پایان عصر «مرکل» در سیاست آلمان
گروه جهان| طلا تسلیمی|
تصمیم آنگلا مرکل صدراعظم آلمان، به کنار کشیدن از رهبری حزب اتحادیه دموکراتیک مسیحی و خودداری از نامزدی برای صدراعظمی در سال 2021 به معنای آغاز عصر جدیدی در سیاست آلمان است: عصر پس از مرکل! این اقدام او با هدف پایان دادن به ناآرامی‌ها و نارضایتی‌های درون حزبی و در روند تجدید قوای حزب صورت گرفته و قرار است در حالی که مرکل از رهبری حزب کنار می‌کشد، تا پایان دوره صدراعظمی همچنان قدرت را در آلمان در دست داشته باشد. امانوئل ماکرون رییس‌جمهوری فرانسه، این تصمیم آنگلا مرکل را «تصمیمی به‌غایت شایسته» توصیف کرده و گفته آن را اقدامی مسوولانه می‌داند. حامیان مرکل در حزب هم ظاهرا با این تصمیم موافق هستند و باور دارند کنار کشیدن از رهبری حزب او را در انجام مسوولیت صدراعظمی قدرتمندتر می‌کند. اما دیگران به چنین آینده‌ای خوش‌بین نیستند و باور دارند که مرکل پیش از پایان دوره رسمی صدراعظمی خود مجبور به کناره‌گیری از این سمت خواهد شد.
به گزارش بی‌بی‌سی، آنگلا مرکل اعلام کرده که در سال ۲۰۲۱ و هم‌زمان با پایان دوره فعلی صدراعظمی خود از دنیای سیاست کناره‌گیری می‌کند. او که رهبری حزب دموکرات مسیحی آلمان را هم بر عهده دارد، گفته که در انتخابات ماه دسامبر ریاست حزب هم شرکت نخواهد کرد. این تصمیم مرکل در حالی اعلام شده که حزب او در انتخابات اخیر منطقه‌ای آلمان (در ایالت هسه) شکست سختی خورده و ثبات دولت ائتلافی او را با خطر مواجه کرده است. صدراعظم آلمان با اعلام اینکه همه مسوولیت شکست‌های اخیر حزب را در رای‌گیری‌ها بر عهده می‌گیرد، گفت بعد از شکست حزب راست‌میانه دموکرات مسیحی و حزب چپ‌میانه سوسیال دموکرات در ایالت هسه تصمیم گرفته برای رهبری حزب نامزد نشود. با وجود این مرکل تاکید کرده که قصد دارد همچنان صدراعظم آلمان باقی بماند. آنگلا مرکل از ۱۸ سال پیش ریاست حزب دموکرات مسیحی آلمان را به عهده داشته و از سال ۲۰۰۵ تاکنون صدراعظم آلمان بوده است.
با وجود تاکید مرکل بر اینکه می‌خواهد دوره صدراعظمی را به پایان برساند، با خبر کناره‌گیری او از رهبری حزب، رقابت جدیدی برای یافتن جانشین او به عنوان صدراعظم آلمان آغاز می‌شود. مرکل خبر نامزدی دو سیاستمدار ارشد حزب دموکرات مسیحی برای جانشینی خود در حزب را تایید کرده، اما گفته است که قصد حمایت از نامزدها را ندارد. ینس اسپان، وزیر بهداشت آلمان و آنگرت کرامپ کارن باوئر دبیرکل حزب دموکرات مسیحی نامزدی خود را برای رهبری حزب و جانشینی مرکل اعلام کرده‌اند.
به نوشته فایننشال‌تایمز، حامیان مرکل در حزب معتقدند که استراتژی او در کناره‌گیری از رهبری حزب عملکرد او را به عنوان نخست‌وزیر بهبود می‌بخشد. کاتیا لیکرت قانون‌گذار حزب اتحادیه دموکرات مسیحی که معاونت گروه پارلمانی حزب را برعهده دارد، گفت: «فکر می‌کنم دست کشیدن از رهبری حزب موقعیتش را به عنوان صدراعظم تقویت خواهد کرد. او با دست کشیدن از بخشی از قدرتش مشروعیت به دست می‌آورد.»
