بازنده کیست؟

سید کاظم صادقی|

روزنامه‌نگار|

انتخابات پارلمانی عراق تقریبا 8 ماه قبل برگزار شد و فهرست‌های سائرون، الفتح، النصر، القانون و حزب دموکرات کردستان توانستند بیشترین آرا را از آن خود کنند.همانطور که انتظار می‌رفت روند تشکیل دولت در این دروه هم همانند دوره‌های گذشته طولانی بوده و تا لحظه نگارش این مقاله هنوز احزاب و جریان‌های عراقی نتوانسته‌اند به توافقی دست یابند که طی آن کابینه به شکل نهایی تشکیل شود و دولت جدید عراق به تمام توان فعالیت خود را آغاز نماید و 8 کرسی هنوز بعد از 8 ماه بدون وزیر هستند. هرچند دولت جدید به نخست وزیر عادل عبدالمهدی تشکیل شده ولی مانند دوره‌های پیشین در سه کرسی مهم کابینه بارد دیگر دچار اختلاف شده است، شیعیان برای پست وزارت کشور، سنی‌ها برای وزارت دفاع و اهل تسنن هم در پست وزارت دادگستری هنوز نتوانسته‌اند به توافقی برای انتخاب یک اسم برای کرسی‌های مزبور دست یابند. مطول شدن این مسیر آنقدر ادامه یافته که مرجعیت عراق زبان به انتقاد گشوده و از عدم توافق طرف‌های سیاسی در عراق انتقاد کرده است. از سوی دیگر نخست وزیر جدید هم علاقه ندارد در ابتدای کار با دو ائتلاف مهم شیعه یعنی «اصلاح و سازندگی» و «بناء» برای فالح فیاض جهت تصدی سمت نخست وزیری سرشاخ شود و موازنه را به سود یکی از طرفین تغییر دهد و توپ را به زمین پارلمان انداخته است تا نمایندگان مشخص کنند که در این کشمکش آیا نامزد معرفی شده ائتلاف فتح (فراکسیون بناء) می‌تواند دوباره بر کرسی وزارت کشور تکیه بزند یا خیر. این در حالی است که پارلمان هم تاکنون اراده و توافقی برای عبور از این بحران نشان نداده که اثبات این ادعا را می‌توان در خروج نمایندگان اصلاح و اتحادیه میهنی از جلسه آخر بررسی نامزدهای باقی مانده دید؛ زمانی که تنها 161 نفر از 329 نماینده در پارلمان باقی ماندند و با آبستراکسیون جلسه بی‌نتیجه به پایان رسید. حالا همین آبستراکسیون هم به سوژه جدید تنش لفظی میان نمایندگان بدل شده است و می‌توان ادعا کرد در فضای رسانه ای-سیاسی این روزهای عراق حواشی کاملا بر متن غالب شده است، از یک سو طرفداران اطلاح می‌گویند به حد نصاب رسیدن نمایندگان نماد اکثریت بودنشان است و مخالفان هم تاکید می‌کنند که این ادعا زمانی صحت داشت که در رای‌گیری می‌توانستند به اثبات برسد نه در آبستراکسیون. اگر بخواهیم به زبان ساده آنچه امروز در پشت صحنه اختلاف برای انتخاب وزیر کشور عراق جریان دارد را تشریح کنیم، می‌توانیم بگوئیم که اکنون کشمکش میان هادی العامری و مقتدی صدر رهبران دو ائتلاف اول و دوم انتخابات ماه می‌تشدید شده است، وزارت خانه‌ای که حیات خلوت العامری بوده اما صدر می‌خواهد به نیروی غیرسیاسی برسد که به قول خودش تکنوکرات باشد. در این میان برخی بازیگران دیگر همچون حیدر العبادی که از نتیجه انتخابات و مذاکرات سیاسی که منجر به خروج وی از دفتر نخست وزیری شد، دلخور است تلاش می‌کنند تا از این دعوا برای تسویه حساب قدیمی بهره ببرند. آنچه امروز در میان جریان‌های بیت شیعی در عراق جریان دارد را می‌توان از چند منظر نگریست؛ اول اینکه در فضای جدید سیاسی در عراق دیگر دعوا میان کرد، سنی یا شیعه نیست بلکه در درون جریان‌ها هم دعواهای عمیقی وجود دارد که به راحتی قابل چشم پوشی نیستند و نمی‌توان با روش‌های سنتی از آن عبور کرد و باید سازکاری نهادی برای آن مدنظر قرار داد تا از این عمیق‌تر نشود و دست یابی به راه‌حل‌های مرضی الطرفین سهل الوصول شود. از سوی دیگر، ناتوانی 8 ماهه در تشکیل دولت و عدم تکمیل کابینه، می‌تواند مردم عراق را نسبت به انتخابات و مسیری که طی دو دهه اخیر در سازوبرگ دادن به دموکراسی پساصدامی ناامید کند که در نگاهی راهبردی این به سود هیچ کدام از بازیگران نیست. کسانی که امروز در عراق در بازی انتخاب وزرا حتی حاضر به یک سانتی‌متر عقب‌نشینی جهت رسیدن به توافق نیستند باید به یاد داشته باشند که امسال درصد مشارکت در انتخابات کمتر از 50 درصد بوده که این یک نتیجه افتضاح برای همه سیاسیون عراقی است و حتی مرجعیت هم بطور علنی وارد عمل شد و آنان که «تجربه شده بودند را از حضور در نخست وزیری برحذر داشت». استمرار ناامیدی از سیاسیون، سقوط مشارکت و بی‌ا‌عتمادی به دموکراسی نوجوان عراق می‌تواند نتیجه مستقیم لج بازی طرف‌های سیاسی عراقی از جمله صدری‌ها باشد. عراق امروز بیشتر از دعوای سیاسی نیاز به بازسازی دارد و حضور فعال سیاسیون در عرصه خدمت رسانی به مردم کشوری که هنوز بعد از 15سال تبعات شوم جنگ را حس می‌کنند و از خدمات عادی چون آب، برق و گاز محروم هستند باید اولویت اول و آخر باشد. رسیدن به این مهم نیاز به تشکیل کابینه‌ای دارد که کمتر ذهن وزرا و مدیرانش درگیر دعواهای سیاسی_رسانه‌ای باشد و این هدف جز با آینده نگری و میهن پرستی واقعی به سود مصالح مردم حاصل نمی‌شود. اما متاسفانه این روزها هیچ اراده‌ای در راستای آنچه در بالا اشاره شد در میان سیاستمداران فعال در سپهر سیاسی عراق دیده نمی‌شود و همچنان مناقشه ادامه دارد و چشم‌اندازی برای پایان این درگیری‌ها وجود ندارد هرچند تنها کور سوی امید برای خروج از این بافته درهم تنیده سیاسی، ورود مرجعیت عراق به سود مردم عراق و تسریع در تشکیل دولت است که اگر چنین اتفاقی به وقوع نپیوندد، بازی سیاسی جاری در عراق یک بازنده بزرگ خواهد داشت و آن مردم این کشور هستند.