سهم اندک صادرات متقابل ایران و هند
اتاق بازرگانی، صنعت، معدن و کشاورزی تهران، هفته گذشته میزبان همایش «هند؛ پنجره‌ای فراسوی تحریم‌ها» بود. سوراب کومار، سفیر هند در ایران، سید مجتبی موسویان، مدیرکل آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت، بنی اسدی، رییس اداره امور هند در وزارت امور خارجه و بهمن عشقی، دبیرکل اتاق بازرگانی تهران و جمعی از فعالان اقتصادی دو کشور با هدف هم‌اندیشی برای توسعه مبادلات اقتصادی میان ایران و هند شریک بزرگ تجاری به‌ویژه در دوره تحریم، گرد هم آمدند.در ابتدای این همایش بهمن عشقی-دبیرکل اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران- با اشاره به اینکه با وجود توسعه بسترهای روابط اقتصادی بین دو کشور سطح روابط اقتصادی بین ایران و هند از ۱۵ میلیارد دلار فراتر رفته است، اظهار کرد که هندی‌ها در دوره تحریم‌های قبلی در کنار ایران ایستادند و در شرایط فعلی خریدار نفت ایران هستند و امیدواریم پس از مدت ۶ ماهه تعیین شده توسط امریکایی‌ها کماکان شاهد ادامه این روند باشیم.وی با بیان اینکه نقش ایران در تامین انرژی کشورهایی مانند هند و چین غیرقابل انکار است، تصریح کرد که انرژی پاشنه آشیل هند و چین است و هر خطری به جریان تامین انرژی این دو کشور وارد شود برای این دو غول بزرگ اقتصادی خطرناک و مهلک خواهد بود.در ادامه موسویان -مدیرکل آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت ایران- با بیان اینکه هندی‌ها توانستند امتیاز خرید نفت ایران را برای ۱۸۰ روز به دست آورند، بیان کرد که هندی‌ها برای تمدید خرید نفت و شارژ حساب روپیه ایران در هند برنامه دارند تا بتوانیم خریدهای خود را از هند ادامه دهیم.
وی همچنین از ایجاد یک شعبه بانک خصوصی ایران در هند خبر داد و اظهار کرد که یکی از بانک‌های خصوصی ایران در هند شعبه ایجاد خواهد کرد تا از صادرات محصولات خود در هند پشتیبانی کنیم و این درحالی است که ظرفیت معاملات تهاتری بین ایران و هند بدون مبادله پول هم وجود دارد.موسویان اضافه کرد که امیدوار هستیم توسعه بندر چابهار هرچه سریع‌تر در دستور کار قرار گیرد و توصیه می‌کنیم علاوه بر تبادل کالا بین ایران و هند، دو کشور به سمت سرمایه‌گذاری، تولید مشترک و ایجاد شرکت‌های مشترک نه تنها در سطح بخش خصوصی بلکه در بخش دولتی اقدام کنند.بنی اسدی -رییس اداره امور هند وزارت امور خارجه ایران- سومین سخنرانی بود که در این همایش صحبت کرد. وی پیشنهاد کرد تا کارگروهی از سوی اتاق بازرگانی تهران، سفارت هند و اداره امور هند وزارت امور خارجه ایران شکل گیرد تا از این طریق در جهت حل مشکل تجار دو کشور و تسهیل فعالیت آنها گام برداشت.
وی افزود که در دوره اولیه تحریم‌ها علیه ایران با هندی‌ها در ارتباط بودیم و ترتیبات مالی اولیه خود را با این کشور برقرار کردیم، در حال حاضر نیز پیشنهاد می‌کنیم تا با همکاری اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی، سفارت هند و اداره امور هند وزارت امور خارجه ایران کارگروه تشکیل شود تا در جهت حل مشکلات تجارت و تسهیل امور مربوط به آنها همکاری کنند.
سوراب کومار، سفیر هند در ایران در ادامه این همایش گفت: هند یکی از سریع‌ترین اقتصاد‌های بزرگ رو به رشد در دنیا و ششمین اقتصاد در زمینه تولید ناخالص ملی (GDP)؛ سومین اقتصاد بزرگ در زمینه تولید ناخالص ملی- برابری قدرت خریدPPP است. وی افزود: هند از تولید ناخالص ملی رو به رشدی برخوردار است و پیش بینی می‌شود رشدی ۷۶ درصدی را تجربه کند.
