استقبال خارجی‌ها از نفت بورسی
گروه بورس | سمیرا ابراهیمی|
روز گذشته 1 میلیون بشکه نفت خام در رینگ صادراتی بورس انرژی ایران به قیمت پایه 79.15 سنت توسط شرکت ملی نفت ایران عرضه شد. در زمانی که خریداران برای گذاشتن سفارش‌های خرید، فرصت داشتند، سفارش‌ها در بازه قیمتی 61.8 دلار تا 74.8 دلار ثبت شد که البته سفارش 74.8 دلاری، موخر نسبت بر سفارش‌های بین 61 تا 69 دلار بود.
اما در نهایت 8 پارت سفارشی که هر کدام 35 هزار بشکه را شامل می‌شود، به خریداری که سفارش 74.8 دلاری را گذاشته بود، فروخته شد و از کل این عرضه 28 درصد از آن به فروش رفت.
محمد کفاش پنجه شاهی در گفت‌وگو با «تعادل»در خصوص خریدارانی که برای معامله نفت خام از طریق این کارگزاری که وظیفه عرضه را داشت، وارد شدند گفت: خریدارانی که وارد شدند، شامل چند شرکت از ملیت‌های مختلف بودند، زیرا این معامله در رینگ صادراتی انجام شد. وی افزود: هیچ پیش بینی از وضعیت معاملات تا لحظه آخر نداشتیم. این معامله برای بار اول انجام می‌شد. خریداران باید کد می‌گرفتند و سپس شناسه واریز آنها ثبت می‌شد.
حتی تا یک ساعت قبل از معاملات هنوز مشخص نبود که مشتری‌ها می‌خواهند چه کنند و معامله انجام می‌شود یا نمی‌شود. اما معامله به خوبی انجام شد و به نظر می‌رسد که آینده خوبی پیش روی این بازار باشد.
کفاش همچنین اظهار کرد که البته دیدگاه من روشن بود زیرا می‌دانستم چند متقاضی وجود دارد اما اینکه چه اتفاقی می‌خواهد بیفتد با آنچه پیش بینی می‌شد، متفاوت است. باید توجه داشت که این موضوع، یک موفقیت ملی است و منافع زیادی برای اقتصاد کشور دارد.
ورودخارجی‌ها به نفت از راه بورس
علی حسینی، مدیرعامل بورس انرژی می‌گوید خارجی‌ها می‌توانند با دریافت کد معاملاتی از بورس اقدام به خرید محموله‌های نفت خام ایران از طریق بورس انرژی کنند.
وی در توضیح این موضوع گفت: تاکنون بیش از ۱۰۰ کد معاملاتی توسط خارجی‌ها در بورس انرژی دریافت شده که می‌توانند از طریق آن اقدام به خرید محموله‌های نفت خام و فرآورده‌های نفتی کنند.
وی با اشاره به اینکه شرکت‌های حقوقی با پرداخت 10 درصد ارزش تقریبی معامله به عنوان پیش پرداخت می‌توانند در این معاملات شرکت کنند گفت: ماخذ قیمت این عرضه، نفت خام برنت است که از نشریه پلت استخراج می‌شود که این نشریه یک نشریه بین‌المللی است و مورد استناد بازیگران نفت خام قرار می‌گیرد.حسینی همچنین گفت: قیمت پایه براساس اطلاعیه عرضه‌ای که شرکت ملی نفت به ما داده و در سایت منتشر شده
79 دلار و 15 سنت است و این قیمت پایه برای رقابت بوده و می‌تواند قیمت نهایی بالاتر از این رقم هم قرار بگیرد.
