مالیات‌ستانی سلیقه‌ای رایج شده
عضو هیات علمی گروه اقتصاد دانشگاه بوعلی‌سینا با بیان اینکه مالیات‌گیری سنتی و سلیقه‌ای یکی از ضعف‌های مالیاتی کشور است، اظهار کرد: مالیات‌گیری در کشور باید از روش سنتی، خارج و ساختارها و ظرفیت‌های جدید مالیاتی شناسایی شود.
اکبر خدابخشی با بیان اینکه برای ایجاد ساختار مالیاتی باید برنامه‌ریزی داشت، تصریح کرد: برای اینکه از درآمد نفتی فاصله بگیریم باید در طول دو دهه مالیات‌ها را پایدار کرده و ضعف‌ها برطرف شود.
خدابخشی با تأکید بر ایجاد شفافیت مالیاتی در کشور، افزود: متأسفانه برخی افراد و شرکت‌ها به راحتی فرار مالیاتی دارند که شناسایی نشده و نمی‌شوند و یا اینکه ذی‌نفوذ هستند در حالیکه اگر عدالت مالیاتی برای همه شرکت‌ها ایجاد شود می‌تواند به مالیات نظم دهد و درآمد خوبی داشته باشد. این اقتصاددان یکی از الزامات اداره کشور با مالیات را برنامه‌ریزی برای کناره‌گیری از درآمدهای نفتی دانست و خاطرنشان کرد: متأسفانه از درآمدهای نفتی به روش‌های مختلف سوءاستفاده شده است به‌طوری‌که دولت‌ها نمی‌خواهند از این درآمد برای هزینه‌های خود کنار بکشند.
وی با تأکید بر اینکه باید برنامه‌ای برای مکلف کردن دولت در کاهش درآمد نفتی تدوین شود، به ایسنا عنوان کرد: باید سهم درآمد نفت را از بودجه کشور کاهش دهیم و دولت‌ها متعهد شوند که درآمد نفتی خود را برای هر سال 5 درصد کاهش دهند و مالیات متناسب را جایگزین کنند و مجلس نیز بر این موضوع نظارت داشته باشد.
خدابخشی با اشاره به اینکه درآمد نفتی باید به حداقل خود برسد، ادامه داد: ریشه اصلی اینکه به درآمد نفتی وابسته‌ایم همین است که دولت‌ها نمی‌خواهند این درآمدها کاهش یابد.
عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی‌سینا با بیان اینکه در بحث درآمدهای نفتی، چسبندگی برای دولت وجود دارد، افزود: عوامل بازدارنده‌ای وجود دارد که نمی‌گذارد درآمدهای نفتی و هزینه‌های دولت کاهش یابد اما باید سازوکاری برای آن تعریف شود و به مالیات روی بیاوریم.
این اقتصاددان با اشاره به اینکه دولت ادعا دارد امسال درآمدهای مالیاتی کشور بیشتر شده است، یادآور شد: هر زمان که درآمد نفتی کشور کم شده عوامل سیاسی موجب کاهش درآمد نفتی شده و این خواسته دولت‌ها نبوده است و تا زمانی‌که یک مبنای مالیاتی خوب شناسایی نشود نمی‌توان مالیات را افزایش داد. خدابخشی با تأکید بر اینکه بیش از 30 تا 40 درصد فرار مالیاتی در ارزش افزوده وجود دارد، درباره شناسایی ظرفیت‌های جدید مالیاتی گفت: کسب‌وکارهای الکترونیکی می‌تواند پایه جدید مالیاتی محسوب شود به‌طوری‌که اسنپ‌ها و استارت‌آپ‌های دیگر می‌توانند پایه‌های مالیاتی باشند و سازوکاری برای اخذ مالیات از این کسب‌وکارها تعریف شود.
وی با بیان اینکه این افراد بدون اینکه مالیات پرداخت کنند به سود کلانی می‌رسند، عنوان کرد: زمانی‌که مجوز یک استارت‌آپ داده می‌شود برنامه‌ریزی برای اینکه چگونه مالیات اخذ شود انجام گیرد.
عضو هیات علمی دانشگاه بوعلی‌سینا با اشاره به اینکه در کشورهای دیگر با برنامه‌ریزی و سازوکاری مشخص مالیات‌گیری انجام می‌شود، بیان کرد: الان به صورت سلیقه‌ای و بعضاً با اشکالات حقوقی انجام می‌شود.
وی درباره تأثیر تحریم‌ها بر کاهش درآمدهای نفتی با تأکید بر اینکه تجربه ثابت کرده هر زمان به اجبار درآمد نفتی کاهش یافته دولت برای آنچه از دست داده صادرات نفت را افزایش می‌دهد، ادامه داد: مقابله با جنگ اقتصادی همین است که ما امروز منابع درآمدی دیگری که داریم را برنامه‌ریزی کنیم و درآمد نفتی را به شکل پلکانی کاهش دهیم.
خدابخشی با اشاره به اینکه با وجود تحریم‌های گذشته درآمد نفتی کشور به 50 درصد نرسید، تصریح کرد: دولت بودجه امسال را با قیمت 50 دلار برای هر بشکه نفت بسته در حالیکه از ابتدای سال هر بشکه نفت را به 70 دلار می‌فروشد.
وی با بیان اینکه دولت کاهش صادرات نفت را با قیمت جبران می‌کند، افزود: دولت باید درآمد نفتی خود را کاهش دهد و اگر سالانه 3 تا 2 درصد درآمد نفتی کاهش یابد کمتر از 20 سال در چاه‌های نفت بسته خواهد شد.
این اقتصاددان در پاسخ به این سوال که مالیات‌گیری در کشور ما با چه مشکلاتی مواجه است، خاطرنشان کرد: مشکلات مالیات در کشور ما به دو بخش مردم و مسوولان برمی‌گردد که مسوولان باید جسارت یک قانون‌گذاری برای شفافیت و اطلاع از منابع درآمدی مردم داشته باشند. وی بیان کرد: باید سازوکاری برای ثبت درآمد و معاملات در کشور وجود داشته باشد و پایه‌های مالیاتی جدید ثبت شود بطوریکه ظرفیت‌ها و افرادی که باید مالیات پرداخت کنند شناسایی شوند.
عضو هیئت علمی دانشگاه بوعلی‌سینا با اشاره به اینکه علاوه بر مالیات از سیاست‌های یارانهای استفاه شود، تأکید کرد: افرادی از یارانه و سوبسید بالا استفاده می‌کنند که باید مدیریت شوند. وی با تأکید بر اینکه سوبسیدهایی که پرداخت می‌شود عادلانه نیست، یادآور شد: در کشور ما افرادی وجود دارند که به راحتی از سوبسید استفاده می‌کنند در حالیکه دولت می‌تواند با برنامه‌ریزی سوبسید‌ها را مدیریت کند. در حال حاضر سوبسید به افراد پردرآمد تعلق می‌گیرد در حالیکه باید برای اقشار کمدرآمد باشد؛ مثلا در موضوع یارانه‌ها باید دولت یارانه افراد با درآمد بالا را قطع کند.
وی درباره سازوکار مالیات‌گیری در کشورهای دیگر، اذعان کرد: هر کشوری متناسب با ساختار خود باید مالیات‌گیری کند چرا که فضای کسب‌وکار کشورها مختلف است بطور مثال در کشور ما ساخت‌وساز به راحتی و بدون پرداخت مالیات انجام می‌شود.
