تعلیق در دو سوی آتلانتیک؛ بین‌الملل در فاز انتظار
روندهای سیاسی دو سوی آتلانتیک نشان از چالش‌های متعدد درونی امریکا و کشورهای اروپایی دارد. این وضعیت تا حدی بین‌الملل را وارد فاز صبر و انتظار ساخته است. ورود «دونالد ترامپ» به کاخ سفید نخستین رخدادی بود که بین‌الملل را از روند قابل پیش بینی آن دور ساخت و به نوعی شوکی بر پیکر آن وارد ساخت. در ادامه، کشورهای اروپایی نیز با بحران‌هایی سیاسی و اجتماعی روبرو شدند که برآیند این وضعیت بروز چشم‌اندازهای بی‌ثباتی در حوزه آتلانتیک شمالی است. ایرنا با بیان این مطلب در گزارشی افزود: رییس‌جمهوری جنجالی امریکا این روزها با موقعیت دشوارتری نسبت به قبل روبرو است. ترامپ از همان ابتدای کار با شائبه همدستی با روس‌ها وارد کاخ سفید شد و رییس‌جمهوری امریکا را برای گریز از معرض این اتهام به اقداماتی چون برکناری «جیمز کومی» رییس پلیس فدرال امریکا واداشت.
ترامپ که این روزها در تقابلی آشتی ناپذیر با دموکرات‌های حائز اکثریت در مجلس نمایندگان بر سر بودجه 2019 است، بار دیگر خود را درگیر اتهام همکاری با روس‌ها و مهم‌تر از آن کتمان حقایق از کنگره می‌بیند.
کسب اکثریت مجلس نمایندگان در انتخابات نوامبر 2018 سبب شده تا تحقق وعده ترامپ برای کشیدن دیوار مرزی بین امریکا و مکزیک به بن بست بخورد. دموکرات‌ها حاضر نیستند هزینه 5.7 میلیاردی ساخت این دیوار از بودجه سال جاری را تایید کنند و همین مساله به تعطیلی طولانی مدت و کم سابقه اکثر بخش‌های دولتی انجامیده است.
طی روزهای گذشته برخی رسانه‌های امریکایی از صف‌های طولانی کارمندان دولت فدرال مقابل مراکز خیریه و بانک‌های توزیع غذای رایگان خبر دادند که به دلیل تعطیلی و دریافت نکردن حقوق اوضاع دشواری را می‌گذرانند.
ترامپ در کنار اختلافات فزاینده با دموکرات‌ها و همچنان که اشاره شد، بیش از پیش با خطر استیضاح روبرو شده است. به تازگی رسانه امریکایی «بازفیلد» گزارش داده که «مایکل کوهن» وکیل ترامپ در مورد پروژه برج‌سازی وی در مسکو و روابطش با روس‌ها به کنگره دروغ گفته و این دروغگویی بنا به خواسته ترامپ صورت گرفته است.
برخی چهره‌های دموکرات در واکنش به این گزارش گفته‌اند در صورت صحت و اثبات این گزارش، ترامپ راهی جز استعفا ندارد و در غیر این صورت استیضاح خواهد شد. در مقابل، کاخ سفید به این ادعا تاخته و ترامپ اعلام داشته امریکا اکنون بهترین شرایط را از نظر رشد اقتصادی، اشتغال و بازار بورس تجربه می‌کند و استیضاح او به معنای سقوط بازارهای امریکا خواهد بود.
مجموع این شرایط باعث شده ناظران دو سال دشوار را پیش روی دولت امریکا پیش بینی کنند. این در حالی است که ترامپ نیز نشان داده چندان با گزینه عقب‌نشینی از ادعاها و وعده‌ها میانه خوبی ندارد. از این رو احتمال می‌رود به موازات کش و قوس‌های میان رییس‌جمهوری و دموکرات‌ها، تشدید جنگ تجاری با شرکای اقتصادی، اقدامات تنش زا چون پیگیری «معامله قرن» برای جلب نظر لابی‌های صهیونیستی و نیز فشار مضاعف بر ایران و کره شمالی برای نشستن بر سر میز مذاکره ادامه یابد. سیاست‌های دردسرساز امریکا به نوعی وضعیتی از تعلیق را در سطح بین‌المللی به وجود آورده است؛ از ایران که اکنون با تحریم‌های گسترده و یکجانبه واشنگتن روبرو است تا ترکیه به عنوان شریک راهبردی امریکا که طی یک سال اخیر تنش‌های متعددی را با ترامپ پشت سر گذاشته است.