منافع مالی یا کارمزد کارگزاری؟
این مقام مسوول با بیان اینکه بازار سرمایه و بورس انرژی هیچ‌گاه رقیب نهادها و شرکت‌های دولتی همچون شرکت ملی نفت ایران نیست، عنوان کرد: زمانی که بورس کالا راه‌اندازی شد، در جلساتی که با شرکت ملی صنایع پتروشیمی برگزار می‌شد، همواره این بازار را به عنوان رقیب جدی خود نگاه می‌کرد، اما بعدها با گسترده شدن ارتباطات و خدمات ارایه شده، به این اعتقاد دست یافتند که بورس کالا به عنوان یک کانال ارتباطی با مشتریان می‌تواند از دستاوردهای خوبی برای آنها برخوردار باشد. کارگزار عرضه‌کننده محموله یک میلیون بشکه‌ای نفت خام با بیان اینکه با این عرضه و کشف نرخ آن، شرکت‌های پالایشگاهی نیز تکلیف خود را خواهند دانست، افزود: نحوه تسویه ارزی معامله بر مبنای نرخ سنا خواهد بود و اگر به عنوان یک شروع آزمایشی عرضه یکشنبه به شمار آید، می‌توان پس از شناخت نقاط ضعف و قوت نسبت به تأمین منافع آن برای همه ذی‌نفعان مطمئن بود.
وی از عرضه نفت خام به عنوان یک اتفاق ملی و نقطه عطف برای بازار سرمایه ایران یاد کرد و افزود: به دلیل کاهش جهانی قیمت نفت خام و با توجه به اطلاعیه عرضه این کالا، متقاضیان باید به خاطر داشته باشند که نرخ پایه اعلام شده بر مبنای نرخ روز در موعد تحویل کالا تعدیل می‌شود، از طرفی با توجه به لزوم تسویه ۲۰ روزه در اطلاعیه عرضه، احتمال تعدیل مهلت پرداخت و ارایه تسهیلات بیشتر وجود خواهد داشت. وی در برابر این پرسش که چه کسانی نفت خام را با توجه به تحریم‌های ایران و مشکلات حمل و نقل آن خریداری خواهند کرد، گفت: نحوه خرید نفت خام به گونه‌ای است که با توجه به تحویل آن در جزیره خارک، خریدار آن پیش از عرضه اقدام به شناسایی بازار فروش در کشورهای همسایه همچون عمان، قطر، گرجستان یا ترکیه کرده است. کفاش پنجه شاهی بر اهمیت انجام این معامله و فرصت تاریخی آن برای بخش خصوصی و غیردولتی کشور تأکید کرد و افزود: این موضوع به لحاظ ملی از اهمیت بالایی برخورداربوده و برای شرکت کارگزاری خبرگان سهام، کارمزد آن مهم نیست، براساس مقررات موجود، معادل ۱۵ در هزارم کل معامله تا سقف ۱۰ میلیون تومان برای هر حجم سفارش به عنوان کارمزد کارگزاری تعیین می‌شود و این در حالی است که با توجه به تعیین نرخ سنا برای تبدیل ارز به ریال، کارمزد چندان بالایی عاید کارگزاری نمی‌شود.
ضرورت تداوم عرضه نفت در بورس انرژی
همچنین کفاش‌پنجه شاهی، مدیرعامل شرکت کارگزاری خبرگان سهام با تأکید دوباره بر لزوم ادامه‌دار بودن عرضه محموله‌های نفت خام ایران در بورس انرژی تصریح کرد: در سال ۹۰ با حضور معاون اول وقت رییس‌جمهور در بورس کالا برای نخستین‌بار اقدام به عرضه نفت خام سنگین ایران در تابلوی معاملات این بازار شد که به هر دلیلی هیچ‌گاه رخ نداد، از آن زمان تاکنون ۷ سال سپری شده واین در حالی است که با توجه به فضای اقتصادی موجود، بهترین فرصت برای مشارکت بخش خصوصی و غیردولتی در فضای اقتصادی کشور و امکان کسب سود از طریق معاملات نفت خام فراهم شده است.
این در حالی است که اگر پیش از برجام این اتفاق قرار بود رخ دهد شاید فرصتی برای مشارکت بخش خصوصی فراهم نمی‌شد، بنابراین با استفاده از چنین شرایطی و با توجه به باز بودن فضا برای مشارکت بخش خصوصی، باید در این عرضه مشارکت و بر ادامه‌دار بودن آن
پافشاری کرد.