کومار با اذعان به اینکه تا ۱۵ سال آینده، هند یکی از سه قدرت اقتصادی بزرگ جهان خواهد بود، گفت: بهبود ۲۳ رتبه‌ای در لیست سهولت انجام کسب و کار از سوی بانک جهانی و قرار گرفتن در رتبه ۷۷ جهان از جمله علائم روشنی چشم‌انداز آتی اقتصاد هند است.کومار با بیان اینکه تقاضای داخلی موتور محرکه اقتصاد است، گفت: با این حال، تجارت هند بطور چشمگیری رشد یافته و با وجود اینکه تجارت جهانی از سال ۹۷ تاکنون ۲.۵ برابر افزایش یافته، اما تجارت هند با بیش از ۱۰ برابر افزایش مواجه بوده است. سفیر هند در ایران، تولید ناخالص داخلی هند را ۲.۶۰ تریلیون دلار اعلام کرد و گفت: عمده واردات هند را فرآورده‌های نفتی با ۲۳.۳ درصد، کالاهای الکترونیکی با ۱۱.۱ درصد، مواد شیمیایی آلی با ۱۰.۱۴ درصد، طلا و نقره با ۷.۹ درصد و ماشین آلات با ۷.۴ درصد از کل واردات این کشور شامل می‌شود. وی بیان داشت: ایران در رتبه یازدهم لیست مبادی واردتی هند قرار گرفته و رقمی معادل ۱۱.۱ میلیارد را به خود اختصاص داده که ۲.۴ درصد از کل واردات این کشور است.
سفیر هند در ایران اعلام کرد: دو قرارداد تجارت ترجیحی و قرارداد دوجانبه سرمایه‌گذاری بین دو کشور درحال نهایی شدن است و بر اساس این قراردادها ایران و هند می‌توانند در چارچوب بهتری همکاری کنند و روابط قوی‌تری در سال‌های آینده داشته باشند. وی مکانیسم استفاده از روپیه برای تجارت کالاهای که تحریم نیستند را راهکار مناسبی برای موقعیت فعلی دانست و گفت: هند نسبت به 10 تا 15 سال قبل بسیار تغییر کرده و با افزایش حجم تجارت هند، فرصت خوبی برای توسعه تجارت بین ایران و هند فراهم شده است.سفیر هند بیان داشت: هند از منظر تولید ناخالص داخلی از بریتانیا پیش افتاده و GDP خود را به 2.6 تریلیون دلار رسانده است؛ همچنین میزان نسبی اقتصادی به نسبت قدرت خرید، هند پس از امریکا و چین قرار دارد.کومار اذعان داشت 26 درصد صادرات و واردات هند را کالاهای فنی و مهندسی تشکیل می‌دهد که میزان این کالاها درسبد کالایی ایران بسیار کم است و ضروری است با برنامه‌ریزی درست و مدون، حوزه‌های دارای مزیت را شناسایی کرد؛ بر این باور هستیم که با مدیریت صحیح، میزان مبادلات تجاری ایران و هند به بیش از 20 میلیارد افزایش پیدا خواهد کرد. وی با ذکر این مهم که صادرات غیر نفتی در سبد تجاری دو کشور کم است، گفت: تنها 2.7 درصد صادرات از هند به ایران و 2.1 درصد صادرات از ایران به هند صادرات غیر نفتی است و لازم است تلاش کافی برای افزایش صادرات غیرنفتی صورت بپذیرد.
به گفته سفیر هند در ایران با وجودیکه وضعیت تجاری ایران و هند مناسب است اما کماکان حجم نسبت تجارت ایران با چین از هند بیشتر است.
سفیر هند با اعلام اینکه تجارت کالاهای مشمول تحریم‌های ثانویه آزاد است گفت: زمان آن رسیده که به سبد تجاری دو کشور تنوعی بیشتری بدهیم؛ برای تجارت کالاهایی که مشمول تحریم نیستند مکانیسم روپیه وجود دارد و در این شرایط باید از ظرفیت معافیت چابهار از تحریم‌های اعمالی از سوی امریکایی‌ها به نحو مطلوب‌تری استفاده شود.
کومار در مورد حجم خرید نفت از ایران گفت: هند 300 هزار بشکه نفت در روز، از ایران خریداری می‌کند، که با متوسط ۶۰ دلار برای هر بشکه به رقمی معادل 540 میلیون دلار در ماه می‌رسیم که ایران می‌تواند با این پول برای خرید از هند اقدام کند.