در کنار شرکای اروپایی که با عتاب و خطاب‌های ترامپ بر سر افزایش تعرفه‌های گمرکی و پرداخت بودجه ناتو روبرو بوده‌اند، سران پکن نیز به ترامپ به عنوان بدترین گزینه ممکن در کاخ سفید برای منافع خود در تجارت با امریکا می‌نگرند. از دید بسیاری از تحلیلگران، بسیاری از شرکا و رقبا در انتظار پایان این دوره نشسته‌اند و هر یک می‌کوشند عبوری امن و کم خطر از دوره هنجارشکنی‌های بین‌المللی ترامپ داشته باشند.
ازسوی دیگر راهیابی نامزد «جبهه ملی فرانسه» به دور دوم رقابت‌های ریاست‌جمهوری فرانسه در بهار سال گذشته نشانگر اوج‌گیری دوباره گرایش به راست گرایان افراطی این کشور بود.
«امانوئل مکرون» جوان و لیبرال در این انتخابات هر چند «مارین لوپن» را پشت سر گذاشت اما قبل از آنکه دومین سال ریاست‌جمهوری خود را به پایان برساند و طی دو ماه گذشته درگیر اعتراضات خیابانی «جلیقه زردها» شد.
در تحولات اخیر فرانسه، مطالبات مدنی و مشکلات اقتصادی انگیزه‌ای جدی را برای نیروهای لیبرال و همینطور دست راستی‌ها و پوپولیست‌ها فراهم ساخته تا همگی با جلیقه‌هایی زردرنگ صفی واحد را پیش روی مکرون ایجاد کنند.
در همسایه شمال شرقی فرانسه اوضاع به شکلی دیگر است. «آنگلا مرکل» پس از سیزده سال صدارت مستمر و مستحکم از رهبری حزب حاکم «دموکرات مسیحی» کناره‌گیری کرده و قرار است برای دور آتی نیز نامزد صدارت نشود.
در این وضعیت حزب میانه رو حاکم با چالش‌های متعددی روبرو است؛ از جمله ضعف سوسیال دموکرات‌ها که سال‌ها شریک دولت ائتلافی بوده‌اند و از سوی دیگر افزایش اقبال آلمانی‌ها به احزاب دست راستی پوپولیست مانند «آلترناتیو برای آلمان» که در انتخابات ایالتی پاییز کرسی‌های چشمگیری را به دست آوردند. در این شرایط انتظار می‌رود انتخابات پارلمان اروپا در سال 2019 به صحنه جولان دست راستی‌ها مبدل شده و گرایشات لیبرالی اروپا را دستخوش چالش‌هایی جدی سازد. از طرفی اوضاع سیاسی انگلیس نیز درگیر معضلات خروج از اتحادیه اروپا است. هر چند برخی گروه‌های سیاسی درخواست‌هایی را مبنی بر «فرکسیت» یا «دکسیت» (خروج فرانسه و آلمان از اتحادیه اروپا) مطرح ساخته‌اند و سعی دارند اتحادیه اروپایی را به سوی فروپاشی سوق دهند اما تفاوت انگلیس با دیگر کشورهای اروپایی این است که «برگزیت» به فرایندی برگشت ناپذیر مبدل شده و انگلیسی‌ها در همه پرسی سال 2016 دولت لندن را به خروج از اتحادیه اروپا موظف ساخته‌اند.
برگزیت اکنون به جدی‌ترین چالش دولت انگلیس تبدیل شده است تا جایی که پس از ساقط ساختن دولت محافظه‌کار «دیوید کامرون»، «ترزا می» را نیز با وضعیتی مشابه درگیر ساخت.
ترزا می‌هر چند توانست با اختلاف چند رای مجددا رای اعتماد مجلس عوام را به دست آورد اما پیش از آن با ناکامی بزرگ رای منفی پارلمان به لایحه خروج از اتحادیه اروپا مواجه شد. برتری 230 نفری مخالفان لایحه دولت بر موافقان اندک آن در رای‌گیری سه شنبه هفته گذشته یکی از بزرگ‌ترین ناکامی‌ها را برای کابینه انگلیس رقم زد و چشم‌انداز خروج از بلاتکلیفی برگزیتی را دورتر و مبهم‌تر ساخت.
به این ترتیب در آستانه ورود به سومین دهه از سومین هزاره میلادی، حوزه آتلانتیک با روندهایی بی‌ثبات‌کننده روبرو است که این روندها فضای بین‌المللی را و حتی رفتار قدرت‌های شرقی را به سوی سیاست صبر و انتظار سوق می‌دهد.
