بانک مرکزی سازوکار بانکی را برای عرضه ارز ترجیح می‌دهد
علی سنگینیان|
رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران|
عرضه ارز در بازار سرمایه یک موضوع قدیمی اما محقق نشده است. این ساختار از پیش در بورس طراحی شده و وجود دارد و مقررات و دستورالعمل‌های آن نوشته شده است. امکان استفاده از این ساختار همیشه فراهم بوده اما بانک مرکزی بنا به دلایلی تمایلی به استفاده از سازوکار بازار سرمایه در عرضه ارز ندارد و استفاده از سازوکار بانکی را ترجیح می‌دهد. اکنون سامانه نیما توسط بانک مرکزی برای عرضه ارز ایجاد شده و بحث جایگزین شدن معاملات کاغذی و سنا با نیما هم مطرح شده است. با توجه به صحبت‌های اخیر رییس بانک مرکزی درباره راه‌اندازی بازار معاملات ارزی دیگری که ممکن است نقد یا آتی باشد، به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مرجع پولی و مالی کشور هم چنان بر مکانیسم‌های بانکی برای عرضه ارز متمرکز است. بازار سرمایه و بانک مرکزی جدا از هم حرکت می‌کنند و بانک مرکزی حاضر نیست بخشی از اختیارات قانونی و مسوولیت‌هایش در مورد ارز را در بازار دیگری پیگیری کند. بطور مشخص دولت و اقتصاد برنامه‌ریزی‌شده در نقطه مقابل بازار قرار می‌گیرد. دولت و بازار دو طرف اقتصاد قرار می‌گیرند. وقتی از دولت و برنامه‌ریزی‌های اقتصادی دولت صحبت می‌کنیم، انتظار نداریم که دولت از سازوکار بازار برای کشف قیمت استفاده کند. دولت‌ها بطور مشخص ملاحظات سیاسی و اجتماعی دارند که کشف قیمت آن را در نظر نمی‌گیرد. دولت به دنبال اعمال تخصیص‌هایی است که تصور می‌کند بازار نمی‌تواند آن را به شکل عادلانه انجام دهد و البته مصلحت‌اندیشی‌های دولتی هم‌جایی در بازار آزاد ندارد. یکی از دلایل عمده شکل‌گیری رانت در بعضی بخش‌ها و شکست بازار، همین مقاومت دولت‌ها مقابل کشف قیمت است. دولت‌ها حاضر به پذیرش سازوکار بازار برای تعیین قیمت در بسیاری از بخش‌ها نیستند به همین دلیل سایر بخش‌ها مثل بورس که می‌خواهند با اتکا به مکانیسم بازار حرکت کنند عقیم می‌شوند و نمی‌توانند بطور جزیره‌ای و مستقل به‌خوبی عمل کنند.
