آبادان؛ رکورددار ثبت آثار نفتی در میراث ملی

آبادان را به صنعت نفت می‌شناسند. شهری که شعله‌های سوزنده فلرها در جای جای آسمانش دیده می‌شود و بوی نفت، آشنای همه مردم شهر است. به همین دلیل هم آبادان سرآمد شهرهای ایران در میراث فرهنگی مرتبط با نفت بوده و ساختمان‌ها ‌آثار تاریخی نفت در هر گوشه شهر رخ می‌نماید آنطور که مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت می‌گوید، در حال حاضر آبادان با ثبت ۹۰ اثر در حوزه صنعت نفت در رده میراث ملی، در کشور رکورددار است و ظرفیت ثبت ۵۰۰ مکان در فهرست آثار ملی در حوزه صنعت نفت را هم دارد. اکبر نعمت‌اللهی بیان کرد: از آنجایی که در تمام جای‌جای شهر آبادان نشانی از صنعت نفت وجود دارد لذا در مطالعات اولیه برای آبادان، شهر موزه صنعت نفت در نظر گرفته شد تا از این طریق تمام آنچه از تجهیزات، تأسیسات و عمارت ها در این باره وجود دارد، حفظ شود و برای آن گروهی از مشاوران متبحر وارد عرصه کار شدند. وی اظهار کرد: ایجاد شهر موزه نفت، سنگ بسیار بزرگی بود که انجام یک باره آن از توان ما خارج بود ضمن آنکه هزینه فراوانی را نیز برای انجام می‌طلبید و امکانات و زمان فراوانی را نیز لازم داشت لذا مقرر شد تا این کار طی سه فاز به انجام برسد که فاز نخست آن شامل پنج موزه بنزین خانه، تکنیکال اسکول، اسکله‌ها، نیروگاه شماره یک و خانه‌های تشریفاتی بود.

نعمت اللهی تصریح کرد: در حال حاضر کار مطالعاتی خانه‌های تشریفاتی که از معماری‌های منحصربه‌فرد انگلیسی‌ها در ایران است، به اتمام رسیده، محوطه آن آماده سازی شده و گمانه‌زنی برای یافتن تأسیسات موجود در حیاط آن در حال انجام است و خوشبختانه به قسمت‌های خوب آن رسیده‌ایم. مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت گفت: عملیات اجرایی موزه اسکله‌های نفتی، به دلیل آغاز عملیات اجرایی فاز ۲ پالایشگاه و نیاز به استفاده از دو اسکله و انبارهای مربوطه برای تخلیه ملزومات مورد نیاز اجرای این طرح که از طریق آب وارد منطقه شد، با وقفه مواجه شد اما با انتقال این تجهیزات به درون محوطه کارگاهی، کار شمع کوبی اسکله‌ها آغاز شده است. نعمت اللهی با بیان اینکه تمامی جاهایی که شناسایی می‌کنیم تبدیل به موزه نمی‌شوند، افزود: البته کار ثبت آنها در رده آثار ملی و نگهداری از آنها را به انجام می‌رسانیم، بطور مثال پس از انجام کار مرمت و بازسازی خانه‌های تشریفاتی در آبادان به جای تبدیل آنها به موزه برای آنها کاربری همچون فرهنگسرا یا از این دست را در نظر می‌گیریم. او افزود: «در شهر آبادان برخی مکان‌ها همچون اسکله، جرثقیل اکوان و واحدهای پرچی پالایشگاه که هنوز هم از آن بهره‌برداری می‌شود، در سطحی فراملی قرار دارند که باید در سازمان میراث فرهنگی در رده آثار بین‌المللی و حتی جهانی قرار گیرد که در این باره رایزنی‌هایی را آغاز کرده‌ایم. مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت با اشاره به اینکه اولویت ما برای تبدیل مکان‌ها، تجهیزات و تأسیسات به موزه صنعت نفت با مکان‌های خارج از محدوده پالایشگاه است، یادآور شد: بر این اساس نیروگاه شماره یک با وجود ثبت آن در رده ملی کار بازسازی‌اش بعدها انجام می‌شود و اکنون کار تبدیل آثار خارج محدوده پالایشگاه را بطور جدی دنبال می‌کنیم. نعمت اللهی گفت: متأسفانه اخبار خوبی از آثار صنعت نفت در آبادان به گوش نمی‌رسد، برخی‌ها نسبت به تخریب این اموال اقدام کرده و باز هم تکرار می‌شود که باید برای جلوگیری از این روند، مسوولان شهری به کمک ما بیایند، آنچه برای دوبه موجود در ایستگاه هفت مبنی بر برش بخش‌هایی از ورقه‌های آهنی و خروج آنها از محل اتفاق افتاده، تأسف‌بار و نگران کننده است لذا باید برای جلوگیری از تخریب کامل آن هر چه سریع‌تر نسبت به ساماندهی آن اقدام کنیم. مدیر طرح موزه‌های صنعت نفت گفت: باید امکان ماندگاری گردشگران در شهر ایجاد شود و ایجاد مکان‌های جذاب در تمامی زمینه‌ها از جمله صنعت نفت یکی از این اقدامات است، بازسازی مجموعه تکنیکال اسکول (آموزشگاه فنی و حرفه‌ای صنعت نفت) کاری قابل‌قبول و در خور شأن مردم آبادان است که بطور حتم ضمن ماندگاری‌اش یکی از مراکز دیدنی شهر خواهد بود، این مجموعه با ۱۲ هزار مترمربع مساحت و هفت هزار مترمربع فضای نمایشگاهی و موزه‌ای و هزینه کرد ۸۵۰ میلیون تومان یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های صنعت نفت کشور است، این مجموعه نخستین موزه آموزشی کشور در حوزه صنعت نفت است که به جرات می‌توان گفت یکی از بزرگ‌ترین موزه‌های صنعت نفت در خاورمیانه به شمار می‌رود و مایه افتخار برای شهر آبادان است، این مکان روزهای نخست چیزی جز تلی از خاک نبود که با همت همه دوستان در پالایشگاه به موزه‌ای در خور شأن تبدیل شد که میراث اصیل و ماندگار گذشتگان ما است.