اردوغان برنده استراتژی جدید امریکا در سوریه
گروه جهان|
در پی تصمیم دونالد ترامپ رییس‌جمهوری امریکا مبنی بر خارج کردن نیروهای این کشور از سوریه، ترکیه اعلام کرد که برنامه خود برای حمله علیه نیروهای کرد در شمال شرقی سوریه را در ماه‌های آتی پیش خواهد برد. رجب طیب اردوغان پیش‌تر گفته بود که برای عملیات نظامی علیه شبه‌نظامیان کرد آماده است و اظهارات جمعه او از نوعی تعویق در این عملیات حکایت داشت. اما بسیاری از مخالفان تصمیم ترامپ برای خروج از سوریه، نگران این مساله هستند که در نبود حمایت نیروهای امریکایی، نیروهای کرد در برابر حمله ترکیه آسیب‌پذیر شوند چراکه نبود نیروهای امریکایی به معنای نفوذ بیشتر نیروهای ترک در خاک سوریه است.
به نوشته فایننشال‌تایمز، اردوغان از عقب‌نشینی نظامی امریکا در سوریه به عنوان نشانه‌ای از همکاری نزدیک‌تر بین متحدان ناتو استقبال کرده و گفته رییس‌جمهوری ایالات متحده پاکسازی باقی‌مانده داعش در سوریه را به او سپرده است. اختلاف‌نظرها بر سر سوریه در سال‌های اخیر به آزمونی در روابط آنکارا و واشنگتن تبدیل شده بود، اما به گفته اردوغان اکنون روابط دیپلماتیک دو کشور به «سطح مطلوب» رسیده است.
اردوغان در مراسم توزیع جوایز در میان صادرکنندگان برتر ترکیه در شهر استانبول گفت: «تماس تلفنی با دونالد ترامپ و تماس‌های دستگاه‌های دیپلماتیک و امنیتی دو کشور و همچنین اظهارات اخیر رییس‌جمهوری امریکا درباره سوریه باعث شد تا ما برای مدتی در آغاز عملیات نظامی شرق رود فرات وقفه ایجاد کنیم؛ اما این وقفه دایمی نیست. ما چشم طمع به خاک سوریه نداریم، اما موضع ما در قبال حملات تروریستی که از خاک سوریه اراضی ما را هدف قرار می‌دهد، واضح است. اولویت ما تضمین امنیت منطقه است و گام‌هایی که با روسیه و ایران برداشته‌ایم هدفش تحقق امنیت است.»
این در حالی است که برخی گزارش‌ها از ایفای نقش اردوغان در تصمیم‌گیری ترامپ به خروج از سوریه حکایت دارد. مارک کمیت معاون وزیر خارجه پیشین امریکا در مصاحبه با شبکه الجزیره این گمانه‌زنی را تایید کرده و گفته اردوغان کسی بوده که ترامپ را قانع کرده روابط قدیمی و طولانی امریکا با ترکیه را در سیاست‌گذاری‌ها در قبال سوریه در اولویت قرار دهد. ترکیه در میان اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) یکی از بزرگ‌ترین ارتش‌ها را دارد و به همین دلیل، از اهمیت زیادی برای امریکا برخوردار است. از این رو، می‌توان گفت تصمیم ترامپ برای عقب‌نشینی از سوریه گامی در مسیر تقویت روابط با ترکیه است. کمیت افزود: «ترک‌ها در بسیاری از جنگ‌ها در کنار ما بودند. در مقام مقایسه، روابط واشنگتن با آنکارا از روابط با دیگر گروه‌ها مهم‌تر است و معتقدم که این سیاست ترامپ بسیار حکیمانه است. این گام خوبی برای به دست آوردن مجدد ترکیه به شمار می‌رود.»
در همین حال، روزنامه واشنگتن پست هم در گزارشی بزرگ‌ترین برنده تصمیم ترامپ مبنی بر خروج نیروهای امریکایی از سوریه را اردوغان خوانده و نوشته، اعلام خبر برنامه خروج نیروها از سوریه شوکی بزرگ در واشنگتن بود و مقامات ارشد نظامی امریکا را بهت‌زده کرد و حتی به استعفای جیمز متیس وزیر دفاع انجامید. کارشناسان مقابله با تروریسم هم هشدار دادند که از عواقب این تصمیم می‌تواند احیای داعش باشد. منتقدان حوزه سیاست خارجی هم این تصمیم ترامپ را هدیه کریسمس او به روسیه و ایران توصیف کردند. اما به نظر می‌رسد جدای از ایران و روسیه، یکی دیگر از قدرت‌های منطقه نیز از تصمیم ترامپ نفع می‌برد و آن ترکیه است.
اگر امریکا از سوریه خارج شود، نیروهای دموکراتیک سوریه که در جنگ علیه داعش متحد امریکا به شمار می‌رفتند، در سوریه تنها می‌مانند. این نیروها در حال حاضر کنترل شمال شرقی سوریه را در دست دارند و همین مساله ترکیه را خشمگین کرده است. اوایل سال جاری میلادی ارتش ترکیه در سوریه عملیاتی را علیه یگان‌های مدافع خلق آغاز کرد و اگرچه ترامپ در آن زمان با این عملیات مخالفتی نکرد، اما اکنون خروج نیروهای امریکایی از سوریه شرایط را برای نیروهای ترک آسان‌تر می‌کند. مصطفی بالی سخنگوی نیروهای دموکراتیک سوریه در گفت‌وگو با روزنامه نیویورک تایمز، تصمیم امریکا را ناخوشایند غیرقابل پیش‌بینی توصیف کرد و گفت این نیروها هر آنچه در توان دارند در سوریه به کار خواهند گرفت.
گاردین هم در مطلبی با اشاره به تاثیرپذیری ترامپ از اظهارات اردوغان نوشت که امریکا از کردها روی گردانده و به سمت ترک‌ها برگشته است و این مساله به تغییری بزرگ در سرنوشت ترکیه خواهد انجامید. در ابتدای جنگ در سوریه، اردوغان درصدد براندازی بشار اسد رییس‌جمهوری این کشور برآمد و در همین راستا، از شورشی‌های شبه‌نظامی و گروه‌های جهادگرا حمایت کرد. اما با افزایش حملات تروریستی در خاک ترکیه و همچنین هجوم میلیون‌ها پناهجوی سوری به مرز ترکیه و دخالت روسیه در درگیری‌ها در سوریه در سال ۲۰۱۵، امیدهای آنکارا به هدایت بازی جنگ سوریه ناامید شد و به‌تدریج اردوغان با حقیقت در قدرت ماندن اسد کنار آمد. سونر چاغاپتای از مرکز سیاست خاور نزدیک در واشنگتن، گفت: «در شرایطی که اسد در حال افزایش کنترل خود در سوریه است و در پی تصمیم ترامپ به خروج نیروها، اردوغان هم می‌تواند میزان نفوذ خود را در خاک سوریه افزایش دهد. ترکیه بزرگ‌ترین برنده این ماجراست. اردوغان یگان‌های مدافع خلق را تحت فشار قرار داده و تضعیف خواهد کرد و سپس اسد می‌تواند همه آنها را تحت کنترل درآورد.»
