آیا قیمت نفت اصلا اهمیتی هم دارد؟

ترجمه: علیرضا‌کیانی|

پاسخ من به این سوال این است: «یک‌جور‌هایی...اما نه آن‌ اندازه که معمولا به شما می‌گویند». شما می‌توانید این حرف را با خواندن سطور زیر قضاوت کنید.

از زمانی که «دریک» اولین چاه نفت را در سال 1859 حفر کرد تا به اکنون، انگار همیشه تقاضا برای نفت بالا رفته است. در واقع، از سال 1984، مصرف نفت در هر سال افزایش یافته است. البته، این روند 3 استثنا دارد: سال‌های 1993، 2008 و 2009. فراتر از آن، تاثیر قیمت‌های بالاتر نفت بر روی تقاضا به وضوح کوتاه‌مدت بوده و مسیر مصرف بعد از مدت کوتاهی به روند افزایشی بازگشته است. با این همه، در صورت عدم وجود هیچ جایگزین واقع‌بینانه‌ای، فرضیه «مرگ نفت» آشکارا اشتباه است.

یک برهان دیگر که اغلب مورد بحث قرار می‌گیرد این است که «قیمت‌های بالای نفت رشد اقتصادی را مختل می‌کند». اما این حرف نیز آ‌ن‌چنان درست نیست.

35 درصد کل انرژی مورد استفاده در دنیا از محل نفت تامین می‌شود و این یعنی طلای سیاه به معنای واقعی کلمه عامل پیشران رشد اقتصادی است. با این وجود، بالا یا پایین بودن قیمت در بیشتر موارد تاثیر زیادی روی رشد نداشته و رشد درآمد ناخالص داخلی جهان بطور شگفت‌آوری باثبات بوده است. افزایش سرسام‌آور قیمت نفت در سال 2008 رشد را کند کرد اما دنیا به سرعت به مسیر رشد خود بازگشت و به همین ترتیب افزایش دوباره قیمت‌ها در سال 2011 نیز تاثیر چندانی بر رشد اقتصادی جهان نگذاشت.

البته من نظر آلن گرینسپن، رییس پیشین بانک مرکزی امریکا، که می‌گفت قیمت‌های نفت باعث ایجاد رکود می‌شوند را مد نظر دارم اما همانطور که مایکل لینچ، همکار من در فوربس، در یادداشت‌های خود اشاره کرد، مساله تاثیر قیمت نفت بر رشد به مانند «ماجرای مرغ و تخم‌مرغ» می‌ماند.

منظور این نیست که قیمت‌های بالاتر نفت به رشد اقتصادی کمک می‌کند. البته که قیمت‌های بالا تاثیر منفی روی رشد می‌گذارد اما این تاثیر به میزانی که در رسانه‌ها مطرح می‌شود نیست.  اینجا شاید بهتر باشد مثالی از ایالات‌متحده که بزرگ‌ترین اقتصاد جهان و بزرگ‌ترین مصرف‌کننده نفت در دنیاست آورده شود.

در این مورد خاص، حتی در مدل‌هایی که مدت زمان طولانی در آینده مثلا 20 سال آتی را پوشش دهند، می‌توان شاهد بود که حتی قیمت‌های سرسام‌آور نفت تاثیر چندانی روی میزان مصرف نفت در ایالات‌متحده نخواهند داشت. این امر خود نشان‌گر این است که مهم‌ترین سوخت در جهان تا چه میزان غیرقابل‌جایگزین است و خواهد ماند.

«کشش تقاضا»ی نفت به وضوح بسیار کوچک است. در نتیجه افزایش قیمت‌ نفت نیز به دلیل کمبود جایگزین، تنها به معنای کاهش جزئی در تقاضاست.

به دلایلی که شرح آنها رفت، به دلیل فروش 92 میلیون خودرو در سال جاری که با فرآورده‌های نفتی کار می‌کنند (که 17 میلیون از آنها در بازار ایالات‌متحده به فروش رفته‌اند) و به این دلیل که هیچ کشوری میان‌بری برای دور زدن نفت ندارد، ما به تولید نفت در دهه‌های آتی نیاز داریم.

اگر هم کسب‌و‌کاری‌های «ضد نفت» بخواهند به صرفه‌جویی در انرژی و بهبود وضعیت محیط‌زیست کمک کنند باید این مسائل را در نظر داشته باشند.