در دفاع از آزادسازی واردات خودرو

مجید اعزازی|

دبیر گروه راه  و شهر سازی|

1-قیمت‌گذاری خودروهای داخلی طی روزها و هفته‌های گذشته به یکی از دغدغه‌های عمومی تبدیل شده است. مساله‌ای که چندان جدید نیست و در پی هر جهش و دررفتن فنر نرخ ارز دامنگیر بازارهای مختلف از جمله خودرو نیز می‌شود، چنان که در سال 1391 چنین مساله‌ای رخ نمود و پیامد آن افزایش قیمت پراید به 20 میلیون تومان بود. مبنای استدلال‌ها برای افزایش قیمت خودروهای داخلی، ‌همواره نرخ دلار بوده است و گفته می‌شود قیمت مثلا خودروی پراید در خارج از ایران 6هزار دلار است و از آنجا که نرخ دلار در کشور افزایش یافته است، در نتیجه قیمت این خودرو در داخل کشور نیز به میزان نوسان دلار دچار نوسان شده و می‌شود. این در حالی است که ادعا می‌شود و انتظار هم این است که تمام قطعات خودروهای ایرانی در داخل کشور تولید شوند و به همین دلیل هم تحت تاثیر نرخ ارز قرار نگیرند. اما ظاهرا اینگونه نیست.

2- در چنین شرایطی است که برخی از نمایندگان مجلس از لزوم ورود خودروهای خارجی کارکرده به کشور سخن به میان می‌آورند و از آن دفاع می‌کنند. پیشنهادی که قابل توجه است. از آنجا که قیمت خودروهای خارجی کارکرده در کشورهای مبدا به‌شدت افت می‌کند و فاصله معناداری با قیمت خودروی صفر دارند و اغلب با رقمی زیر 10 هزار دلار (زیر 100 میلیون تومان) می‌توان خودروی کارکرده اما مدرن و دارای استانداردهای جهانی را در اختیار گرفت، آزاد شدن ورود این نوع خودروها به کشور می‌تواند پیامدهای مثبت بی‌شماری هم برای افراد و هم برای جامعه داشته باشد. پیشنهاد ورود خودروهای کارکرده به کشور، هم اینک در سطحی دیگر در شهرداری تهران مطرح است و مدیریت شهری پیگیر خرید و ورود اتوبوس‌های کارکرده با عمر سه تا چهار سال است، چرا که معتقد است در شرایطی که توان خرید اتوبوس‌های نو برای شهرداری وجود ندارد، می‌توان از اتوبوس کارکرده به جای اتوبوس‌هایی با عمر 12 سال و بالاتر استفاده کرد تا هم ناوگان حمل و نقل عمومی نوسازی شود و کمکی هم به کاهش آلودگی هوا صورت گیرد.

3-خودروهای خارجی کارکرده، برتری‌های متعددی نسبت به خودروهای صفر داخلی دارند. در صورتی که ورود این نوع خودروها به کشور آزاد شود، قیمت آنها بسیار کمتر از خودروهای صفر داخلی خواهد بود، همزمان کیفیتشان از نظر بهره‌مندی از تکنولوژی روز و دارا بودن امنیت و ایمنی، بسیار بالاتر از خودروهای داخلی است. اگر چه طی سال‌های اخیر، ‌تعداد تلفات جاده‌ای در کشور از حدود 24 هزار کشته در سال به حدود 16 هزار کشته در سال کاهش یافته است، اما آمارهای تازه حاکی از معکوس شدن این روند نزولی است. ضمن اینکه رقم 16 هزار نفر تلفات جاده‌ای در سال نیز بسیار زیاد و غیرقابل چشم‌پوشی است. از عامل انسانی، ایمنی خودروها و کیفیت جاده‌ها به عنوان سه عامل اصلی تلفات جاده‌ای یاد می‌شود. بی‌گمان با ورود خودروهای کارکرده خارجی، اثر عامل ایمنی خودرو در تلفات جاده به طرز چشمگیری کاهش خواهد یافت. یکی دیگر از مسائل ناشی از خودروهای داخلی، افزایش آلودگی هوا در کلان‌شهرهای کشور به ویژه در نیمه دوم سال است. متاسفانه با گران شدن خودروها، بسیاری از خانوارهای دارای خودرو توان تعویض و تبدیل به احسن کردن خودروی خود را ندارد، اما در صورتی که خودروهای خارجی به کشور وارد شود، این خانواده‌ها به راحتی به جای استفاده از خودروهای رایج کشور می‌توانند از خودروهای مدرن و دوستدار محیط زیست بهره‌مند شود. متاسفانه تا قبل از اجرایی شدن طرح کاهش آلودگی هوا در تهران، همچنان شاهد تردد خودروهای دودزا و قدیمی در سطح پایتخت بودیم. این مساله اما در مورد سایر کلان‌شهرهای کشور همچنان صادق است. در همین حال، مساله مصرف اندک سوخت در خودروهای خارجی را نیز باید به این فهرست اضافه کرد. مساله‌ای که در سطحی کلان به دلیل کاهش مصرف کل سوخت در کشور می‌تواند به نفع اقتصاد ایران باشد.

4-در کنار مزیت‌ها و منافع متعدد آزاد‌سازی ورود خودروهای کارکرده یا صفر خارجی به کشور برای مصرف‌کننده و محیط زیست کشور، بی‌گمان حذف سیاست‌های حمایتی از صنعت خودروسازی، تبعات اقتصادی و اجتماعی مختلفی برای این صنعت در پی خواهد داشت. با وجود این، ‌لازم است تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران به جای درگیر شدن در مساله قیمت‌گذاری خودروهای داخلی، بار دیگر مساله اصلاح سیاست‌های حمایتی از صنایع خودروسازی را بررسی کنند و منافع و مضار آن را در ترازوی نقد علمی و کارشناسی قرار دهند و به این پرسش پاسخ گویند که دستاورد سیاست‌های حمایتی از خودروسازها طی چند دهه گذشته چه بوده است؟ تالی فاسد این دسته از سیاست‌ها را نیز احصا کرده و در کنار مضار حذف انحصار خودروسازی در کشور قرار دهند. بی‌تردید، همان‌طور که کارشناسان هوایی در ترسیم چشم‌انداز صنعت هوایی بر دوری از هواپیما‌سازی و لزوم ورود به قطعه‌سازی تاکید دارند، توسعه صنایع پایین دستی خودروسازی و قطعه‌سازی می‌تواند به عنوان یکی از گزینه‌های جایگزین خودروسازی مدنظر سیاست‌گذاران قرار گیرد. گزینه‌ای که می‌تواند ضمن حفظ تولید و اشتغال، راه ورود ایران به بازارهای جهانی را در مسیری تازه هموار کند.