قطعه قطعه شدن مشکلات خودرو در صنف قطعه سازان

طبق نظر کارشناسان بیش از 80 درصد قیمت تمام شده خودرو مربوط به قطعات بوده و به‌همین خاطر ریشه بخش مهمی از مشکلات به‌وجود آمده در صنعت خودرو را باید در مسائل و چالش های قطعه سازان جستجو کرد.

بر اساس دیدگاه متخصصان اقتصادی قیمت خودرو به یکی از موضوعات و چالش این روزهای اقتصاد کشور بدل شده است.طوری که نوسانات شدید قیمت ارز از یک طرف و کاهش عرضه خودرو به بازار از طرف دیگر باعث افزایش چشمگیر آن در بازار شد و بدین ترتیب فاصله معناداری بین قیمت کارخانه و بازار به وجود آمد. در این میان قیمت قطعات خودرو نیز از این افزایش بی نصیب نبوده و رشد چند برابری را تجربه کرده است.

کارشناسان حوزه خودرو بر این باورند که مشکلات و چالش هایی که صنف قطعه‌سازان خودرو با آن روبه‌رو هستند از مهم‌ترین عوامل این افزایش سرسام آور است.

موضوع قطعه‌سازان یکی از اصلی‌ترین چالش‌های صنعت خودرو در روزها و ماه‌های اخیر بوده و طبق گزارش رسانه‌ها وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز روز بیستم آذرماه ضمن اشاره به امر قیمت‌گذاری‌های جدید و پرداختن به اینکه باید خودروسازان به تعهدات خود در پیش فروش پایبند بوده و آن‌را انجام دهند و عرضه را نیز افزایش دهند، بر بحث مطالبات مربوط به قطعه‌سازان و همچنین تامین نقدینگی از محل فروش اموال مازاد خودروسازان و یا تامین مالی از طریق نظام بانکی نیز تأکید داشته است.

بنابر این چنانکه از اظهارات وزیر صمت و همچنین کارشناسان برمی‌آید بخش مهمی از چالش‌های حوزه خودرو به موضوع قطعات باز می گردد. به همین خاطر ایرنا گفت‌وگویی انجام داده است با «محمدرضا نجفی منش» رییس انجمن تخصصی صنایع همگن قطعه سازی کشور در ادامه شرح این گفتگو آمده است.

نجفی منش در ابتدای صحبت هایش گفت: یکی از موضوع ها و مشکلات اصلی ما قیمت ها است. یعنی قیمت های ما به روز نشده است. تمام مواد اولیه مورد استفاده ما قطعه سازان افزایش های دویست تا سیصد و پنجاه درصدی داشته است، ولی قیمت ها متناسب با آن به روز نشده است.

وی در ادامه حرف هایش گفت: در مورد مواد اولیه باید بگویم که در ابتدا تصور ما این بود که چون 80 درصد مواد اولیه ما در داخل تولید می شود قیمت ها نباید خیلی افزایش پیدا کند.

ولی جالب است که قیمت مواد اولیه داخلی بیشتر از مواد اولیه وارداتی افزایش پیدا کرده است. برای مثال فولاد مبارکه1800 تومان را حدود شش هزارتومان می خریم. ما یک سری ورودی داریم و یکسری خروجی. ورودی های ما گران شده است، اما خروجی‌ها خیر. قبلا عرضه مواد اولیه در بورس محدود بود. البته الان این مشکل را حل کرده اند ولی نه تنها قیمت آن پایین نیامده ، بلکه بالاتر هم رفته است. به نظرم این قیمت ها تابع نوسانات قیمت ارز است. چند سالی به دلیل جلوگیری از افزایش قیمت ارز ، قیمت فولاد هم پایین بود.

بنابراین با گران شدن ارز مواد اولیه هم گران شده است. درست است که مواد اولیه در داخل تولید می شود ولی به طور مستقیم از قیمت ارز تأثیر می پذیرد. یعنی موقعی که دلار پانزده هزار تومان شد قیمت این مواد هم در همین حد بالا رفت. اما اگر دلار پایین بیاید قیمت ها پایین نخواهد آمد.

رییس انجمن تخصصی صنایع همگن قطعه سازی کشور عنوان داشت: یکی دیگر از مشکلات ما سختی تأمین و دسترسی به مواد اولیه است. ما چه در تأمین مواد اولیه داخلی و چه در تأمین مواد اولیه خارجی مشکل داریم. یعنی همین مواد اولیه شش هزارتومانی را هم نمی توانیم به راحتی به دست بیاوریم. عرضه مواد اولیه را به بورس ارجاع داده اند. باید برای تأمین به بورس مراجعه کنیم. حالا اینکه در بورس مواد اولیه عرضه می شود یا نمی شود نیز یک مسئله است. ما توان تأمین مواد اولیه مورد نیاز داخلی را در کشور داریم اما برای عرضه آن مکانیسمی تعریف کرده‌اند که قطعه سازان را به شدت به دردسر انداخته است. درصورتی که منطقی این است که برای مثال من که تولید کننده لِنت هستم و ماهیانه دویست تن مصرف فولاد دارم، باید بتوانم به‌طور مستقیم از فولاد مبارکه با قیمت بورسم آن را تهیه کنم.

