رقابت قیمتی دردسرساز در فروش بلیت پروازهای داخلی
گروه راه و شهرسازی| زهره علامی|
تخفیف 5 تا 9 درصدی در قیمت بلیت هواپیما توسط یکی از سایت‌های اینترنتی معروف فروش بلیت جاروجنجال بسیاری را طی هفته‌های گذشته به پا کرده و هم‌اکنون اختلاف بین مدیران ارشد این سایت و انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی بالاگرفته است.
در همین رابطه، چندی پیش رییس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی نامه‌ای تهدید آمیز به مدیران این سایت نوشت و اقدام به ارزان فروشی بلیت هواپیما توسط سایت مذکور را خارج از ضابطه و عملا موجب ضرور و زیان و لطمه به فعالیت سایر دفاتر خدمات مسافرتی و جهانگردی معرفی کرد.
البته ماجرای اختلاف بین سایت فروش بلیت هواپیما و انجمن خدمات مسافرتی برای ارزان فروشی بلیت به همین جا ختم نشد و دیروز هم جلسه‌ای برای حل این مشکل برگزار شد که این جلسه هم در انتها به هرج و مرج کشیده شد و بی‌نتیجه ماند.
اگرچه تب اعضای هیات‌مدیره انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی داغ است و آنها معتقدند که باید به حقوق پایمال شده آژانس‌های هواپیمایی و کاهش فروش آنها با ارزان فروشی بلیت از سوی سایت‌های اینترنتی رسیدگی شود، کارشناسان اقتصاد هوانوردی این خواسته را به حق نمی‌دانند و معتقدند که این ارزان فروشی به سود مردم و مشتریان تمام می‌شود و این سایت‌های فروش بلیت از حق کارگزاری و کمیسیون خود (حاشیه سود) گذشته و اقدام به تخفیف 5 تا 9 درصدی بلیت هواپیما می‌کنند و اقدام آنها کاملا قانونی و پسندیده است.
دراین میان، معاون اسبق هوانوردی و امور بین‌الملل سازمان هواپیمایی کشوری، که از تخفیف 5 تا 9 درصدی قیمت بلیت توسط این سایت اینترنتی دفاع می‌کند، به «تعادل» می‌گوید: انجام حمل ونقل هوایی متعلق به ایرلاین‌ها است و این شرکت‌های هواپیمایی هستند که خدمات حمل مسافر و بار را به مشتریان می‌فروشند، درواقع حمل مسافر با فروش بلیت و جابه‌جایی کالا توسط بارنامه از سوی ایرلاین‌ها انجام می‌شود.
علیرضا منظری می‌افزاید: هرشرکت هواپیمایی با توجه به هزینه تمام شده برای هر پرواز، تصمیم می‌گیرد که بلیت را با چه قیمتی به فروش برساند و درواقع اصل خرید و فروش خدمات و تعیین قیمت برعهده ایرلاین است.
او ادامه می‌دهد: با توجه به آنکه شرکت‌های هواپیمایی امکان تاسیس نمایندگی در تمام نقاط کشور را ندارند، بنابراین باید از طریق کارگزاران یا نمایندگانی در سطح کشور اقدام به فروش بلیت کنند.
به گفته این کارشناس ارشد حوزه هوایی، ایرلاین‌ها برای فروش بلیت هواپیماهایشان به نمایندگی‌های خود حق کارگزاری (کمیسیون) می‌دهند که این حق کمیسیون برای هر دفتر نمایندگی متفاوت است.
منظری اظهار می‌کند: درگذشته، حق کمیسیون برای تمامی دفاتر نمایندگی یکسان بود اما طی 10 تا 15 سال گذشته با توجه به تجاری‌سازی صنعت حمل و نقل هوایی، ایرلاین‌ها براساس حجم فروش بلیت، به نمایندگان خود حق کمیسیون می‌دهند، برهمین اساس هر دفترنمایندگی که فروش بیشتری داشته باشد حق کمیسیونی بیشتری هم دریافت می‌کند.
او بیان می‌کند: با توجه به اینکه نمایندگی‌هایی که فروش بیشتری دارند حق کارگزاری بیشتری هم دریافت می‌کنند و این امکان را پیدا می‌کنند که تخفیفات بیشتری را برای مشتری در نظر بگیرند.
منظری با اشاره به سازوکار این نمایندگی‌ها می‌گوید: به عنوان مثال، اگر قیمت بلیت توسط ایرلاینی یک میلیون تومان تعیین شود و حق کارگزاری نمایندگی برای فروش بلیت100 هزار تومان باشد، نمایندگی می‌تواند به 50 هزار تومان قناعت کند و 50 هزار تومان از قیمت بلیت کم کند تا قیمت بلیت 950 هزار تومان ارایه شود.
