شارژ صاد رات از محل افزایش قیمت

تعادل| داده‌های آماری نشان می‌دهد قیمت کالاهای صادراتی ایران در 4 فصل منتهی به فصل تابستان سال جاری در قیاس با مدت مشابه سال 1396، از نظر ریال رشدی معادل 20.9 درصد و از نظر دلاری نیز رشدی برابر با 9.3 درصد را شاهد بوده است. این اما در حالی است که آمار صادرات غیر نفتی کشور تا پایان آبان‌ماه سال جاری، افزایش 13 درصدی این صادرات در قیاس با مدت مشابه سال گذشته و عبور آن از مرز 31.5 میلیارد دلار را تأیید می‌کند. به این ترتیب، به نظر می‌رسد افزایش قابل توجه صادرات غیر نفتی ایران در بازه مورد بررسی (هشت ماه منتهی به آبان 1397 نسبت به مدت مشابه 1396) با پیگیری روند تورم ریالی و دلاری سبد صادراتی ایران در 4 فصل منتهی به تابستان سال جاری همبستگی مثبت داشته باشد. به عبارت ساده‌تر، افزایش میزان صادرات غیر نفتی ایران عمدتاً نه از محل افزایش حجم کالاهای صادراتی، که از محل افزایش قیمت این کالاها شارژ شده است. رشد شاخص دلاری قیمت کالاهای صادراتی ایران در 4 فصل منتهی به تابستان 1397 اما نشان‌دهنده آن هم هست که به صورت کلی، اقلام صادراتی ایران در کشورهای مقصد هم با افزایش قیمت رو‌به‌رو بوده‌اند و در واقع، قیمت این کالاها حتی فارغ از افزایش نرخ ارزهای خارجی در ایران هم شاهد افزایش بوده است. در این میان، گروه‌های کالایی«محصولات معدنی»، «چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی و ...»، «پوست خام، چرم و اشیاء ساخته شده از این مواد»، «مصنوعات سنگ، گچ، سیمان و...»، «فلزات معمولی و مصنوعات آنها» و«ماشین آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی و...» شاهد بیشترین رشد شاخص‌های ریالی و دلاری بوده‌اند و گروه‌های کالایی «اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون یا عتیقه»، «مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌های گران بها یا نیمه گران بها، فلزات دارای روکش یا پوشش از فلزات گران بها و...»، «وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی و تجهیزات و ترابری مربوط به آنها»، «چوب و اشیاء چوبی، زغال چوب، چوب پنبه و اشیاء چوب پنبه‌ای، مصنوعات حصیربافی یا سبدبافی» نیز کمترین رشد شاخص‌های ریالی و دلاری را به نام خود ثبت کرده‌اند.

آمارهای تجاری نشان می‌دهند صادرات غیر نفتی ایران در هشت ماه منتهی به آبان سال 1397 در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، به میزان 13 درصد رشد کرده و از مرز 31.5 میلیارد دلار عبور کرده است. این اما در حالی است که رشد صادرات غیر نفتی ایران در تمام حوزه‌ها به شکل یکسان صورت نگرفته است. بر این اساس، رشد صادرات محصولات پتروشیمی در این بازه زمانی به حدود 37.5 درصد و رشد سایر کالاها به بیش از 17.5 درصد می‌رسد. با این همه، آمارهای جدید نشان می‌دهد، افزایش میزان صادرات غیر نفتی ایران به دلیل افزایش حجم کالاهای صادراتی به دلیل افزایش قیمت این کالاها رخ داده است.

بر اساس آمارهای منتشر شده، در 4 فصل منتهی به تابستان امسال، شاخص قیمت کالاهای صادراتی ایران بر اساس ارزش ریالی، نسبت به دوره مشابه سال قبل 20.9 درصد رشد کرده است. در این دوره زمانی تورم دلاری کالاهای صادراتی ایران بالغ بر 9.3 درصد برآورد می‌شود. بررسی‌ داده‌های مقدماتی آمارها نشان می‌دهد، شاخص قیمت کالاهای صادراتی ایران بر اساس ارزش ریالی، در فصل تابستان 1397 نسبت به فصل بهار 6.3 درصد ونسبت به فصل تابستان سال گذشته 37.27 درصد رشد کرده است. همچنین تغییر مجموع چهار فصل منتهی به تابستان سال جاری در مقایسه با دوره مشابه سال قبل 20.9 درصد بوده است. سال پایه محاسبات نیز سال 1390 بوده است.

از دیگر سو، اما مقایسه همین داده‌ها بر اساس شاخص دلاری هم موید نتایج مشابه است. بر اساس آمارها، شاخص قیمت کالاهای صادراتی کشور براساس ارزش دلاری در فصل تابستان امسال نسبت به فصل بهار 1.3 درصد و نسبت به فصل تابستان سال گذشته 15.2 درصد و تغییر مجموع 4 فصل منتهی به تابستان در مقایسه با دوره مشابه در سال قبل 9.3 درصد است. این موضوع اما نشان‌دهنده آن است که به صورت کلی، اقلام صادراتی ایران در کشورهای مقصد هم با افزایش قیمت رو به رو بوده‌اند و در واقع قیمت این کالاها حتی فارغ از افزایش نرخ ارزهای خارجی در ایران هم شاهد افزایش بوده است.

