باید و نبایدهای توسعه اقتصادی ایران از دریچه بازار مالی
گروه بورس|
پنجمین نمایشگاه بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی تحت عنوان اینوکس 2018 مطابق سال‌های پیشین در جزیره کیش آغاز به کار کرد. در این نمایشگاه 360 شرکت داخلی و خارجی حضور پیدا کردند که 60 کشور حاضر در این نمایشگاه را کشورهای خارجی شامل می‌شوند. از 30 کشور مهمانان زیادی برای بررسی فضای سرمایه‌گذاری ایران در حوزه‌های کاری نمایشگاه وارد شدند و برنامه‌های توسعه‌ای بازار در 28 پنل جانبی این نمایشگاه، بررسی
خواهد شد.
ابزارهای مالی جدید
در راه بازار سرمایه ایران
شاپور محمدی، رییس سازمان بورس اوراق بهادار در مراسم افتتاح نمایشگاه بورس، بانک، بیمه و خصوصی‌سازی با اشاره به ویژگی‌ها و مختصات بازار سرمایه ایران گفت: بیش از ۸۰۰ هزار میلیارد تومان ارزش بورس و فرابورس است که این آمار ۴۰ درصد از تولید ناخالص
داخلی است.
وی افزود: ارزش معاملات در ۷ ماهه سال جاری ۲۶۸ هزار میلیارد تومان است که نسبت به سال قبل رشد زیادی داشته و در هفت ماه از رکورد سال قبل عبور کردیم. میزان بازدهی که در بورس و فرابورس کسب کردند، ۹۵ و ۹۲ درصد است.
محمدی اضافه کرد: ۵۹۰ شرکت در بورس و فرابورس ثبت شده‌اند که این تعداد در ۴۰ رشته فعال‌اند. از جمله این صنایع پتروشیمی، بانکها، بیمه‌ها، شرکت‌های خدماتی، های‌تک و امثال اینها هستند.
وی ادامه داد: معاملاتی که در بورس کالای ایران انجام می‌شود، تنوع زیادی دارد؛ محصولات مختلفی از جمله محصولات کشاورزی و فلزی در بورس کالا معامله می‌شود. همچنین معاملات آتی سکه طلا در بورس کالا انجام می‌شود.
رییس سازمان بورس با بیان عملکرد بورس انرژی گفت: در بورس انرژی برق یا الکتریسیته معامله می‌شود و امیدواریم نفت خام نیز در بورس انرژی معامله شود و البته در حال حاضر نفت کوره در بورس انرژی معامله می‌شود.
وی افزود: بازار سرمایه ایران در ابزارهای مالی تنوع بی‌نظیری دارد. صکوک‌اجاره، سهام، اوراق منفعت، اوراق جعاله و دیگر اوراق اسلامی را درایران داریم. این اوراق اسلامی می‌تواند برای اکثر کشورهای مسلمان جذاب باشد.
محمدی ادامه داد: از نظر نهادهای مالی بیش از ۶۰۰ نهاد در ایران فعال است. بازار بدهی ایران گسترش خیلی خوبی پیدا کرده و الان به بیش از ۸۰ میلیارد تومان رسیده است. از نظر میزان افشا، چهار بار صورت‌های مالی شرکت تا در بورس‌های ایران افشا می‌شود و ۱۲ بار تولید افشا می‌شود که در بورس‌های منطقه نمونه است.وی تاکید کرد: تا پایان سال، ابزار آتی روی سبد سهام فروش استقراضی و ابزار وارانت، ابزار تامین مالی بیمه اتکایی و ابزار بدهی رویدادهای طبیعی در بازار سرمایه ایران راه‌اندازی می‌شود. مهم‌ترین هدف علاوه بر معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری فرهنگ‌سازی و ارتقای سواد مالی است.
رشد اقتصادی درگیر واگذاری دارایی‌های دولت به بخش خصوصی
در ادامه این مراسم پوری حسینی، رییس کل سازمان خصوصی‌سازی گفت: رشد اقتصادی کشور الزاماتی دارد که از جمله این الزامات این است که دولت باید خود را از صحنه اقتصاد کشور کنار بکشد.
