اکتشاف شیرین نفت در جزیره مینو

گروه انرژی|

هنگامی که بیژن زنگنه، وزیر نفت در مراسم امضای قراردادهای نگهداشت و افزایش تولید نفت که در روز دوشنبه برگزار شد، پشت تریبون رفت، هیچ سخنی از اتفاق مهمی که صبح آن روز در حوزه نفت به وقوع پیوسته بود به میان نیاورد تا موضوع جلسه تحت الشعاع خبر کشف نفت شیرین و بسیار سبک در دشت آبادان خوزستان قرار نگیرد. او خبر را تا دیروز پیش خود نگه داشت تا در حاشیه نشست هیات دولت بگوید: «در جزیره مینو برای نخستین‌بار نفت کشف کردیم». جزیره مینو محصور در دو شاخه رود اروندرود است و با کشور عراق مرز مشترک دارد. نفت کشف شده نیز در عمق 3 کیلومتر و 770 متری استخراج شده است. به گفته وزیر نفت، بررسی‌ها در خصوص نوع مخزن، حجم ذخایر آن و همچنین مستقل یا مشترک بودن آن با کشورهای همسایه ادامه دارد، اما این اکتشاف، امیدواری‌ها نسبت به کشف بیشتر نفت در دشت آبادان را افزایش داده است.

وزیر نفت روز چهارشنبه، سوم بهمن‌ماه در حاشیه هیات دولت از اکتشاف نفت در جزیره مینوی خوزستان در نزدیکی مرز عراق خبر داد و اظهار کرد: ساعت ۱۰ صبح روز دوشنبه چاهی که در جزیره مینو در حال حفاری بود، به نفت رسید و این نخستین‌باری است که در آبادان به نفت می‌رسیم.

به گفته بیژن زنگنه این چاه اکتشافی در 3 هزار و 770 متری به نفت رسیده و بر اساس آزمایش‌های اولیه، نفت این مخزن با درجه API ۴۰، نفت بسیار سبک و شیرین است.

زنگنه در جمع خبرنگاران با بیان اینکه فعالیت‌ها در این حوزه اکتشافی ادامه‌دار خواهد بود تا حجم دقیق مخزن به دست‌ آید، گفت: تمرکز عملیات اکتشافی در حوزه نفت در منطقه آبادان است که با تکمیل اکتشاف، توسعه را آغاز خواهیم کرد.

بنا بر اظهارات سید صالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران تاکنون حدود 60 درصد از پهنه کشور تحت مطالعات اکتشافی قرار گرفته است و ضریب موفقیت چاه‎های اکتشافی (تعداد چاه‎های موفق نسبت به تعداد چاه‎های حفر شده) نیز 60 درصد بوده است.او در اظهارات خود به واگذاری بلوک‌های اکتشافی در دشت آبادان که جزیره مینو در آن واقع شده است به شرکت‌های اکتشاف و تولید داخلی اشاره کرده بود.

به گفته بیژن زنگنه، اکتشاف نفت روز دوشنبه در جزیره مینو آبادان که نخستین کشف نفت در این منطقه به حساب می‌آید، امید‌ها برای افزایش منابع نفتی کشور در آبادان را به میزان زیادی افزایش داده است.

به گزارش «تعادل» از زمستان سال 1395، 5 نقطه دارای اولویت اکتشافی در کشور مشخص شد که دشت آبادان نیز در زمره آنها قرار داشت. این مناطق دارای اولویت برای اکتشاف کپه‌داغ در شمال شرق کشور، دشت آبادان، میادین مشترک نفتی در خلیج فارس و دزفول شمالی و جنوب بودند که عنوان شده بود از پتانسیل بالایی برای کشف ذخایر نفتی برخوردارند.

سید صالح هندی، مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران که در دی‌ماه سال 95 اسامی این ذخایر اولویت‌دار را اعلام کرده بود، از تغییر نگاه مدیریت اکتشاف برای کشف میادین و مخازن خبر داده و گفته بود به دلیل محدودیت‌های مالی، اولویت‌بندی کل پهنه ایران به لحاظ ریسک اکتشافی و براساس پارامترهای فنی و غیرفنی (امنیتی، اقتصادی) در دستور کار شرکت ملی نفت قرار گرفته است.

ایسنا می‌نویسد که از سال 95 وزیر نفت استراتژی جدیدی برای مدیریت اکتشاف تعیین کرد که بر‌اساس آن شرکت ملی نفت ایران باید در چاه‌هایی که نیاز بیشتری وجود دارد، عملیات انجام دهد و نباید به فکر بالابردن آمار باشد، چون میدان اکتشاف شده زیادی وجود دارد که شانس توسعه پیدا نکرده‌اند. بنابراین عملیات اکتشاف نفت و گاز در چاه‌هایی از نظر استراتژیکی مهم باید دنبال شود.

بر همین اساس، بهمن سلیمانی، معاون مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران در امور اکتشاف در اوایل دی‌ماه سال 95 در گفت‌وگو با شانا، از انجام پروژه‌های لرزه نگاری سه بعدی با هدف شناخت تله‌های چینه‌ای و ساختمانی با روش پرداخت با تاخیر (Deferred Payment) خبر داد و گفت: با توجه به کمبود منابع مالی، اجرای این پروژه‌ها با این شیوه پرداخت به شرکت‌های پیمانکار پیشنهاد و مذاکرات مربوطه انجام شده است.

جزیره مینو که 10 صبح روز سه‌شنبه 2 بهمن 97 نفت خام سبک برای نخستین‌بار در آن کشف شده است، در کنار «آپادانا» و «اروند» 3 حوزه‌ای بودند که سلیمانی در اظهاراتش گفته بود تاییدیه اجرای پروژه لرزه‌نگاری آنها ازهیات‌مدیره شرکت ملی نفت ایران دریافت شده است.

