امنیت؛ رویای بیتعبیر افغانها
الهه باقری|
سالهاست که ولایتهای افغانستان رنگ امنیت به خود ندیدهاند. درگیریهای داخلی و قومی از یکسو، حملات طالبان و ورود داعش به عملیات تروریستی از سوی دیگر امنیت را از مردم افغانستان گرفته است. همچنین، حضور نیروهای امنیتی امریکا و مذاکرات صلحی به بهانه کاهش نفوذ طالبان و پیوستن نیروهای مردمی و نظامی برخی شهرها به گروههای ترویستی، عواملی هستند که صلح و امنیت را به خوابی محال در این سرزمین تبدیل کردهاند. امروز، سومین انتخابات مجلس افغانستان پس از 3 سال تاخیر برگزار خواهد شد؛ انتخاباتی که اگر دچار بحران امنیتی نشود، قرار است اعضای دوره هفدهم پارلمان افغانستان را تعیین کند. آنطور که در بسیاری از گزارشها گفته شده، با افزایش حملات نیروهای شورشی و حملات انتحاری در شهرهای مهم افغانستان، تامین امنیت انتخابات در این کشور یکی از مهمترین چالشهای دولت بهشمار میرود. طبق گزارشها، یکروز مانده به انتخابات مجلس افغانستان، ترور عبدالرزاق اچکزی، فرمانده پلیس قندهار باعث شد انتخابات در این ولایت، یک هفته بهتاخیر بیفتد. این در حالی است که بسیاری از علمای شیعه در افغانستان انتخابات را تا تامین امنیت تحریم کردند. از طرفی، طالبان نیز به دلیل ترس از برقراری دموکراسی، شهروندان، معلمها و دانشآموزان را تهدید کردند که در این انتخابات حضور نداشته و اجازه ندهند که مدارس، محل رایگیری شود. این نگرانی از مسائل امنیتی در انتخابات، در حالی بیان میشود که در هیچ زمانی شهروندان افغانستان، به صداقت انتخابات اعتماد نداشتند. طبق نتایج نظرسنجیهای صورتگرفته، در 4 سال گذشته، تنها در سال 2014 بیشترین اعتماد به نتیجه انتخابات در میان افغانها بود. در آن سال، حدود 25 درصد از شهروندان بر این باور بودند که انتخابات در صداقت و درستی کامل برگزار و نتایج اعلام میشود. این میزان اعتماد شهروندان افغانستان به صداقت در انتخابات، در سال 2015 به 11 درصد رسید. به نظر میرسد کاهش اعتماد به انتخابات در سال 2015، به دلیل ناکامی و تنشهای پس از انتخابات ریاستجمهوری 2014 در این کشور بود. آنطور که در گزارشها گفته شده، انتخابات ریاستجمهوری سال 2014 در افغانستان با مخالفت گسترده و اتهام تقلب از سوی عبدالله همراه شد. او نتیجه انتخابات را نپذیرفت. در نهایت سرانجام با بازشماری رایها و با پادرمیانی حامد کرزی رییسجمهوری و شخصیتهای جهادی عبدالله و غنی توافق کردند که برنده رییسجمهوری شود و فرد پیشنهادی نامزد رقیب با موافقت او رییس اجرایی که پس از دو سال به نخستوزیری تغییر یابد. پس از آن در سال 2016، حدود 16 درصد از شهروندان اعلام کرده بودند که به نتایج انتخابات اعتماد دارند که این میزان اعتماد در سال 2017 کاهش یافته و به 10 درصد رسید. آنطور که گفته شده، در سال 2016، طالبان در نتیجه حملات نیروهای امریکایی شکست خوردند و پس از آن، جنگهای شدیدتری برای تسلط بر افغانستان راه انداختند. بر این اساس، ناامنیهای بیشتری در میان شهروندان ایجاد شد. طبق تازهترین بررسیها نیز، در انتخابات امروز نیز، تنها حدود 19 درصد از شهروندان شرکت کرده در نظرسنجی، صحت و صداقت انتخابات را تایید کردند.
در سالهای اخیر، گزارشهای بسیاری از تسلیم نیروهای امنیتی به طالبان منتشر شد. آنطور که گفته شده بود، نیروهای امنیتی، پس از پیشروی طالبان، به دلیل نگرانی از جان خود، به این گروه تروریستی پیوستند؛ موضوعی که منجر به بیاعتمادی شهروندان افغان به نیروهای پلیس محلی و امنیتی شد. در سال 2014، نیروهای امنیتی افغانستان مسوولیت تامین امنیت نیمی از خاک کشور را بر عهده داشتند. گفته شده بود که بعد از سال 2014، مسوولیت تامین امنیت سراسر کشور به این نیروها سپرده خواهد شد. عدهای از شهروندان بر این باور بودند که نیروهای افغان آماده پذیرش چنین مسوولیتی نیستند. با اینحال در سالهای 2015 و 2016، بیش از نیمی از افغانها، به نیروهای پلیس محلی اعتماد داشتند که این اعتماد در سال 2017 به 31 درصد رسید. در سال 2018 نیز، تنها حدود 22 درصد از شهروندان افغانستان به تواناییها و صداقت پلیس و نیروهای امنیتی اعتماد داشتند.
طبق این گزارش، ناامنی، درگیری در شهرها و انفجارهای پیدرپی در مراکز خرید و تجمع، به اتفاق روزمره شهروندان افغان تبدیل شده است. در واقع، افغانستان روزهای بسیاری را با صدای انفجار و کشتار گذرانده است. این در حالی است که بسیاری از شهروندان در این کشور، حتی به شبهای افغانستان نیز اعتماد ندارند. هرچند که تا حدودی در سال 2017، رونق به بازار، رستوران، فروشگاه، پارکها و ورزشگاههای افغانستان برگشته و این مراکز تا نیمههای شب فعالیت میکردند اما از سال 2014 تاکنون، بهطور متوسط تنها حدود 20 درصد از شهروندان این کشور امنیت شبها را تایید و اعلام کردهاند که میتوانند شبها در شهر قدم بزنند.