ارجاع متخلفان بورسی به دادگاه

گروه بورس| مسعود کریمی|

صعود پارامتر‌های اصلی بورسی و کسب بازدهی بیش از صد در صدی شاخص بورس تهران در کنار نوسان‌گیری برخی از دلالان در قالب اشخاص حقوقی یا حقیقی همگام با فراز و فرود‌‌های هیجانی قیمت‌ها در تالار شیشه‌ای باعث شد تا دادستان تهران در نشستی با مدیران ارشد بازار سرمایه بر لزوم فرهنگ‌سازی، آموزش و تقویت نقش نظارتی بورس از طریق ارتباط سامانه‌های بورس با نهادهای نظارتی تاکید کند. حساسیت دادستانی در چنین بازه زمانی و ارایه جزییات اسامی متخلفان بورس به قوه قضاییه نشان از عزم جدی سازمان بورس در راستای افزایش شفافیت بازار سرمایه ایران دارد. در همین حال، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار معتقد است که رسیدگی به پرونده‌های کیفری در صلاحیت دادگاه‌ها است. بنابراین، سازمان بورس اقدام به شکایت از متخلفان بازار سرمایه کرد و در پی آن 75 پرونده به قوه قضاییه ارسال شد که با جدیت از طرف این سازمان پیگیری می‌شوند. شاپور محمدی با اشاره به جزییات اسامی پرونده‌های ارسالی در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: پرونده‌های ارسال شده شامل شرکت‌ها، اشخاص حقیقی، افرادی که اقدام به دستکاری قیمت‌کردند یا اطلاعات خلاف واقع به مردم دادند، افرادی که شایعه پراکنی یا سیگنال فروشی کردند، اشخاصی که سایت‌های غیرمجاز راه‌اندازی کرده و به مردم وعده بازدهی بالا دادند و تحت عنوان شرکت‌های سرمایه‌گذاری که حتی مجوز فعالیت از طرف سازمان بورس و اوراق بهادار هم نداشتند، ‌می‌شود. سخنگوی سازمان بورس و اوراق بهادار در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه در بازار گفته می‌شود از بدنه سازمان بورس هم افرادی به قوه قضاییه معرفی شده‌اند نیز تاکید کرد: از بدنه بازار سرمایه و سازمان بورس هیچ فردی مرتکب جرم نشده است اما اگر تخلفاتی هم طی سال‌های گذشته از طرف سازمان بورس یا ارکان صورت گرفته باشد افراد سریعا اخراج شده‌اند. این در حالی است که در این زمینه موضوع جرم مطرح نیست چرا که جرم در واقع نسبت به دستکاری یا اطلاعات نهانی که در قانون برای آن تعریف مشخصی وجود دارد، ‌مطرح خواهد شد. وی در ادامه تصریح کرد: تعداد زیادی از مدیران را نه به عنوان جرم بلکه به عنوان تخلف، جریمه نقدی شدند. هیات‌مدیره سازمان بورس مرجع تجدیدنظر است و قانون به سازمان اختیار داده است و ما هم آنها را جریمه کرده‌ایم. شاپور محمدی تاکید کرد: این مبالغ به خزانه واریز شده است، ما تا جایی که بتوانیم باید پیشگیری کنیم که مدیران دچار تخلف نشوند، اما در صورتی که تخلف صورت گرفت سازمان برخورد و جریمه خواهد کرد. این در حالی است که، در این مسیر سازمان بورس محکم گام برخواهد داشت و مدیرانی که جریمه شده‌اند، به خوبی می‌دانند که به چه دلیلی جریمه شده‌اند.

   برخورد قاطع با متخلفان

از سویی دیگر، علی صحرایی مدیرعامل شرکت بورس تهران در خصوص سازوکار و نوع برخورد شرکت بورس با متخلفان در گفت‌وگو با «تعادل» ‌بیان کرد: طبق ماده 35 قانون بازار، رسیدگی به تخلفات وظیفه بورس‌ها هم است. بنابراین بورس‌ها در راستای این وظیفه قانونی و مطابق با اساسنامه گام بر می‌دارند. وی اظهار داشت: بورس تهران برنامه‌هایی در راستای توانمند‌سازی بخش‌های حقوقی این شرکت دارد. علی صحرایی در ادامه تصریح کرد: تقویت مسیر آموزش‌دهی به بازیگران و کارگزاران عضو از دیگر برنامه‌های این شرکت محسوب خواهند شد. وی در خصوص چگونگی برخورد با متخلفان نیز گفت: ارجاع پرونده به کمیته‌های رسیدگی به تخلفات از جمله اقدامات ابتدایی است. اما در صورتی که پرونده جنبه جرم داشته باشد بطور قطع به دستگاه‌ قضایی معرفی خواهد شد.