او اظهار داشت: مشکل تا حدودی از اینجا ناشی می‌شود که در برنامه ریزی ها از بخش خصوصی کمک نمی گیرند و نوعی ناهماهنگی در کارها مشاهده می‌شود. همچنین باید دولت و نهادهای دیگر قوانین و مقررات دست و پاگیر را بردارند تا ما بتوانیم به جلو حرکت کنیم. باید شورایی با همراهی بخش خصوصی مورد اطمینان دولت تشکیل بدهند و کلیه قوانین و مقررات مشکل زا و دست و پا گیر را بردارند و راه را برای کار هموارتر سازند.

این مشکلات برای تأمین مواد اولیه از خارج نیز وجود دارد. برای واردات مواد اولیه باید اول ثبت سفارش بکنیم، بعد در ادارات مختلف زیرمجموعه وزارت خانه در بعضی مواقع تا دو ماه دوندگی کنیم تا این سفارشات تأیید شود. پس از خروج از وزارت صمت باید برویم بانک مرکزی،که برای تأمین ارز کلی مشکل داریم. البته حسن این مشکلات این است که به نوعی ایجاد اشتغال کرده است.

برای مثال من یک نفر استخدام کرده ام که فقط دنبال این کارها باشد. البته قبلا بعضی از این شرکت های بازرگانی بودند که مواد اولیه قطعه سازان خرد را تأمین می کردند. دیگر نیازی نبود قطعه ساز برای تأمین مواد اولیه به طور مستقیم اقدام کند. الان جلو این شرکت ها را نیز گرفته اند. این کار باعث شده که این واحدها برای تأمین مواد اولیه دچار مشکلات مضاعف و جدی بشوند.

نجفی منش عنوان داشت: یکی دیگر از مشکلات عمده ما مربوط به «حساب باز»(open account) است. این روش یک نوع معامله نسیه یا مدت‌دار است که براساس آشنایی و اعتماد بین خریدار و فروشنده انجام می‌گیرد و سررسید پرداخت نیز با توافق ضمنی بین آنها مشخص می‌گردد که معمولاً دارای انعطاف نیز می‌باشد. ما قبلا یا ال سی می خریدیم یا یوزانس و یا از طرف خارجی اعتبار داشتیم. یعنی کالا را از طرف خارجی می خریدیم و چند ماه یا یک سال بعد پولش را پرداخت می کردیم. الان قطعه‌سازان جنس را به صورت اعتباری خریده‌اند و با قیمت دلار یک سال پیش فروخته اند. اکنون که زمان بازپرداخت آن شده است باید با دلار 9 هزار تومان آن را بازپرداخت کند. برای مثال یکی از شرکت‌های همسایه ما کل سرمایه‌اش سه و نیم میلیارد تومان است.

این شرکت یک میلیون دلار اعتباری خرید کرده است و اگر بخواهد با دلار امروز بدهی اش را پرداخت کند نه تنها ضرر می کند بلکه ورشکسته هم می‌شود. یعنی با کل سرمایه اش نمی‌تواند بدهی اش را بدهد. چاره کار این است که وزارتخانه تمام جنس هایی را که با قیمت قبلی وارد شده است و با همان قیمت هم فروخته است مشخص کند و با نرخ همان روز تأمین ارزش را انجام بدهد.

وی در نهایت به تبعات مسائل و چالش‌های به‌وجود آمده اشاره کرد و گفت: این مشکلات باعث بیکاری و تعدیل نیرو شده است. ما در آماری که از 70 واحد قطعه سازی گرفته ایم حدود 37 درصد تعدیل نیرو داشته اند. حدود 70 واحد هم کلاً تعطیل شده اند. ما به طور کل 1530 واحد تولیدی قطعه ساز درجه یک، دو و سه در کشور داریم. ما به دولت و رییس مجلس و دیگران هشدار جدی دادیم که اگر فکری به حال این مشکل نکنند موضوعی که در مورد موسسات غیر مجاز پیش آمد ممکن است در اینجا با شدت بیشتری تکرار شود. از میدان آزادی تا کرج 150 هزار نفر در صنعت خودرو کار می کنند.

 تصور بکنید اگر این مشکل حل نشود چه فاجعه ای ممکن است رخ دهد. مشکل دیگر این است که خودروسازها طلب های ما را تا حالا پرداخت نکرده اند. ما مواد اولیه را به صورت نقد می خریم در حالی که پول مان را حداقل چهارماهه و بعضی وقتها با بیش از چهار ماه تأخیر تحویل می گیریم.

خودروساز می گوید قیمت خودرو من به روز نشده است و در 6 ماهه اول امسال 5 هزارو 500 میلیار تومان زیان داشته ام؛ یعنی توان خودرو ساز از دست رفته است. بنابر این نیازی نبود امریکا بیاید خودروسازی ما را تحریم کند، ما خودمان در داخل این کار را کرده ایم.