امکان رفع مشکل از کار
پالایشگاه‌های داخلی
حسینی در خصوص مزایای عرضه نفت خام در بورس انرژی و پتانسیل‌های بهره وری که در پیش روی این بازار قرار دارد، گفت: اکنون فرصتی پیش آمده است که نخستین عرضه یک میلیونی نفت خام سبک در رینگ بین‌الملل بورس انرژی ایران جهت اجرایی ساختن ماده 13 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور و عرضه نفت در رینگ داخلی به منظور تامین خوراک پالایشگاه‌ها و صادرات فرآورده‌های نفتی مازاد بر نیاز داخل توسط پالایشگاه‌ها از بستر بورس انرژی ایران، صورت بگیرد.
او افزود: در شرایط موجود در اطلاعیه عرضه با همکاری نهادهای ذیربط از جمله وزارت نفت سعی شده تا شرایط برای حضور خریداران تسهیل گردیده و زمینه برای شکل‌گیری بازاری قوی جهت متنوع‌سازی روش فروش نفت خام فراهم شود.
در این شرایط و با توجه به فراهم شدن بسترهای لازم فرصت خوبی جهت اجرایی نمودن ماده 13 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور ایجاد شده است.
حسینی خاطرنشان کرد: بر اساس تبصره 2 ماده 13 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور، وزارت نفت مجاز است به منظور تامین نفت‌خام و میعانات گازی برای پالایشگاه‌ها قیمت پایه نفت خام و میعانات گازی عرضه شده در بورس را تا سه درصد کمتر از نود و پنج درصد تحویل روی کشتی (فوب) خلیج فارس تعیین کند. همچنین در تبصره 1 این ماده بر استفاده از سازوکارهای بورس انرژی ایران در خرید و فروش نفت خام و میعانات گازی و فرآورده‌های نفتی و انرژی برق تاکید شده است.
مدیرعامل بورس انرژی اظهار کرد: این موضوع که ماده 13 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر و ارتقای نظام مالی کشور به پالایشگاه‌های کشور اجازه داده است فرآورده‌های نفتی مازاد بر نیاز داخلی را صادر نمایند به فرصت پیش آمده در این خصوص همزمان با عرضه نفت خام صادراتی در بورس ایجاد شده اما با وجود لزوم اجرایی شدن این ماده به منظور توسعه صنعت پالایشگاهی کشور و کاهش خام فروشی نفت، اکنون نفت‌خام و میعانات گازی مورد نیاز پالایشگاه‌ها می‌تواند از بستر بورس انرژی ایران و در رینگ داخلی این بورس تامین شود و پالایشگاه‌ها پس از پالایش نفت‌خام و میعانات گازی اقدام به فروش فرآورده‌های خود در رینگ داخلی و بین‌الملل این بورس متناسب با نیاز خریداران نمایند.
در بند “ح “ ماده 4 قانون برنامه ششم توسعه جمهوری اسلامی ایران نیز بر توسعه بازار انرژی و عرضه نفت خام و فرآورده‌های نفتی در بورس انرژی ایران تاکید شده است.
با توجه به نگاه مثبت دولت و نهادهای ذیربط نسبت به پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بورس انرژی ایران در حوزه فراهم آوردن فضای رقابتی و شفاف در زمینه کشف قیمت حامل‌های انرژی و همچنین وجود ابزارهای مناسب به منظور تامین مالی پروژه‌های توسعه‌ای حوزه انرژی در این بورس، از قبیل صندوق سرمایه‌گذاری پروژه و اوراق سلف موازی استاندارد امیدواریم با همکاری نهادهای ذیربط در حوزه انرژی بتوانیم بورس انرژی ایران را به جایگاه واقعی خود در زمینه کشف قیمت حامل‌های انرژی و مرجع قیمت‌گذاری حامل‌های انرژی در سطح منطقه برسانیم.