اما دیگران چندان مطمئن نیستند و پیش‌بینی می‌کنند که صدراعظم پیش از اتمام دوره رسمی صدراعظمی مجبور به کناره‌گیری از این سمت می‌شود. یواخیم فایفر یکی از قانون‌گذاران حزب جناح راستی اتحادیه دموکرات مسیحی گفت: «اگرچه چنین اقدامی با مشکلاتی بسیار همراه خواهد بود، اما به نظرم درست این است که در همین دوره پارلمانی، در راس دولت تغییراتی داشته باشیم و با رهبری جدید و برنامه‌ای جدید به پیشواز پارلمان بعدی برویم. نمی‌توانیم همانند گذشته به کار خود ادامه دهیم.» احزاب اپوزیسیون از این اظهارات فراتر رفته و درخواست کرده‌اند که مرکل همین حالا از صدراعظمی کناره‌گیری کند. کریستین لیندنر رهبر حزب دموکراتیک آزاد گفت: «او دارد از سمت اشتباهی کنار می‌کشد. احتمالا برای حزب اتحادیه دموکراتیک مسیحی اینکه رییس جدیدی داشته باشند، اتفاق خوبی است. برای آلمان هم خوب خواهد بود اگرکه بتواند رییس دولت جدیدی داشته باشد.»
مرکل در سال‌های گذشته از سوی محافظه‌کاران هم‌حزب خود به‌شدت مورد انتقاد قرار گرفته است. بسیاری احتمالا هنوز او را به‌دلیل سیاست پناهندگی در بحران پناه‌جویان در سال 2015 نبخشیده‌اند. مرکل در آن زمان به بیش از یک میلیون پناه‌جو اجازه داد وارد آلمان شوند. اما فشارها بر او پس از شکست‌های پیاپی حزب اتحادیه دموکراتیک مسیحی و اتحادیه سوسیال مسیحی در انتخابات محلی در دو منطقه کلیدی باواریا و هسه، افزایش یافت. اولاو گاتینگ یکی از هم‌حزبی‌های مرکل گفت: «پس از این نتایج فاجعه‌آمیز، طبیعتا به یک شروع جدید نیاز فوری داریم و یک شروع جدید، نیازمند چهره‌های جدید است.»
اما جاه‌طلبی‌های مرکل برای سرپا نگه داشتن دولتش یا دست کشیدنش از نخست‌وزیری به گزینه‌ای بستگی دارد که برای جانشینی او در حزب انتخاب می‌شود. او احتمالا با آنگرت کرامپ کارن باوئر همکاری راحتی خواهد داشت. او را بطور گسترده در پی توجه و علاقه‌اش به ریشه‌های حزب و مسوولیتش در تهیه پیش‌نویس مانیفستی جدید برای حزب می‌شناسند و بسیاری امیدوارند که بتواند توجه نسل جدید رای‌دهندگان را جلب کند.
اما اگر حزب در جلسه ماه دسامبر خود ینس اسپان را به عنوان جانشین مرکل انتخاب کند، این به معنای مشکلات جدید برای صدراعظم آلمان خواهد بود. وزیر بهداشت عمدتا بر سر سیاست‌های پناه‌جویان با مرکل درگیر شده و مدتی است که به او به دیده مخالف اصلی صدراعظم در حزب نگریسته می‌شود.
این مساله که مرکل با دست کشیدن از رهبری حزب موافقت و بر برنامه‌اش برای ماندن در سمت صدراعظمی تاکید کرده، نیز موجب تعجب است. او همواره بر این مساله تاکید داشت که نباید دو شغل صدراعظمی و رهبری حزب را از یکدیگر جدا کرد. از نظر بسیاری در برلین، این حقیقت که اکنون مرکل نظر خود را در این زمینه تغییر داده نشان می‌دهد که او در حقیقت خود را برای پایان دوره صدراعظمی آماده می‌کند. اما بسیاری از تحلیل‌گران هم معتقدند که به چالش کشیدن صدراعظم آلمان به معنای جرقه‌ای برای فروپاشی دولت است و همین مساله احتمال دوام مرکل را در این سمت تا انتخابات 2021 افزایش می‌دهد.
