پشت پرده بزرگ‌ترین مانور ناتو در پساجنگ سرد
بزرگ‌ترین مانور نظامی «ناتو» (سازمان پیمان آتلانتیک شمالی) در فضای پس از جنگ سرد در حالی برگزار می‌شود که تنش‌ها بین امریکا و روسیه بالا گرفته و وقوع جنگ سردی دوباره دور از ذهن نیست؛ آتشی که دامن اروپایی‌ها را به عنوان همپیمانان امریکا در ناتو خواهد گرفت.
به گزارش گروه تحلیل، تفسیر و پژوهش‌های خبری ایرنا، 29 کشور عضو ناتو به همراه فنلاند و سوئد از روز پنجشنبه 3 آبان مانور بزرگی را آغاز کردند؛ مانوری به مدت دو هفته که از سال‌های پایانی جنگ سرد تاکنون بی‌سابقه بوده است و گفته می‌شود 50 هزار سرباز، حدود 10 هزار وسیله نقلیه، بیش از 300 هواپیمای جنگی، بالگرد و کشتی و غیره در اجرای آن به کار گرفته شده‌اند.
در مانور ناتو فرض بر آن است که نروژ به عنوان یکی از کشورهای عضو پیمان مورد تجاوز قرار گرفته و دیگر اعضای پیمان باید هر چه سریع‌تر به آن یاری رسانند. هدف بیان شده منعکس‌کننده ماده 5 پیمان نامه ناتو است که کارشناسان از آن به عنوان قلب پیمان نام می‌برند.
در ماده مذکور که به موضوع «دفاع مشترک» تاکید می‌شود آمده است که حمله مسلحانه علیه یک یا چندی از آنها در اروپا و امریکای شمالی، به معنای حمله‌ای علیه تمامی آنها تلقی خواهد شد و در نتیجه آنها موافقت می‌نمایند در صورتی که اینچنین حمله‌ای اتفاق افتد، هر یک از آنها به صورت انفرادی یا به اتفاق دیگر دولت‌ها، مساعدت نمایند تا امنیت را به منطقه آتلانتیک شمالی بازگردانده که می‌تواند شامل استفاده از نیروهای مسلح نیز باشد.
هر چند در ارتباط با چرایی برگزاری رزمایش تاکید شده که این مانور بطور رسمی علیه هیچ دشمن بالقوه‌‌ای نیست، اما با توجه به پیشینه شکل‌گیری ناتو (جدال بین بلوک غرب به رهبری امریکا و بلوک شرق به رهبری شوروی) و اختلافات اخیر موشکی امریکا و روسیه، کشور هدف مشخص است. بنابراین کارشناسان رزمایش ناتو را حامل پیامی هشدارآمیز برای روسیه ارزیابی می‌کنند.
همین دو هفته پیش (18 مهرماه) «دونالد ترامپ» رییس‌جمهوری امریکا روسیه را به نقض پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان برد (INF) متهم کرد و از احتمال خروج امریکا از توافق مذکور سخن به میان آورد. وی تاکید کرد که «روسیه متأسفانه این پیمان را محترم نشمرده و برای همین ما این توافقنامه را فسخ کرده و از آن خارج می‌‌شویم».
پیمانی که در سال 1987 یعنی حدود سه دهه قبل بین «رونالد ریگان» رییس‌جمهوری امریکا و «میخاییل گوباچف» آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی امضا شد و بر پایه آن تولید و آزمایش موشک‌های کوتاه برد 500 کیلومتر تا میان بردهایی 5500 کیلومتری از سوی طرفین منع می‌شد.
اختلاف روسیه و امریکا بر سر پیمان موشکی، روز سه شنبه اول آبان «جان بولتون» مشاور امنیت ملی ترامپ را روانه مسکو کرد تا با مقامات روسیه به ویژه «ولادیمیر پوتین» رییس‌جمهوری این کشور دیدار و گفت‌وگو داشته باشد.
از سخنان بولتون در دیدار با رییس‌جمهوری روسیه آن چنان بر می‌آمد که امریکا تصمیم قطعی خود را برای خروج از پیمان «آی ان اف» گرفته است.
کارشناسان معتقدند در صورت خروج امریکا از پیمان موشکی، روسیه نیز در اقدامی متقابل از پیمان خارج شده و به تقویت توان موشکی خود خواهد پرداخت. در آستانه مانور ناتو نیز مواضع روسیه قابل اعتنا بود و پوتین تهدید کرد هر کشور اروپایی که میزبان سیستم‌های موشکی امریکا باشد در معرض خطر حملات روسیه خواهد بود.
در چنین شرایطی رهبران بروکسل نیم نگاهی نیز به مواضع رییس‌جمهوری روسیه دارند که خاک قاره سبز را به واکنش مشابه و حملات تلافی جویانه تهدید می‌کند.
از این رو «ینس استولتنبرگ» نخست وزیر سابق نروژ که از مارس 2014 تاکنون در پست دبیرکل ناتو قرار دارد با بیان اینکه ما جنگ سرد دیگر و یک مسابقه تسلیحاتی جدید نمی‌خواهیم، تاکید کرد: من انتظار ندارم که متحدان ما در مقابل موشک‌های کروز روسی تسلیحات اتمی بیشتری را در اروپا مستقر کنند. برخی کشورهای اروپای شرقی همانند لهستان و همچنین حوزه بالتیک شامل لیتوانی، لتونی و استونی و ... پس از بحران اوکراین، توان نظامی روسیه را تهدیدی علیه خود قلمداد می‌کنند و بر پویایی هر چه بیشتر ناتو و تجهیز افزون‌تر این پیمان نظامی اصرار می‌ورزند.
در مقابل برخی مقامات اروپایی نیز متوجه به خطر افتادن در دام ناتویی هستند که پس از جنگ دوم جهانی، امریکا بیش از کشورهای اروپایی در آن ایفای نقش می‌کند.
به باور ناظران حوزه بین‌المللی، خروج امریکا از پیمان موشکی با روسیه و استقرار موشک‌های خود در پهنه اروپا، قاره سبز را در تقابل با مسکو قرار خواهد داد. در نتیجه خروج امریکا از INF مساوی خواهد بود با استقرار موشک‌های مختلف در اروپا؛ موضوعی که در صورت تحقق نه به نفع روسیه و اتحادیه بلکه در جهت تامین منافع ایالات متحده خواهد بود.