وی با اذعان به اینکه مکانیسم روپیه قویتر از هر مکانیسم دیگر برای انجام مبادلات مالی است؛ افزود: مکانیسم روپیه قوی‌تراست و امکانات بیشتری را به نسبت SPV ایجاد می‌کند. هر چند که ما می‌دانیم این مکانیسم مشکل‌هایی دارد که طی دو هفته اینده حل شود.
سفیر هند در ایران با اعلام آمادگی برای رفع مشکلات تجار گفت: خوش‌بختانه درمورد صدور ویزا مشکلی وجود ندارد، امکان اعطای ویزا به صورت آنلاین فراهم است.
همچنین سید مجتبی موسویان از گشایش شعبه یکی از بانک‌های خصوصی ایران در هند با هدف پشتیبانی از صادرات محصولات ایرانی خبر داد و گفت: این شعبه برای رفع مشکل مبادلات مالی صادرکنندگان در هند تاسیس می‌شود.
به گفته این مقام مسوول هند یکی از پنج بازار مهم صادرات غیر نفتی ایران به شمار می‌رود و لازم است برای توسعه هر چه بیشتر روابط ایران با هند اقدامات مختلفی صورت بگیرد که از جمله آنها می‌توان تنوع بخشی به سبد محصولات صادراتی کشور است.
وی گفت: این درحالی است که ظرفیت معاملات تهاتری بین ایران و هند بدون مبادله پول هم وجود دارد.
وی عنوان کرد: هندی‌ها روابط بانکی خود را برای تجارت با ایران مدیریت کرده‌اند و در حال حاضر یکی از بهترین کشورهای طرف صادراتی از بعد مناسبات بانکی برای ایران است.
موسویان گفت: فاصله جغرافیایی ایران و هند از بندر چابهار حدود هزار کیلومتر است و عملا می‌توان هند را در زمره همسایگان ایران قرار داد؛ علاوه بر این دو کشور با برخورداری از مشترکات فرهنگی آماده توسعه و گسترش مبادلات اقتصادی نیز هستند. موسویان یادآور شد: هند اقتصادی نو ظهور و خوش آتیه است و با برخورداری از نرخ رشد اقتصادی مطلوب، امتیاز خوبی برای ایران در مسیر توسعه مناسبات تجاری بین‌المللی به شمار می‌رود.مدیرکل آسیا و اقیانوسیه سازمان توسعه تجارت افزود: هند یکی از شرکای مهم اقتصادی و خریدار اصلی نفت ایران بعد از چین است، علاوه بر این هندی‌ها در تامین مواد غذایی ایران نقش مهمی دارند و یکی بازارهای اصلی محصولات غیر نفتی ایران به شمار می‌روند؛ چنانچه بخش اعظم برند چای ایران از طریق هندوستان تامین می‌شود و یکی از عمده‌ترین محصولات صادراتی ایران به هند پتروشیمی است.
وی هند را یکی از پنج بازار مهم صادرات غیر نفتی ایران خواند و گفت: برای توسعه هر چه بیشتر روابط ایران با هند اقدامات مختلفی باید مدنظر قرار گیرد و محصولات بیشتری را در سبد محصولات دو کشور قرار داد. این در حالی است که یکی از بهترین روابط بانکی ایران با هند صورت می‌گیرد و هندی‌ها تا امروز روابط بانکی خود را برای تجارت با ایران مدیریت کرده‌اند و توانستند امتیاز خرید نفت ایران را برای ۱۸۰ روز به دست آورند، و برای تمدید خرید نفت و شارژ حساب روپیه ایران در هند برنامه‌ریزی شده است تا روند خرید نفت از ایران متوقف نشود.
وی رجوع به قراردادها و پایبندی به محتوای آنها را راهکار مناسبی برای جلو‌گیری از اختلافات تجاری که بین تجار دانست و گفت: حرکت منطبق بر قوانین و مقررات و پایبندی به آنها عمق و دامنه روابط تجاری را افزایش می‌دهد؛ تسهیل در بخش صدور ویزا نیز در افزایش سطح مناسبات تجاری ضروری است.
سید مجتبی موسویان گفت: چابهار نماد همکاری دو کشور است که فعالیت چند جانبه بین ایران، هند، افغانستان و فدراسیون روسیه را افزایش می‌دهد؛ موسویان چابهار را در حوزه توسعه مناسبات اقتصادی مهم ارزیابی کرد و خواستار حرکت به سمت سرمایه داری مشترک، تولید مشترک و تشکیل شرکت‌های مشترک هم در بخش خصوصی و هم دولتی شد.
