اکنون نوبت ایران است

منصور بیطرف|

سردبیر|

بالاخره بعد از گذشت حدود 9 ماه از خروج امریکا از برجام و تحریم اقتصادی آن کشور علیه ایران، اتحادیه اروپا به وعده خود عمل کرد و کانال مالی ویژه با ایران را ثبت و راه‌اندازی کرد . این کانال که اینستکس یا Instrument in Support of Trade Exchanges (ابزار حمایت از مبادلات تجاری) نام دارد بطور رسمی به کار افتاد و مسوول آن هم پیر فیشر، مدیرعامل سابق کامرتز بانک آلمان است . انتصاب این مدیر ارشد بانکی نشان از اهمیت این ساز و کار ویژه می‌دهد . هر چند که در حال حاضر این ساز و کار فقط کالاهای غیر‌تحریمی را پوشش می‌دهد و موارد مربوط به نفت در آن گنجانده نشده است و هر چند به نظر تحلیل گران، فقط دردهای ناشی از تحریم را تسکین می‌دهد – در این باره می‌توانید صفحه 2 را بخوانید- اما با این حال آن را می‌توان گام کوچکی برای برداشتن گام بزرگ تلقی کرد یا آنچنان که وزیر امور خارجه آلمان گفته، «این گامی است که روشن می‌کند ما در اتحادیه اروپا می‌توانیم حتی وقتی که دیگران دیدگاه متفاوتی دارند متحد با یکدیگر راه خودمان را برویم.» زیرا با نوع شکل‌گیری این ساز و کار می‌توان به ماهیت آن پی برد. در اصل تحلیلگران سیاسی اقتصادی امریکایی و اروپایی ویژگی این کانال را «مشارکت حاکمیتی سهامداران و مقامات ارشد اتحادیه اروپا در مدیریت این ابزار» می‌دانند. به نظر می‌آید که پس از تشکیل اتحادیه اروپا این اولین اقدام در سطوح بالایی این اتحادیه علیه ایالات متحده امریکا باشد . واکنش رسانه‌های امریکایی به این اقدام اروپا که البته در راس آن سه کشور مهم اروپایی، یعنی انگلیس، آلمان و فرانسه قرار دارند در خور توجه بود و بیشتر به سمت آن می‌رفت که دونالد ترامپ دارد چه بلایی سر آن کشور- یعنی خود امریکا- می‌آورد بطوری که به تدریج هیمنه و هژمونی امریکا تحلیل می‌رود و آب می‌شود، درست مثل برف.  اما واقعا این همه تاخیر برای راه‌اندازی این کانال چه بود؟ بنا بر اخباری که پس از خروج امریکا از برجام به بیرون درز می‌کرد بنا بود این کانال حداکثر تا شهریور ماه راه‌اندازی شود، سپس این زمان تا آذرماه به تاخیر افتاد و بعد با دو ماه تاخیر دیگر به اواسط بهمن ماه رسید، درست در آستانه چهل سالگی انقلاب اسلامی. با نگاهی به بیانیه سه کشور اروپایی می‌توان علت آن را فهمید و دیگر نیازی به تحلیل پیچیده و آنچنانی نیست. یکی از عناصر مشروط در این کانال پیوستن ایران به اف‌ای تی اف است؛ چنانکه در بیانیه سه کشور اروپایی آلمان، ‌انگلیس و فرانسه بر این مهم تاکید شده است؛ «در رابطه با مقابله با پول‌شویی، مبارزه با تامین مالی تروریسم (AML/CFT) و انطباق با تحریم‌های اتحادیه اروپا و سازمان ملل، INSTEX تحت بالاترین معیارهای بین‌المللی عمل خواهد کرد. در این راستا، سه کشور اروپایی از ایران انتظار دارند همه عناصر برنامه اقدام اف.ای.تی‌.اف خود را سریعا اجرا کند.» در واقع این به معنای آن است که ایران باید دو لایحه دیگر برنامه اقدام مالی را تصویب کند؛ یعنی لایحه الحاق به کنوانسیون پالرمو و لایحه الحاق به سی‌اف‌تی اکنون توپ در زمین مجمع تشخیص مصلحت نظام که این دو لایحه را در دست بررسی دارد، است. اگر تاکنون به نظر می‌آمد که ایران با نگه داشتن «اف‌ای‌تی‌اف»، اتحادیه اروپا را تحت فشار قرار داده بود تا کانال مالی را راه بیاندازد، اکنون این اتحادیه این‌بار را از دوش خود برداشته و منتظر حرکت ایران است. اکنون نوبت ایران است که انتظارات اروپایی‌ها را برآورده سازد. تا این ساز و کار مالی گسترده‌تر و عمیق‌تر بشود.

واقعیت آن است که بازی در زمین جهان، قواعد خود را می‌طلبد، نمی‌توان بدون قاعده بازی کرد در این صورت آنکه می‌بازد و از زمین بازی اخراج می‌شود بازیگری است که قواعد بازی را رعایت نمی‌کند.