  «معدنی‌ها» در جایگاه نخست

رده‌بندی بیشترین افزایش قیمت در کالاهای صادراتی ایران اما نشان‌دهنده آن است که «محصولات معدنی» در مقایسه با سایر گروه‌های کالایی، بیشترین تورم ریالی را تجربه کرده‌اند. شاخص گروه «محصولات معدنی» نیز با افزایش 39.6 درصد شاخص ریالی و رشد 20.3 درصدی شاخص دلاری در 4 فصل منتهی به تابستان 1397 نسبت به مدت مشابه در سال قبل یکی از بیشترین افزایش‌ها را در مقایسه با سایر گروه‌های کالایی تجربه کرده است. همچنین در فصل تابستان امسال شاخص گروه «چربی‌ها و روغن‌های حیوانی یا نباتی و...» یکی از گروه‌هایی بوده که افزایش قابلی توجهی را در میان دیگر گروه‌های کالایی تجربه کرده است. شاخص ریالی این گروه در 4 فصل منتهی به تابستان 1397 نسبت به مدت مشابه در سال قبل بالغ ‌بر 31.6 درصد و شاخص دلاری آن 15.7 درصد رشد کرده است.

شاخص گروه «پوست خام، چرم و اشیا ساخته شده از این مواد» در 4 فصل منتهی به تابستان امسال در مقایسه با مدت مشابه سال قبل 22.4 درصد و شاخص دلاری این گروه 12.5 درصد رشد کرده است. گروه «مصنوعات سنگ، گچ، سیمان و...» نیز در این دوره زمانی با 24.4 درصد افزایش ریالی و 3.3 درصد رشد دلاری مواجه شده است. همچنین گروه «فلزات معمولی و مصنوعات آنها» نیز در 4 فصل منتهی به تابستان امسال، افزایش 23.2 درصدی شاخص ریالی و رشد 6.2 درصدی شاخص دلاری را تجربه کرده است. «ماشین‌آلات و وسایل مکانیکی، ادوات برقی‌و...» گروه کالایی دیگری هستند که شاخص ریالی آنها در 4 فصل منتهی به تابستان سال جاری با حدود 17.5 درصد افزایش و شاخص دلاری آنها نیز با رشد 5.7 درصدی مواجه شده است.

شاخص ریالی گروه «اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون یا عتیقه» اما در میان کالاهای صادراتی ایران با کمترین میزان افزایش در 4 فصل منتهی به تابستان امسال رو‌به‌رو بوده است. تورم ریالی این گروه کالایی در این بازه زمانی به حدود 5.3 درصد و تورم دلاری آن نیز به حدود 4.6 درصد می‌رسد. نزدیکی این دو شاخص به یکدیگر اما به معنی آن است که مبادلات این گروه کالایی عمدتاً در قالب دلاری انجام می‌پذیرند. شاخص ریالی گروه «مروارید طبیعی یا پرورده، سنگ‌های گران‌بها یا نیمه گران بها، فلزات دارای روکش یا پوشش از فلزات گران بها و...» نیز یکی دیگر از گروه‌های کالایی است که با کمترین میزان افزایش در 4 فصل منتهی به تابستان سال 1397 رو به رو بوده است. تورم ریالی در این گروه کالایی در بازه زمانی مورد اشاره به 6.1 درصد و تورم دلاری نیز به حدود 5.4 درصد می‌رسد. مانند گروه کالایی «اشیاء هنری، اشیاء کلکسیون یا عتیقه»، نزدیکی این دو شاخص به یکدیگر، نشان‌دهنده ماهیت عمدتاً دلاری مبادلات در این گروه کالایی است. علاوه بر این، با توجه به اینکه این دو گروه کالایی را می‌توان در زمره «کالاهای لوکس» قرار داد، تورم قیمتی در آنها به اندازه تورم قیمتی در سایر گروه‌های کالایی صادراتی کشور نبوده است. گروه «وسایل نقلیه زمینی، هوایی، آبی و تجهیزات و ترابری مربوط به آنها» نیز دیگر گروه کالایی است که با کمترین میزان افزایش قیمت ریالی و دلاری در 4 فصل منتهی به تابستان سال جاری بوده است. شاخص ریالی این گروه در این بازه زمانی حدود 9.2 درصد و شاخص دلاری آن نیز تنها حدود 4.8 درصد رشد داشته است. گروه «چوب و اشیاء چوبی، زغال چوب، چوب پنبه و اشیاء چوب پنبه‌ای، مصنوعات حصیربافی یا سبدبافی» هم با رشد 9.6 درصدی قیمت ریالی و رشد 1.6 درصدی قیمت دلاری، در جایگاه چهارمین گروه کالای با کمترین میزان افزایش قیمت در 4 فصل منتهی به تابستان امسال قرار می‌گیرند.

 این اما در حالی است که صرف بررسی شاخص دلاری نیز نشان‌دهنده اطلاعاتی جالب توجه در مورد تورم قیمتی در سبد صادرات غیرنفتی ایران است. گروه کالایی صادراتی «کفش، کلاه، چتر آفتابی، عصا و...» در 4 فصل منتهی به تابستان سال جاری با کاهش قیمت دلاری رو به رو بوده است. به این ترتیب، اقلام این گروه افت قیمتی حدود 3.4 درصد نسبت به مدت مشابه سال گذشته را شاهد بوده‌اند. پس از این اما گروه‌های کالایی «محصولات صنایع غذایی، نوشابه‌ها و...» و «چوب و اشیاء چوبی، زغال چوب، چوب پنبه و اشیاء چوب پنبه‌ای، مصنوعات حصیربافی یا سبدبافی»، با رشد 1.6 درصدی شاخص قیمت دلاری، کمترین میزان افزایش قیمت را در سبد کالاهای صادراتی ایران در 4 فصل منتهی به فصل تابستان سال جاری داشته‌اند. در همین مدت اما بیشترین افزایش قیمت دلاری متعلق به گروه «محصولات معدنی» بوده که شاخص دلاری آنها حکایت از افزاش 20.3 درصدی در 4 فصل منتهی به تابستان سال جاری را نشان می‌دهد.