نگاه بورس ایران به کامودیتی‌های جهان

گروه بورس|  مسعود کریمی|

روند معاملاتی سهامداران تالار شیشه‌ای حافظ روز یکشنبه تحت تاثیر قیمت‌های جهانی کامودیتی‌ها و برخی از شایعات قرار داشت بطوری که شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران با کاهشی بیش از 3 هزارو 500 واحد به کار خود پایان داد. در همین حال برخی از کارشناسان بازار سرمایه معتقدند که ریزش قیمتی کالاهای اساسی در سطح جهان بطور مستقیم صنایع داخلی را تحت تاثیر خود قرار داده و باعث شده است تا معامله‌گران طرف تقاضا کم‌رنگ‌تر از گذشته به فعالیت خود در بازار بپردازند. اما در نقطه مقابل دیگر صاحب نظران بازار سرمایه بر این باورند که علاوه بر تاثیر قابل توجه کامودیتی‌ها موضوعاتی پیرامون ابهامات اقتصادی و سیاسی در خصوص آینده برنامه جامع اقدام مشترک اکنون به طویل شدن صف‌‌های فروش در بازار سهام نیز منجر شده است. بطوری که با ارایه بسته اقتصادی طرف اروپایی صنایع داخلی از جمله کامودیتی محور‌ها می‌توانند با چشم‌انداز مناسب‌تری استراتژی‌های معاملاتی خود را در فضای کلان اقتصادی کشور و بین‌الملل به اجرا درآورند. در همین حال، ضرورت تغییر رویکرد بانک مرکزی در خصوص نرخ‌ نیما و سنا از موارد توجه سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود چرا که معامله‌گران بر این باورند که کاهش فاصله چنین نرخ‌هایی می‌تواند به سودآوری شرکت‌های بورسی منجر شود. به هر روی، با توجه به اعلام شرکت بورس تهران مبنی بر عرضه اولیه سهام 3 شرکت پتروشیمی از جمله نوری، بندر امام و آریاساسول در آینده نزدیک پیش‌بینی می‌شود که نقدینگی از بخش غیر مولد به بخش مولد اقتصادی با چنین عاملی تغییر مسیر دهد.

  ابهام  سیستماتیک

در همین رابطه، حمیدرضا مهرآور مدیرعامل کارگزاری بانک سامان در خصوص چرایی افزایش فشار فروش سهام شرکت‌های بورسی در گفت‌وگو با «تعادل» عنوان کرد: بازار سهام با بازار کامودیتی جهانی رابطه مستقیمی دارد. بر این اساس، زمانی که افزایش یا کاهش قیمت در بازار‌های جهانی صورت می‌گیرد بطور قطع این اتفاق منجر به صعود یا نزول قیمت سهام صنایع مرتبط در بازار‌های داخلی می‌شود. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است که بخشی از ریزش نماگر بورس کشور طی معاملات روز گذشته تحت تاثیر قیمت‌های کالاهای اساسی به وقوع پیوست. حمیدرضا مهرآور با اشاره به اینکه رشد بازار در گذشته غالبا به واسطه صعود صنایع صادرات محور صورت گرفت به بررسی شرایط موجود پرداخت و گفت: بطور کلی موضوعاتی پیرامون ابهامات آینده صادرات کشور و اینکه آیا می‌توان همانند تجربه گذشته صادرات صورت بگیرد و از طرفی ارز ناشی از صادرات به راحتی وارد کشور شود یا خیر، از نکات مهم و اساسی در بازار سرمایه محسوب خواهد شد که برخی از سرمایه‌گذاران در شرایط فعلی در انتظار ثبات شرایط و رفع ابهامات به سر می‌برند تا با اطمینان بیشتری به فرآیند معاملاتی خود در بازار سرمایه بپردازند. وی افزود: از دیگر ابهامات بازار می‌توان به موضوعاتی پیرامون چگونگی فعالیت سوییفت در شرایط جدید، چگونگی تداوم صادرات و اینکه طرف اروپایی یا روسی به تعهداتی که تاکنون به ایران داده‌اند از جمله خرید محصولات نفت، پتروشیمی و... وفادار خواهند ماند یا خیر، نام برد.

این تحلیلگر بازار سرمایه خاطرنشان کرد: ابهامات موجود در بازار بطور قطع با ارایه بسته اقتصادی اتحادیه اروپا مرتفع خواهد شد. مدیرعامل کارگزاری بانک سامان تاکید کرد: اقتصاد ایران هیچ‌گونه وابستگی به ایالات متحده امریکا ندارد. از سویی، در صورتی که اروپا و روسیه بتوانند کانال ارتباطی در راستای مراودات مالی ایجاد کنند بطور قطع شرایط به شکل بهتری رقم خواهد خورد.