  صیانت از اطلاعات خریداران نفت ایران

افزون بر این، شاپور محمدی رییس سازمان بورس با بیان اینکه گام جدیدی از سوی مجلس برای ضمانت اجرایی افشای اطلاعات نهادهای عمومی غیردولتی برداشته شده، گفت: اطلاعات خریداران نفت ایران محرمانه باقی خواهد ماند. در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه افشای اطلاعات در نهادهای شبه‌دولتی در چه وضعیتی است، گفت: در حال حاضر بیش از ۳۳۰ شرکتی که زیرمجموعه‌ نهادهای عمومی غیردولتی هستند، از طریق کدال صورت‌های مالی خود را افشا می‌کنند، بنابراین اجرای ماده ۶ قانون اصلاحی قانون اجرای اصل ۴۴ شروع شده و شهرداری‌ها و وزارتخانه‌ها نیز در آن قرار دارند، جلساتی هم در مجلس در حال برگزاری بوده و دو روز گذشته نیز جلسه‌ای برگزار شده است و در صحن نیز مطرح خواهد شد تا ضمانت اجرایی که سازمان بورس باید به صورت قانونی به دست آورد تا به نهادهای عمومی غیردولتی القا کند که باید صورتهای مالی خود را افشا کنند نیز فراهم شود. وی افزود: در این راستا با کمکی که مجلس خواهد داشت، ضمانت اجرایی این کار قوی‌تر شده است و سازمان بورس نیز محکم‌تر پیش خواهد رفت، چراکه به هر حال این اطلاعات باید به صورت مستمر اجرایی شود، یعنی این کار برای یک بار نیست و اطلاعات باید بطور مستمر افشا شود.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار گفت: طبیعتا شرکت‌هایی که بزرگ‌تر بوده و اطلاعات مالی آنها با اهمیت‌تر است، در اولویت هستند، اما شرکت‌های کوچک‌تر که به نوعی از عموم مردم تامین مالی می‌کنند، باید صورت‌های مالی خود را افشا کنند. برای مردم هیچ چیز محرمانه نیست و باید افشا صورت گیرد، ضمن اینکه در مورد نهادهای عمومی غیردولتی، قانون تکلیف کرده که باید صورت‌های مالی خود را افشا کنند، استثنائاتی هم که در قانون هست، مشخص شده و بنابراین هیچ کسی نیز بهانه‌ای ندارد. محمدی با اشاره به عرضه نفت خام در بورس در کمتر از یک هفته آینده نیز گفت: اطلاعیه عرضه نفت در بورس انرژی، از سوی متخصصان و کارشناسان شرکت ملی نفت طراحی شده است و بحث‌های مربوط به بورس آن نیز از سوی شرکت سپرده‌گذاری مرکزی و بورس انرژی طراحی شده است و اما در مورد ویژگی‌های محموله‌های نفتی، شرکت ملی نفت ایران صاحب نظر بوده و متخصص است. این طراحی از نظر ما مناسب است و مشتری خود را خواهد داشت البته راجع به اینکه انعطاف داشته باشد و در عرضه‌های بعدی نیز با توجه به بازارسنجی که بورس انجام داده و وزارت نفت نیز با توجه به تجربه بسیار بالایی که در این عرصه دارد، حتما می‌تواند در اطلاعیه‌های عرضه بعدی خود، متناسب با سلیقه خریداران و بازار فضا را فراهم کند که افراد بتوانند نفت خام ایران را خریداری کنند.

معاون وزیر امور اقتصادی و دارایی افزود: این یک تحول مناسب برای بازار نفت ایران بوده و برای سرمایه‌گذاران فرصت مناسبی را ایجاد خواهد کرد، از این حیث ما خوشحال هستیم که این فرآیند شروع شده و وزارت نفت گام پیش گذاشته و سازمان بورس و بورس انرژی مصمم هستند که این کار انجام شود. محمدی ادامه داد: امیدواریم این عرضه انجام شود، اما در فروش‌های بعدی نیز، ما پیشنهاد خریداران را جمع‌آوری خواهیم کرد و نظرسنجی می‌کنیم تا اگر جاهایی لازم باشد، تعدیلاتی را انجام دهیم. در عین حال در مورد مشتریان نفت خام ایران طبیعتا تا لحظه آخر از نظر سازمان بورس محرمانه بوده و اعلام نخواهند شد، البته در تابلو این مشتریان به رقابت خواهند پرداخت، اما طلاعات را ما محرمانه حفظ خواهیم کرد.

