در ستایش گفت‌وگو درباره آب
گروه انرژی|
امروز 4 سال از نخستین جلسه از سلسله نشست‌های «باید درباره آب گفت‌وگو کنیم» می‌گذرد. عصر یکی از روزهای میانی مهر ماه سال 1393 مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری جلسه‌ای را با عنوان باید درباره آب گفت‌وگو کنیم برگزار کرد که تلاش داشت شکلی جدید را در طرح مساله آب در ایران ایجاد کند. روزنامه «تعادل» در گزارش پیش رو، اظهارات زنده‌یاد دکتر محمد امین قانعی‌راد در این نشست را بازنشر کرده است. قانعی‌راد که از برجسته‌ترین چهره‌های جامعه‌شناسی ایران بود خرداد امسال در 63 سالگی در گذشت.
در نخستین جلسه «باید درباره آب گفت‌وگو کنیم» که مهر ماه سال 1393 برگزار و سعی شده بود از طیف‌های مختلف تاثیرگذار در حوزه آب نمایندگانی قابل توجه وجود داشته باشد، مرحوم محمد امین قانعی راد رییس انجمن جامعه‌شناسی ایران اینچنین به طرح مساله پرداخت: « هدف ما این است که ضرورت مساله و بحرانی بودن آن را در جامعه منعکس کنیم. باید در بین مسوولان و مردم حساسیت ایجاد شود. پژوهشگران باید نسبت به مساله آب حساس شوند.» قانعی‌راد که در طول حیات خود عضویت هیات علمی گروه جامعه‌شناسی مرکز تحقیقات سیاست علمی ایران را در دست داشت در ادامه این نشست عنوان کرد: « مساله آب درسطح وسیع‌تر به محیط زیست و در وسیع‌تر اکو سیستم و در سطح بالاتر به ابر سیستم اجتماعی و طبیعی به عنوان جامعه ایران بر می‌گردد. هفته اخیر در جلسه شورای سیاست‌گذاری یک همایش با حضور مسوولان مرتبط با بحران آب برای من جالب بود که یکی از معاونان وزیر نیرو خودش به صورت مشخص اعلام کرد که مساله آب از نظر ما راه‌حل اجتماعی دارد و دیگر راه‌حل صرفا فنی برای قضیه جواب نمی‌دهد.»
در حالی که در این جلسه حسام‌الدین آشنا رییس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست‌جمهوری از ضرورت یک «توبه جمعی» در زمینه آب صحبت کرده بود، زنده‌یاد قانعی‌راد در این زمینه گفت: « آقای آشنا به ضرورت یک توبه دسته جمعی اشاره کردند اما من می‌گویم صرف پشیمانی کافی نیست، باید تأمل در نفس صورت گیرد. بحران‌ها و مسائل اجتماعی لزوما ناشی از نیت‌های بد نیست. بعد از انقلاب تلاش جهاد کشاورزی در هیت‌های هفت نفره و قانون توزیع عادلانه آب در سال 1361 با نیت و اهداف خدمت رسانی صورت می‌گرفت. این هیات‌های هفت نفره در یک مقطع دو ساله 4000 چاه عمیق و نیمه عمیق حفر کردند؛ همین کارها به عنوان خدمت‌رسانی به مردم در کارنامه این گروه‌ها عنوان می‌شد.» او ادامه داد: «در این کارنامه‌ها عنوان می‌شد که جهاد سازندگی موتور‌های پمپ توزیع کرده بودند، چاه زده بودند و زمین‌هایی که دیمی بوده‌اند را به کشتی تبدیل کردند. این اقدام‌ها به قصد و نیت خدمت بود؛ اما صرف نیت ما کفایت نمی‌کند باید در ابزارها بازاندیشی کنیم.» این جامعه‌شناس ایرانی در بخش دیگر صحبت‌های جالب توجهش در نشست «باید درباره آب گفت‌وگو کنیم» عنوان کرده بود: «این بازاندیشی نیاز به گفت‌وگوی ملی دارد. در ضمن گفت‌وگو به اشتباهات پی می‌بریم. یکی از نشست‌هایی که اخیرا در همین رابطه انجام شد به موضع‌گیری بین وزارت کشاورزی و وزارت نیرو رسید، هر طرف تقصیر را به گردن طرف مقابل می‌انداخت. کشاورزی می‌گفت چرا باید سد می‌ساختیم و این استراتژی مشکل زا بوده است، وزارت نیرو مدعی بود که چرا باید 98 درصد آب کشور در خدمت کشاورزی باشد؟ نگاه بخشی در وضعیت کنونی بزرگ‌ترین مشکل ماست.»
او در پایان این جلسه عنوان کرد: « بروکراسی خاصیتی دارد که در بهترین حالت آن هم هر کس مسوول هر نهادی می‌شود بلافاصله می‌رود در قالب همان سازمان فعالیت می‌کند. گفت‌وگوی ملی باید نشان دهد در سازمان دولت و سازمان اجتماعی کجا اشتباه کرده است؟ چگونه می‌توانیم این سازمان را تجدید کنیم و از گسترش آن جلو‌گیری کنیم؟ تمام این موارد کنار هم نشان می‌دهد مساله آب به راه‌حل اجتماعی نیاز دارد و راه‌حل‌های بروکراتیک نمی‌تواند بر آن غلبه کند. اندیشمندان علوم انسانی اکنون باید یاری کنند تا درباره آب گفت‌وگو کنیم. این گفت‌وگو زمینه ساز تببین درست مساله و مقدمه‌ای برای پیدا کردن راه‌حل‌های آتی خواهد بود.»
