آیا فروش نرفتن نفت خام در بورس نگران‌کننده است
ایسنا|
نخستین روز بهمن‌ماه، سومین عرضه نفت خام در بورس صورت گرفت؛ عرضه‌ای که این بار بر خلاف دو مرتبه گذشته، با این‌که تا ساعت ۱۷:۳۰ دقیقه تمدید شد اما بی‌مشتری ماند. اتفاقی که نفتی‌ها دلیل آن را تازه بودن این نوع از فعالیت دانسته و ابراز امیدواری کردند این فرآیند در آینده جایگاه خود را یافته و حجم معاملات افزایش پیدا کند.
در این راستا، شرکت ملی نفت، ۲۳ دی‌ماه در اطلاعیه اعلام کرد که سومین نوبت عرضه نفت خام در بورس یکم بهمن‌ماه با تغییراتی نسبت به عرضه‌های قبلی صورت خواهد گرفت. قرار شد یک میلیون بشکه نفت خام سبک در حجمهای ۳۵ هزار بشکه‌ای با قیمت پایه ۵۲.۴۲ دلار به ازای هر بشکه عرضه شود و در این عرضه، علاوه بر امکان تسویه حساب با ارزهای بینالمللی، امکان تسویه کامل با ارز ریال ایران با نرخ سنا محقق شود. هم‌چنین دوره تسویه حساب معاملات نیز از ۶۰ به ۹۰ روز افزایش یافت. سومین عرضه نفت خام در بورس در موعد مقرر صورت گرفت اما مشتری پیدا نکرد.
اتفاقی که امیرحسین تبیانیان، نماینده شرکت ملی نفت ایران آن را طبیعی دانست و توضیح داد: این عرضه با وقفه دو ماهه نسبت به عرضه دوم صورت گرفت. علت این وقفه هم این بود که با توجه به بازخوردهایی که از عرضه اول و دوم گرفته شده بود، نیاز به تسهیل‌گری‌هایی وجود داشت که خریداران بتوانند فعال‌تر عمل کنند.
وی افزود: در کم‌تر از یک هفته قبل از عرضه، اطلاعیه عرضه از سوی شرکت ملی نفت منتشر شده بود. وظیفه شرکت ملی نفت و وزارت نفت، این است که با توجه به تکلیف قانونی که بر عهده دارند، عرضه را مستمر و منظم انجام دهند که خریداران بتوانند روی عرضه حساب باز کرده و برای آن برنامه‌ریزی لازم را انجام دهند.
نماینده شرکت ملی نفت ایران، با بیان این‌که شرایط بازار، قیمت نفت، قیمت ارز و... جزو پارامترهایی هستند که خریداران می‌توانند برمبنای آن تصمیم بگیرند که در این عرضه‌ها شرکت کنند یا خیر، افزود: بنابراین وظیفه ذاتی وزارت نفت، عرضه منظم و مستمر است. با توجه به بازخوردها و تسهیل‌گری‌هایی که صورت گرفته است، انتظار داریم با گذشت زمان و جا افتادن این سبک از عرضه در بازار، حجم معاملات افزایش پیدا کند.
تبیانیان در ادامه درباره مکانیزم عرضه نفت خام در بورس و نحوه تسویه توضیح داد: مکانیزم عرضه در بورس به این صورت است که قبل از انجام بارگیری، ۲۰ درصد به صورت نقدی و ۸۰ درصد به‌صورت اعتباری پرداخت می‌شود. برای پرداخت اعتباری هم ۱۲۵ درصد ضمانت‌نامه معادل ریالی بانکی گرفته می‌شود. یک پروسه زمانی ۶۰ روزه برای تسویه حساب در نظر گرفته شده است. البته ۲۰ درصد قبل از بارگیری به صورت کامل اخذ شده است. بخش اعتباری هم به محض اتمام مهلت، انجام می‌شود.
وی تاکید کرد: حتی اگر خریدار به هر دلیلی نتواند معامله را انجام دهد، می‌توانیم با توجه به ضمانت‌نامه‌هایی که در اختیار داریم، اقدام کنیم و بنابراین هیچ ریسکی متوجه شرکت ملی نفت و وزارت نفت نیست. البته خریداران از زمانی که معامله انجام می‌شود، ۳۰ الی ۶۰ روز فرصت دارند که بارگیری کنند. از زمان بارگیری هم طبق عرضه دوم، دو ماه برای تسویه فرصت دارند. بنابراین هنوز زمان تسویه عرضه‌های قبلی نرسیده است. در کم‌ترین حالت ممکن چهار ماه زمان برای تسویه نیاز است.