رییس کل سازمان خصوصی‌سازی گفت: رشد اقتصادی کشور الزاماتی دارد که از جمله این الزامات این است که دولت باید خود را از صحنه اقتصاد کشور کنار بکشد. سازمان خصوصی‌سازی اعتقاد دارد که رشد اقتصادی کشور الزاماتی دارد.
وی افزود: از جمله این الزامات این است که دولت باید خود را از صحنه اقتصاد کشور کنار بکشد، چرا که تا زمانی که دولت داخل بازی رقابت با بخش خصوصی در اقتصاد است کسی از آن مسابقه لذت نمی‌برد.
پوری حسینی با بیان اینکه رقابت بخش خصوصی با دولت معنی ندارد، اذعان داشت: ما به واگذاریها تنها به این نکته چقدر واگذاری انجام گرفته است، نگاه نمی‌کنیم.
رییس کل سازمان خصوصی‌سازی با اشاره به واگذاری بیش از ۷۰۰بنگاه به بخش خصوصی توسط این سازمان افزود: این افتخار ما نیست که چه میزان واگذاری انجام داده‌ایم، بلکه مشکل کار این است که دولت کماکان در بخش‌های مختلف تصدی‌گری می‌کند. به عنوان مثال دولت پمپ بنزین را مدیریت می‌کند، آلومینیوم تولید می‌کند، آبزی‌پروری می‌کند، حتی کشت گوجه فرنگی را دولت انجام می‌دهد. این موضوع که دولت در همه‌جا تصدی‌گری کند، اصلا
صحیح نیست.
وی با تاکید بر اینکه بخش خصوصی باید دولت را با احترام کنار بزند، گفت: سازمان خصوصی‌سازی بابت واگذاریها مورد اتهامات زیادی قرار گرفته است. این در حالی است که وقتی یک سازمانی این‌چنین شجاعانه برای کنار زدن دولت جلو بیاید، باید از آن حمایت کرد.
پوری حسینی با اشاره به اقداماتی که درباره توزیع و ساماندهی سهام عدالت توسط این سازمان صورت گرفته است اظهار کرد: برای این کار با ۴۹میلیون نفر تماس اینترنتی برقرار کردیم و توانستیم سود سهام عدالت
را بدهیم.
این در حالی است که در این زمینه در کسری از ثانیه شاهد مراجعه بیش از 320 هزار مشمول به سامانه سهام عدالت بودیم که در نوع خود رکود قابل توجه و بی‌سابقه‌ای درکشور است.
تامین مالی استارت‌آپ‌های فین‌تک سریع‌تر می‌شود
در دیگر حاشیه این نمایشگاه، مدیرعامل فرابورس ایران در همایش «نقش مالی اسلامی در اقتصاد؛ قدمی به سوی ثبات» از لزوم بهره‌گیری از سازوکاری به نام سندباکس (Sandbox) برای توسعه مقررات بازار سرمایه متناسب با سرعت بالای نوآوری‌ها در حوزه فین‌تک سخن گفت.
امیر هامونی در همایش «نقش مالی اسلامی در اقتصاد؛ قدمی به سوی ثبات» ابتدا به ذکر تاریخچه مختصری از سندباکس پرداخت و گفت: دفتر حفاظت مالی مشتریان ایالات متحده در سال 2012 از سندباکس به عنوان کاتالیزور پروژه یاد کرده و نخستین نسخه سندباکس مقرراتی بریتانیا در اوایل سال 2017 و با نام هاب‌های فعال (Active Hubs) آغازشده است.
به گفته امیر هامونی سرعت بهره‌گیری از این سازوکار جدید تا بدان جاست که در حال حاضر در بسیاری از کشورهای جهان مانند مالزی، استرالیا، اندونزی، ژاپن، هند، هنگ‌کنگ، ایرلند، سویس، کانادا و امریکا از سندباکس در سرویس‌های مالی، بانک‌های مرکزی یا آژانس‌های خدمات مالی این کشورها استفاده می‌شود و لازم است در ایران نیز به علت فرایند زمانبر راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید به علت همسو نبودن قوانین از سازوکار سندباکس بهره گرفت.
