شبه‌متحدی را برجسته می‌کند که حمایتش برای حل منازعه‌ افغانستان حیاتی است.

   امریکا دقیقا چه کرده است؟

واشنگتن پاکستان را به حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی، از جمله طالبان متهم می‌کند. امریکا می‌گوید شورشیان در مناطق مرزی پاکستان پناهگاه‌های امن دارند و ارتش، از این شورشیان به عنوان نیروی نیابتی در منطقه علیه افغانستان و هند بهره می‌گیرد. از این رو، واشنگتن می‌گوید که پاکستان باید حمایت خود از این گروه‌ها را قطع کند. اسلام‌آباد اما بارها اتهامات فوق را رد کرده و تأکید دارد که پناهگاه‌های جنگجویان را از بین برده و امریکا را متهم می‌کند که قربانی‌های پاکستان و صرف میلیون‌ها دلار برای مبارزه با افراطی‌ها را در این کشور نادیده می‌گیرد. وزارت دفاع امریکا شنبه این هفته اعلام کرد که ۳۰۰ میلیون دلار کمک خود به پاکستان را به‌دلیل انجام ندادن اقدامات قاطع در حمایت از استراتژی جنوب آسیای امریکا قطع می‌کند. کنگره امریکا باید این تصمیم پنتاگون را تأیید کند. قریشی وزیر خارجه پاکستان، گفته این پول بخشی از صندوق مالی حمایت از ائتلاف بین‌المللی است. ارزش این صندوق مالی ۹۰۰ میلیون دلار است و برای بازپرداخت به پاکستان به‌دلیل تقبل هزینه‌های عملیات نظامی علیه تروریسم اختصاص داده شده است. این پول همچنین به‌دلیل اجازه دادن به عبور کاروان‌های تدارکاتی امریکا و ناتو از خاک پاکستان به اسلام‌آباد پرداخت می‌شود. واشنگتن ژانویه امسال اعلام کرد که پرداخت از صندوق مالی به پاکستان را مسدود کرده که بخشی از تعلیق کمک‌های ۲ میلیارد دلاری این کشور به اسلام‌آباد است. مقامات امریکایی گفتند که در صورت مشاهده اقدامات محکم از سوی پاکستان ارایه کمک‌ها را از سر خواهند گرفت. اما قطع اخیر کمک‌ها و اظهارات سخنگوی وزارت دفاع امریکا نشان می‌دهند که چنین اتفاقی نخواهد افتاد و فشارها بر اسلام‌آباد افزایش خواهد یافت.  آمار ایالات متحده نشان می‌دهد که از سال ۲۰۰۲ میلادی بیشتر از ۳۳ میلیارد دلار بطور مستقیم به پاکستان پرداخت شده است. قطع این پول‌ها اقدام واضحی است، اما قبلا نیز این کمک‌ها، پس از حمله امریکا به پاکستان در سال ۲۰۱۱ میلادی و قتل اسامه بن‌لادن رهبر شبکه القاعده، به حالت تعلیق درآمده بود، اما امریکا نمی‌خواست به صورت کامل روابط خود را با پاکستان قطع کند چون برای تجهیز نیروهایش در افغانستان به راه‌های زمینی و فضایی پاکستان نیاز داشت. همچنین این باور وجود دارد که پاکستان تأثیر نیرومندی بر طالبان افغان دارد که همکاری آن برای آغاز گفت‌وگوهای صلح ضروری است. در هفته‌های اخیر موضوع مذاکرات صلح جان تازه‌ای گرفته است. همچنین پاکستان تنها کشور مسلمان مجهز به سلاح اتمی است و امریکا می‌خواهد که مانع از جنگ این کشور با هند، رقیب هسته‌ای پاکستان شود یا اجازه ندهد که این سلاح به دست افراطی‌ها بیفتد.

   آیا استراتژی امریکا کار خواهد کرد؟

ماریا سلطان کارشناس علوم سیاسی در پاکستان، می‌گوید: «این اقدام واشنگتن بی‌شک توجه پاکستان را به خود جلب کرده، اما برای تن دادن حکومت فعلی پاکستان به خواست‌ها کافی نیست.» برخی تحلیل‌گران بر این باورند که امریکا با این اقدامات خود، پاکستان را هرچه بیشتر به سوی چین می‌راند که شدیدا در این کشور سرمایه‌گذاری کرده است. اعلام قطع کمک‌ها و سفر پمپئو چند هفته پس از پیروزی عمران خان که تصور می‌شود احتمالا در برابر گروه‌های شبه‌نظامی بی‌تفاوت خواهد بود، صورت می‌گیرد. زمانی که برای نخستین بار مسدود کردن کمک‌ها به پاکستان در ماه ژانویه اعلام شد، عمران خان که در آن زمان رهبر حزب مخالف حکومت در پارلمان بود، از دولت خواست که راه تدارکات امریکا به افغانستان را ببندد. او از زمانی که بر کرسی صدرات نشسته است، از روابط متوازن با امریکا سخن گفته است، اما سوال این‌جاست که او تا کجا بر سیاست‌های خارجی، دفاعی و امنیتی پاکستان که تصور می‌شود توسط ارتش قدرتمند این کشور کنترل می‌شود، تأثیر دارد. قریشی می‌گوید که دو کشور اهداف مشترک دارند و وعده داده نگرانی‌های خود را در جریان سفر وزیر خارجه‌ امریکا به پاکستان که قرار است همین هفته صورت بگیرد، در میان بگذارد. در نهایت امر، ناظران می‌گویند که اگر امریکا توجهی به هراس‌های پاکستان از هند نداشته باشد در حمایت اسلام‌آباد از گروه‌های شبه‌نظامی تغییری به وجود نخواهد آمد.