نماینده شرکت ملی نفت ایران، با بیان این‌که در عرضه اخیر، سه تغییر بنیادی در نظر گرفته شد، اظهار کرد: نخست آنکه میزان پیش پرداخت را از ۱۰ درصد به ۶ درصد کاهش دادیم که خریداران بتوانند با شرایط بهتر و راحت‌تر در رقابت و کشف قیمت شرکت کنند. نکته دوم این بود که با توجه به محدودیت‌ها و مجوزهایی که اخذ شده است، امکان تسویه صد در صد ریالی هم فراهم کرده‌ایم و خریدار می‌تواند بر اساس قیمت سنا و مکانیزمی که در اطلاعیه عرضه تعریف شده است کل ارزش محموله را نقدی و اعتباری به صورت صد در صد ریالی تسویه کند.
او ادامه داد: نکته سوم هم این است که امکان مدت تسویه حساب از زمان بارگیری را از ۶۰ روز به ۹۰ روز افزایش دادیم که اگر به‌صورت اعتباری خریدار به خرید اقدام کرد، فرصت بیش‌تری برای تسویه‌حساب با شرکت ملی نفت را داشته باشد. البته مابه‌ازای قسمت اعتباری ضمانت بانکی لازم هم طبق اطلاعیه عرضه اخذ می‌شود.
نباید انتظارات عجیب و غریب داشت
تبیانیان درباره این‌که عرضه سوم نفت خام در بورس مورد استقبال قرار نگرفت، گفت: اگر بر اساس عدد و رقم صحبت کنیم، کل عددی که برای عرضه نفت در بورس در نظر گرفته شده، نسبت به صادرات ایران بسیار ناچیز است. به عبارت دیگر، کم‌تر از پنج درصد برای فروش نفت از طریق بورس در نظر گرفته‌ایم. بنابراین این بازار بسیار بازار کوچک و نوپایی است و فعالانی هم که در این حوزه کار می‌کنند، به تازگی با این مکانیزم آشنا می‌شوند و به زمان بیش‌تری نیاز است که این ساختار و مکانیزم جا بیفتد. البته شرایط حاکم بر کشور هم شرایط خاصی است و نمی‌توان انتظارات عجیب و بالایی داشته باشیم. وی تاکید کرد: این‌که در یک عرضه‌ای که در ساختار جدیدی که در کشور تعریف کرده‌ایم و محدود هم است و برای اولین بار هم صورت می‌گیرد، معامله‌ای انجام نمی‌شود، عجیب نیست. زیرا نخستین بار است که به این سبک انجام می‌دهیم و می‌دانیم باید فرصت بیش‌تری ایجاد کنیم. عرضه سوم یکم بهمن بود و از همین حالا، عرضه بعدی را اطلاع داده‌ایم که دو هفته آینده، عرضه چهارم است و اطلاعیه در روز دوشنبه هفته آینده منتشر خواهد شد.
ششم آبان‌ماه امسال برای نخستین بار یک میلیون بشکه نفت خام سبک در بورس انرژی عرضه شد که درنهایت سه خریدار، ۲۸۰ هزار بشکه نفت به قیمت هر بشکه ۷۴ دلار و ۸۵ سنت را معامله کردند. دومین عرضه نیز در بیستم آبان‌ماه صورت گرفت و ۷۰۰ هزار بشکه نفت خام سبک ایران، به قیمت هر بشکه ۶۴.۹۷ دلار به فروش رسید .اتفاقی که پای بخش خصوصی را به فروش نفت باز کرد و نفتی‌ها رضایت خود را از این اتفاق ابراز و اعلام کردند که این فرآیند ادامه‌دار خواهد بود. ازسوی دیگر بورسی‌ها نیز اعلام کردند این عرضه‌ها به‌طور منظم انجام می‌شود که با این کار، بخش خصوصی بتواند وارد معاملات نفت خام شود.