رییس سازمان بورس و اوراق بهادار تصریح کرد: یکی از وظایف اصلی بازار سرمایه حفظ اطلاعات مشتریان است و از اطلاعات تمامی کسانی که در دنیا، این نفت را خریداری می‌کنند، صیانت خواهد شد؛ روال و رویه قانونی ما این است، در مورد سهامداران نیز همواره این رویه را رعایت کردیم، بنابراین هر فردی که در این رقابت شرکت کند، اطلاعاتش حفظ می‌شود و تمام شرایط را برای جذب مشتریان در بورس نفت خواهیم داشت. وی اظهار داشت: شرکت ملی نفت ایران خودش مشتریانی را از قبل دارد، هم آنها می‌توانند در بورس حاضر شوند و هم افرادی که علاقه‌مند به قراردادهای مالی نفت هستند، می‌توانند حضور یابند و کسانی که ممکن است جدید به این بازار اضافه می‌شوند، حضور خواهند یافت. از این حیث هیچ‌گونه محدودیتی وجود ندارد و می‌توانند نفت را با شرایط اعلام شده، خریداری کنند.

  راه‌اندازی بازار آتی ارز

محمدی در پاسخ به این سوال که آیا مقدمات بورس ارز فراهم شده است، گفت: بانک مرکزی ساز و کارهای معاملات ارزی را طراحی کرده است، اما برنامه این است که بازار ارزی که بانک مرکزی فعلا راه‌اندازی کرده، حفظ شود و معاملات نقدی ارز در بازار پول خواهد بود، اما برای معاملات فیوچر ارز نیز ما با بانک مرکزی، تفاهم‌هایی داریم که به محض اینکه بازار نقدی ارز، بتواند فرآیند تکامل خود را طی کرده و قیمت مرجع بتوانیم استخراج کنیم، بازار آتی ارز راه‌اندازی خواهد شد.

  اعتماد دولت و صنایع به بورس کالا

رییس سازمان بورس اوراق بهادار گفت: بورس کالای ایران طی ۱۱ سالی که در اقتصاد ایران متولد شده است، خدمات و کمک‌های زیادی به فعالان اقتصادی کشور ارایه کرده و این بورس قطعا از شفاف‌ترین بازارهای مالی است. شاپور محمدی در گفت‌وگو با کالاخبر، به نقش بورس کالا در اقتصاد اشاره کرد و گفت: طی چند سال اخیر با تلاش‌های صورت گرفته، معاملات بخش کشاورزی در بورس کالا متحول شده بطوری که عرضه جو ‌و ذرت کل کشور در بورس انجام می‌شود و شاهد رونق معاملات محصولات مهمی همچون گندم در بورس کالا هستیم. محمدی اظهار داشت: در حال حاضر زعفران کاران کشور می‌توانند قیمت واقعی محصولات خود را روی تابلوی معاملات بورس کالا مشاهده کنند در صورتی که در گذشته چنین ظرفیتی وجود نداشت و این شفافیت بطور حتم به سود کشاورزان است. رییس سازمان بورس و اوراق بهادار به حوزه فلزات اشاره کرد و ادامه داد: همه مسوولان و فعالان بازار فلزات بر این موضوع تاکید دارند که به کمک بورس کالای ایران، کشور از نظام حواله‌ای و غیرشفاف که برای میلگرد و فولاد وجود داشت رها شده که این امکان تنها از طریق بورس کالا فراهم شده است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر در بورس کالای ایران انواع محصولات پتروشیمی وجود دارد که به صورت شفاف کشف قیمت شده و در بستری رقابتی معامله می‌شود که این شرایط قابل قیاس با دادوستدهای گذشته بازار پتروشیمی نیست؛ این موارد تنها بخشی از ظرفیت‌های بورس کالا در حوزه ایجاد شفافیت در معاملات بوده است که مجموع این کارکردها باعث اعتماد دولت و فعالان صنایع به بورس کالای ایران شده است. محمدی در پایان یادآور شد: در برخی مواقع در روند معاملات نکاتی وجود دارد بطور مثال برخی تولیدکنندگان کشور عنوان می‌کنند که به مواد اولیه دسترسی ندارند که در این خصوص با توجه به تعاملات مستمر با وزارت صنعت، معدن و تجارت، انتظار داریم تا با پایش‌های منظم تنها مصرف‌کنندگان اصلی مجوز خرید مواد از بورس کالا را بگیرند که با این اقدام شاهد تامین مواد اولیه بدون هیچ‌وقفه‌ای خواهیم بود.