آتش تهدید جدی برای بناهای تاریخی
از آتش‌سوزی‌ها تا بروز زلزله و حتی نشت لوله‌های آبی که در خفا می‌تواند بناهای تاریخی را به کوهی از خاکستر یا خاک تبدیل کنند، هر کدام به نوعی یک فاجعه ملی و تاریخی رقم بزنند، مگر اینکه مدیریت‌مان در زمان بحران، آنقدر قوی باشد که بتوانیم اتفاقات هر لحظه را پیش‌بینی کنیم.
برای برشمردن آتش سوزی‌ها و اتفاقات مهیب رخ داده در بناهای تاریخی و موزه‌ها نیاز به تمرکز زیادی نداریم، آنقدر که این اتفاقات به ما نزدیک شده‌اند. آخرین آنها در سطح بین‌المللی آتش‌سوزی و بروز فاجعه آتش‌سوزی موزه برزیل با از بین رفتن حدود ۲۰ میلیون قطعه و اثر تاریخی در آن موزه بود و در سطح ملی، آتش گرفتن مسجد تاریخی ساری در استان مازندران بود تا امروز فقط بیشترین بخش باقی مانده‌اش را یک اسکلت ساختمانی بنامند. اما از این دست اتفاقات دست‌کم یک سده گذشته در کشور کم رخ نداده‌اند، چه هشدارها و چه وقوع نصف و نیمه اتفاقاتی که شانس یاری کرده تا بتوانیم از آنها حفاظت کنیم، شاید به دلیل همین اتفاقات کم و بیش فاجعه آمیز و احتمال رسیدن‌شان به فاجعه‌های ملی بوده که برای برگزاری همایش‌های مدیریت بحران درموزه‌ها و بناهای تاریخی هم به راه چاره رسیده‌ایم.
اما یکی از مهم‌ترین بحران‌ها، آتش‌سوزی است، اتفاقی که نه انسان می‌شناسد، نه اثر تاریخی و نه هویت یک کشور و یک ملت، اگر روشن شود تا آخرین قطعه را با خود خاکستر می‌کند، اما رسیدن به راهکارهای مشخص برای جلوگیری از هر گونه اتفاقات مشابه در این زمینه خود مساله مهمی است که قطعا سازمان‌های متولی باید به آن فکر کنند.
اما حالا محمدحسن طالبیان - معاون میراث‌فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری - می‌گوید: تجربه استفاده از ماشین‌ها و ابزارآلات کوچک مانند آتش‌نشانی در زمان بروز حوادث در بافت‌های تاریخی چون بازار تهران را تجربه کرده‌ایم.
او با بیان اینکه در بازار تهران علاوه بر موتور در زمان بروز حادثه از ماشین‌های سایز کوچک استفاده می‌شود، اظهار می‌کند: ماشین‌های آتش‌نشانی‌های سایزکوچک که در همه کوچه‌ها و بن‌بست‌های بازار تهران بتوانند رفت‌وآمد کنند، امروز در ایستگاه‌های آتش‌نشانی در بازارهای تاریخی تهران فعال هستند. در هر نقطه از بازار تهران وقتی یک اتفاق می‌افتد بلافاصله آنها حاضرند. او بازار تهران را از نظر وضعیت کابل‌های برق زیای که در سقف‌ها به کشیده شده‌اند و انواع و اقسام شغل‌هایی که در آن فضا کار می‌کنند نمونه‌ای از فضاهای شلوغ بازار می‌داند و ادامه می‌دهد: بازار تبریز نیز از این امر مستثنی نیست، در آن بازار تجربه منظم و سیستماتیک‌تر لوله‌های آتش نشانی به جاهای مختلف رسیده است. وی با بیان اینکه بهترین ابزارها در این زمینه در بازار تهران استفاده می‌شود، ادامه می‌دهد: وقتی پرونده کاخ گلستان را برای ثبت جهانی می‌نوشتیم، مجبور بودیم در این مورد زیاد فکر کنیم.
طالبیان همچنین با بیان اینکه وقتی برای پرونده ثبت جهانی تبریز کار می‌کردیم بخشی از پرونده مربوط به تهدیدات اثر بود، تاکید می‌کند: آتش یکی از موارد مهم در تدوین پرونده جهانی بازار تبریز بود. معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری با اشاره به تهیه یک برنامه‌جامع برای مهار در بازارهای تاریخی با کمک مجموعه آتش‌نشانی و مدیریت شهری، ادامه می‌دهد: از سوی دیگر یک طراحی ویژه برای بازار تبریز انجام و بخش زیادی از آن نیز اجرا شد.