جزیره مینو از جزیره‌های ایران در استان خوزستان است که با ۱۰ متر ارتفاع از سطح دریا، بین آبادان و خرمشهر واقع شده و دو شاخه اروندرود آن را فرا می‌گیرد. این جزیره که در فاصله ۱۰ کیلومتری خرمشهر قرار دارد، در حدود 12 هزار نفر جمعیت دارد. جزیزه مینو جزیره سراسر از نخلستان پوشیده شده و تفریح‌گاهی برای مردم آبادان و خرمشهر به حساب می‌آید.

کشف نفت در جزیره مینو که چسبیده به مرز کشور عراق است از نظر استراتژیک اهمیت دارد، زیرابرخی شنیده‌ها از این حکایت دارد که ذخیره نفتی کشف شده ممکن است در خاک عراق نیز امتداد داشته باشد و یک مخزن مشترک نفتی را با این کشور تشکیل دهد. همچنین ممکن است این مخزن یکی از مخزن‌های درحال برداشت کشور عراق باشد.

مساله احتمال مشترک بودن این میدان نفتی با عراق از سوی وزیر نفت نیز مطرح شده است هر چند او بدون ارایه جزییات تاکید کرده است که بررسی‌ها در خصوص نوع مخزن، حجم ذخایر آن و همچنین مستقل یا مشترک بودن این مخزن نفتی ادامه دارد.

خوزستان در زمینه اکتشافات نفتی تاریخچه‌ای پربار دارد. نخستین اکتشاف نفتی خاورمیانه توسط ویلیام دارسی که یک میلیونر انگلیسی‌الاصل بود، در سال 1286 در این استان و در منطقه مسجدسلیمان صورت گرفت و چاه نفت آن به «چاه شماره یک» معروف شد. این چاه ۳۶۰ متر عمق داشت و روزانه ۳۶ هزار لیتر نفت از آن استخراج می‌شد. این چاه هم‌اکنون در مرکز شهر مسجدسلیمان در کنار منطقه نمره یک به صورت موزه تحت نظارت شرکت ملی مناطق نفت‌خیز جنوب قرار دارد.

ویلیام ناکس دارسی که یکی از بنیان‌گذاران اصلی صنعت نفت و صنایع پتروشیمی، در ایران بود، نخستین فردی بود که با روش‌های جدید روز و دستگاه‌های حفاری مکانیکی که با نیروی بخار کار می‌کردند، در ایران به اکتشاف نفت و حفر چاه پرداخت. او ابتدا گروهی فنی را به سرپرستی زمین‌شناسی به نام برلز استخدام و به ایران اعزام کرد. این گروه، پس از بررسی‌های زمین‌شناسی، گزارش رضایت‌بخشی داد و احتمال وجود نفت در حوالی قصرشیرین و شوشتر را زیاد و در دیگر نقاط امیدوار‌کننده دانست. پس از دریافت این گزارش، دارسی نماینده‌ای به نام ماریوت را در سال 1901 به دربار ایران فرستاد و امتیاز اکتشاف و استخراج نفت در تمام ایران، به جز پنج ایالات شمالی را از مظفرالدین شاه گرفت. چند ماه پس از امضای قرارداد، حفاری اولین چاه در محلی به نام چیاسرخ یا چاه سرخ، در شمال غرب قصرشیرین آغاز شد. کار حفاری به علت نبود راه و ناامنی به کندی پیش می‌رفت تا آنکه درتابستان 1903 در عمق 507 متری به گاز و کمی نفت رسید. چاه دوم هم در همین ناحیه در عمقی مشابه به نفت رسید. بهره دهی این چاه درحدود 175 بشکه در روز بود. دارسی با ارزیابی نتایج دریافت که اگر در ناحیه چیاسرخ نفتی بیش از این مقدار هم بیابد به علت دوری از دریا و نبود امکان حمل به بازار مصرف، سودی عاید او نخواهد شد. بنابراین ناحیه را ترک کرد و به خوزستان روی آورد.

با وجود آنکه خوزستان طولانی‌ترین سابقه استخراج نفت در خاورمیانه را با خود دارد، اما در منطقه دشت آبادان تا همین چند روز پیش هیچ نفتی اکتشاف نشده بود و استخراجی صورت نگرفته بود.

   آمار صادرات نفت مخفی می‌ماند

وزیر نفت در حاشیه جلسه هیات دولت در جمع خبرنگاران درباره تولید و صادرات نفت ایران اظهار کرد: حرفی از مقدار تولید و صادرات نفت ایران نمی‌زنم، زیرا صحبت کردن درباره این مسائل علامت دادن به امریکا برای تحریم‌های بیشتر است.

به گزارش شانا، زنگنه درباره تمدید معافیت فروش نفت ایران به برخی مشتریان از سوی امریکا نیز به پاسخی کوتاه بسنده کرد: «باید منتظر بمانیم.»

وی به قیمت‌های نفت در بازارهای جهانی اشاره کرد و ادامه داد: اکنون هر بشکه نفت خام برنت در بازار ۶۱ دلار معامله می‌شود و قیمت سبد نفتی اوپک نیز نزدیک این قیمت است. نفت خام ایران نیز به دلیل تفاوت در کیفیت و فاصله، سه یا چهار دلار زیر قیمت سبد نفتی اوپک معامله می‌شود.

وزیر نفت درباره اینکه آیا نامه‌ای درباره FATF امضا کرده است، گفت: من نامه‌ای درباره FATF امضا نکرده‌ام و مسائلی که در این باره از سوی افراد مطرح می‌شود، صحت ندارد.