او تصریح می‌کند: در بازار تجاری این موضوع کاملا منطقی به نظر می‌رسد که نمایندگی‌های با فروش بیشتر، حق کارگزاری بیشتری هم دریافت کنند و بتوانند تخفیفی در قیمت بلیت‌هایشان درنظر بگیرند.
معاون اسبق هوانوردی سازمان هواپیمایی کشوری با اشاره به اینکه ارایه این تخفیفات در قیمت بلیت هواپیما به سود مسافران است، می‌گوید: از زمانی که بحث فروش اینترنتی بلیت مطرح شد، فروش آژانس‌های هواپیمایی کاهش یافت و دفاتر اینترنتی رونق یافتند البته دفاتر مسافرتی که از طریق اینترنت فروش دارند کمتر نسبت به اینگونه تخفیفات اعتراض می‌کنند و بیشتر شکایت‌ها مربوط به دفاتر کوچک‌تر است.
راهکار رقابت با سایت‌های اینترنتی
منظری پیشنهاد می‌دهد: دفاتر مسافرتی کوچک باید تجمیع شوند تا بتوانند قابلیت رقابت خود با سایت‌های اینترنتی را حفظ کنند. چون درآینده راه دیگری برای ادامه حیات این دفاتر وجود ندارد.
او با انتقاد از اظهاراتی درباره رقابت ناسالم ایجاد شده با ارزان فروشی سایت‌های اینترنتی می‌گوید: با توجه به اینکه تعیین قیمت بلیت بر عهده ایرلاین‌ها است، رقابت ناسالم می‌تواند بین آنها ایجاد شود به عنوان نمونه زمانی که یکی از دو شرکت هواپیمایی که درمسیری واحد، خدمات واحدی به مسافر ارایه می‌دهند اقدام به دامپینگ یا کاهش قیمت بلیت کند، می‌توان از وقوع رقابت ناسالم گفت نه اینکه یک نمایندگی از حق کمیسیون خود برای فروش بیشتر و در راستای حمایت از مصرف‌کننده اقدام به ارزان‌فروشی کند.
ورود سازمان هواپیمایی کشوری
با توجه به بالاگرفتن اختلافات بین سایت فروش بلیت و انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی، سازمان هواپیمایی کشوری هم به عنوان نماینده حاکمیت در صنعت حمل و نقل هوایی به این موضوع ورود کرد و رییس این سازمان در اظهاراتی اعلام کرد که اجازه ایجاد رقابت ناسالم را نمی‌دهیم که این گفته او جهت‌گیری سازمان هواپیمایی کشوری نسبت به این اختلاف را مشخص نکرد.
معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه «اجازه لطمه واردشدن به آزادسازی نرخ بلیت هواپیما را نمی‌دهیم» می‌گوید: به هرگونه رقابت مضر چه از سوی آژانس‌ها، چه خطوط هوایی و چه مراکز عرضه‌کننده بلیت از طریق سیستم‌های الکترونیکی، رسیدگی و برخورد می‌کنیم. علی عابدزاده در گفت‌وگو با تسنیم، در واکنش به ارسال نامه تهدیدآمیز انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران برای یک سایت فروش آن‌لاین بلیت، اظهار می‌کند: بحث آزادسازی نرخ بلیت هواپیما یک بحث بسیار مهم و با اهمیتی است که باید برای آن ارزش قائل شد.
او ادامه می‌دهد: تغییراتی که آزادسازی می‌تواند در صنعت حمل‌ونقل هوایی ایجاد کند، بسیار گسترده و ارزشمند است، از این رو، باید دقت کنیم تحولاتی که قرار است صورت بگیرد به‌خاطر برخی رقابت‌هایی که می‌توانیم بگوییم تخریب‌گر است باعث ایجاد مشکل برای آزادسازی نرخ‌ها نشود.
او تصریح می‌کند: به هرگونه رقابت مضر چه از سوی آژانس‌ها، چه خطوط هوایی و چه مراکز عرضه‌کننده بلیت از طریق سیستم‌های الکترونیکی، رسیدگی و برخورد می‌کنیم. رییس سازمان هواپیمایی کشوری تأکید می‌کند: قطعاً اجازه نمی‌توانیم رقابت‌های مضر به صنعت حمل‌ونقل و آزادسازی نرخ‌ها لطمه بزند.
عابدزاده همچنین از بررسی مسائل مطرح‌شده بین انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران و یک سایت آن‌لاین فروش بلیت خبر داد.
ناگفته نماند، مشکل بین سایت‌های اینترنتی فروش بلیت هواپیما با آژانس‌های مسافرتی همان داستان تکراری اختلاف بین تاکسی‌های اینترنتی و آژانس‌های تلفنی، سایت‌های فروش اینترنتی کالا با فروشگاه‌های موجود در سطح شهر است، داستانی که با گسترش تکنولوژی در تمام بخش‌های اقتصادی آغاز می‌شود و پایانی جز پذیرش تکنولوژی از سوی صاحبان حرفه‌های مختلف ندارد.