هامونی استفاده از سندباکس را که یکی از رایج‌ترین واژه‌ها در حوزه فین‌تک به شمار می‌رود از آن جهت دارای ضرورت دانست که شرایط لازم را برای راه‌اندازی کسب‌و‌کارهای فعال در زمینه فین‌تک آماده می‌کند؛ به تصویب قوانین و مقررات قابل اجرا کمک کرده و توسعه ابزارهای جدید مالی را در بازار سرمایه تسهیل می‌کند.
مدیرعامل فرابورس ایران در باب ضرورت استفاده از سازوکار سندباکس در بازار سرمایه کشور توضیح داد: فرایند جاری برای راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید در بازار سرمایه ایران پروسه‌ای است که حداقل یک سال زمان می‌برد و پس از پشت سر گذاشتن گام‌‌های مختلفی از قبیل انطباق این ابزار جدید با شریعت اسلام و بررسی آن از دیدگاه فقهی، انطباق آن با مقررات، تایید این ابزار توسط سازمان بورس و شورای عالی بورس، اخذ مجوزهای لازم و در نهایت عرضه عمومی صورت می‌گیرد.
وی با تاکید مجدد بر اینکه فرایند راه‌اندازی ابزارهای جدید مالی در بازار سرمایه در حال حاضر زمانبر است، اظهار کرد: به عنوان مثال راه‌اندازی صندوق سرمایه‌گذاری زمین و ساختمان به دلیل طولانی بودن زمانی که در هر مرحله صرف شد و در نهایت طی شدن کامل این پروسه 7 سال به طول انجامید؛ برای صندوق سرمایه‌گذاری جسورانه و اسناد خزانه اسلامی سه سال؛ اوراق رهنی یک‌ونیم سال؛ بازار شرکت‌های کوچک و متوسط، صندوق سرمایه‌گذاری قابل معامله و اوراق اجاره نیز دو سال برای راه‌اندازی و عرضه عمومی زمان طی شد که اگر از سازوکار سندباکس در این خصوص استفاده شود پروسه زمانی آن کاهش قابل ملاحظه‌‌ای می‌یابد.
مدیرعامل فرابورس ایران با بیان اینکه زمانی که در هر گام برای راه‌اندازی یک ابزار جدید مالی طی می‌شود با بهره‌گیری از فرایند سندباکس، به این صورت تشریح کرد که در مرحله انطباق با شریعت، یک هفته، اثبات محتوی یک هفته، عرضه محدود یک هفته و بازخورد و عرضه عمومی سه ماه تا یکسال این فرایند به طول خواهد انجامید که در مقایسه با حالت قبل، در زمان صرفه‌جویی می‌شود.
نقش فین‌تک در کاهش هزینه‌های IT
در این نشست همچنین مدیر فناوری اطلاعات سازمان بورس و اوراق بهادار ضمن تبیین رویکرد‌های سازمان بورس در حوزه دانش‌بنیان به مباحثی از جمله چیستی فین‌تک و کاربرد‌های آن اشاره کرد و گفت که این تکنولوژی جدید در توصیف بسیاری از مدل‌های نوآورانه کسب‌وکار به کار می‌رود و پتانسیل ایجاد دگرگونی مالی را دارد.
مطهره مروج با اشاره به اهمیت و ضرورت فین‌تک در بازارهای مالی به نقش آن در کاهش هزینه‌های IT اشاره کرد و سپس به تشریح رویکرد‌های سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار (IOSCO) و فعالیت‌های تازه این سازمان در زمینه فین‌تک پرداخت.
وی در ادامه اقدامات اخیر انجام‌شده در حوزه فین‌تک در بازار سرمایه ایران را از جمله برگزاری فین‌استارز، تامین مالی جمعی، تشکیل کار‌گروه فین‌تک در معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری و... شرح داد و گفت فرابورس ایران مدل پیشنهادی سندباکس را برای همگام‌سازی قوانین با سرعت بالای نوآوری‌ها در حوزه فین‌تک پیشنهاد کرده است.