  رد  شایعات

حمیدرضا مهرآور درباره اینکه در فضای کلی بازار شنیده می‌شود که عرضه‌های اولیه پیش رو یکی از عوامل منفی شدن شاخص کل طی این روز‌ها است نیز بیان کرد: ‌بطور کلی چنین موضوعی در بازار صحت نخواهد داشت چرا که حجم عرضه‌های اولیه به میزانی نیست که بتواند اثر‌گذاری خاصی در حجم معاملات بازار سهام داشته باشد. این در حالی است که اصلا مشخص نیست که عرضه‌های آتی چه زمانی، ‌با چه تعداد و مبلغی صورت خواهد گرفت. بنابراین، نمی‌توان روند منفی شاخص‌های بورسی را به این مهم ارتباط داد. این کارشناس بازار سرمایه درباره این موضوع که گفته می‌شود رکودی بزرگ برخی از صنایع داخلی را طی چند وقت آینده تهدید می‌کند، اذعان داشت: چنین نظریه‌ای منطقی نیست چرا که در صنایعی از جمله خودرو، افزایش نرخ خواهیم داشت و این مهم می‌تواند وضعیت سودآوری این صنعت را تحت تاثیر قرار دهد. همچنین، با توجه به اینکه احتمال کاهش همکاری شرکت‌های بیمه‌ای بین‌المللی وجود دارد در نتیجه وضعیت صنعت بیمه در داخل بهبود پیدا می‌کند. از سویی، صنایع دارویی، بانکی و غذایی هم می‌توانند روند مطلوب‌تری را تجربه کنند. مدیرعامل کارگزاری بانک سامان بر این باور است که چشم‌انداز کلیت بازار تا پایان سال بستگی به حمایت‌ها و نوع تصمیم‌گیری‌های دولت دارد. اگر تصمیمات در راستای حمایت از بازار باشد و به نوعی شرایط طوری رقم خورد که نقدینگی به سمت بازار مولد حرکت پیدا کند چشم‌انداز مثبت و مناسب ارزیابی خواهد شد.

  ماهیت کامودیتی محور بورس

از سویی دیگر، محمد دارستانی کارشناس بازار سرمایه درخصوص چرایی ریزش بیش از 3500 واحدی شاخص کل در معاملات روز یک شنبه در گفت‌وگو با «تعادل» بیان کرد: به دنبال ریزش قیمت نفت طبیعتا انتظار می‌رود که قیمت کامودیتی‌ها در سطح جهان نیز با نزول همراه شوند. به عنوان مثال برای تولید شمش آهن، روی و مس میزان انرژی مصرفی بسیار زیاد است، بر همین اساس به دلیل اینکه مبنای محاسبه قیمت این دست از محصولات با توجه به قیمت نفت (متشکل از استخراج، تولید، حمل و نقل و...) است بنابراین با کاهش قیمت این محصول شاهد اثر‌گذاری آن در سایر صنایع مرتبط هم هستیم. وی خاطرنشان کرد: با توجه به این مهم که ماهیت بورس کشور کامودیتی محور است در نتیجه کاهش قیمت‌ کالاهای اساسی در جهان به زیان بازار سهام خواهد بود. بر همین اساس می‌توان بر این نکته تاکید کرد که افت قیمت‌های جهانی در کنار مسائل روانی از دلایل ریزش روز گذشته بازار سهام بوده است.

این تحلیلگر بازار سرمایه درباره اینکه در فضای کلی بازار شنیده می‌شود که عرضه‌های اولیه پیش رو یکی از عوامل منفی شدن شاخص کل طی این روز‌ها است نیز تصریح کرد: فشار فروش در معاملات روز گذشته به دلیل آماده شدن بازار برای عرضه‌های اولیه پتروشیمی نوری و ... صورت نگرفت اما بطور کلی عرضه‌های اولیه در راستای رشد بازار تاثیر بسزایی دارند و بطور قطع این عامل می‌تواند به تعمیق، رشد و تنوع بازار کمک شایانی داشته باشد. محمد دارستانی عنوان کرد: واکنش بازار به عرضه اولیه‌ای که تاکنون جلسه معارفه‌ آن نیز برگزار نشده است در مقطع زمانی فعلی منطقی نیست و یقینا نقد کردن سهام در داد و ستد‌ها به دنبال چنین امری صورت نگرفته است.

  چالشی به نام رکود

این کارشناس بازار معتقد است که صنایع صادراتی میزان قابل توجهی را در بازار سرمایه به خود اختصاص داده‌اند. به عنوان مثال، مس به مقدار زیادی کاتد و کالسیمین به میزان بالایی شمش و روی تولید می‌کنند. بنابراین با توجه به این موضوع که بخشی از این تولیدات به صادرات اختصاص پیدا می‌کند در صورتی که مشکلی در این حوزه ایجاد شود شاهد افزایش عرضه در داخل خواهیم بود. به گفته وی، صنایعی همانند خودرویی یا دارویی‌ها به دلیل رشد EPS با افزایش قیمتی همراه نشدند و عمدتا این دست از صنایع تحت تاثیر صعود نرخ دلار قرار گرفتند. از طرفی، صنایعی همانند غذایی‌ها، دارویی‌ها و... که به نوعی در گروه کالا‌های اساسی قرار می‌گیرند درگیر رکود در آینده کشور نخواهند شد. اما شرکت‌هایی همانند پتروشیمی‌ها یا فولادی‌ها در صورتی که نتوانند محصولات خود را به راحتی صادر کنند و مجبور به فروش در داخل شوند ممکن است تا حدودی درگیر رکود شوند.

  ضرورت ایجاد یک تغییر

محمد دارستانی در خصوص چشم‌انداز بازار سرمایه تا پایان سال نیز تاکید کرد: اگر عرضه‌های اولیه شرکت‌های بزرگ در بازار محقق شود و در صورتی که نرخ دلار نیمایی بانک مرکزی (7800 تومان) به نرخ دلار سنایی (14000 تومان) نزدیک‌تر شود می‌توان چشم‌انداز روشنی را برای بازار سرمایه کشور متصور شد. این در حالی است که، انتظار می‌رود چنین امری با توجه به نگرش جدید بانک مرکزی و با رویکرد جلوگیری از رانت در بازار اجرایی شود.