کانال مالی؛ امید همراه با ابهام
تعادل| دو روز پس از اعلام راه‌اندازی کانال مالی اروپا با ایران، واکنش‌های مختلف و متفاوتی از سوی کشورها و فعالان اقتصادی و سیاسی صورت گرفت. جدا از آنکه دیروز بازار ارز واکنش خفیفی نشان داد و قیمت‌ها در این بازار اندکی ریخت، بازار سرمایه هم بر خلاف بازار ارز واکنش منفی نشان داد و شاخص این بازار حدود 440واحد ریخت. از سوی دیگر برخی مقامات سیاسی کشور هم واکنش‌هایی در حد واقع گرایانه از خود نشان دادند. از یک‌سو برخی مانند وزیر امور خارجه ایران، این اقدام را دیر اما باز هم غنیمت دانستند و برخی دیگر مانند علی لاریجانی، رییس مجلس آن را معیارسنجی صداقت اروپا. اما با این حال هنوز واکنش‌ها به این اتفاق ادامه دارد. اینستکس، یا ساز و کار حمایت از مبادلات تجاری، که روز پنج‌شنبه از سوی سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و انگلیس، ثبت و راه‌اندازی شد، قرار است در مرحله اول کالاهای غیرتحریمی را در بر بگیرد. همین موضوع خود محل اختلاف است. زیرا آنچه در حال حاضر برای ایران مهم فروش نفت است که اینستکس این کالا را شامل نمی‌شود . اما با این حال برخی معتقدند که همین کانال می‌تواند مسیر تجارت اروپا - ایران یا حتی کشورهای غیر اروپایی را هموار سازد.
بین 5 تا 7 هزار شرکت آلمانی خواهان
داد و ستد با ایران هستند
«میشاییل توکوس» عضو ارشد اتاق بازرگانی آلمان و ایران یکی از همین افراد است . او در گفت‌وگو با نشریه اقتصادی «ویرتشافتس ووخه» آلمان، با ابراز خوش‌بینی در مورد کارآیی کانال مالی ویژه اروپا با ایران، هراس افکنی طرف امریکایی در مورد شکست این ساز و کار را بیهوده دانست. این عضو ارشد اتاق بازرگانی مشترک آلمان و ایران روز شنبه گفت: کانال مالی ویژه ایران و اروپا موسوم به اینستکس به شرکت‌های اروپایی امکان می‌دهد که به مبادله کالا با ایران بپردازند. وی راه‌اندازی کانال مالی موسوم به اینستکس را امیدوارکننده خواند و گفت این دیدگاه که مبادلات با ایران متوقف خواهد شد، اشتباه است. به گفته این فعال اقتصادی آلمان؛ در حال حاضر تنها شرکت‌های بزرگ آلمانی به دلیل تحریم‌های امریکا مراودات خود با ایران را مسکوت گذاشته‌اند و این در حالی است که آلمانی‌ها بطور ماهانه بین 200 تا 250 میلیون یورو کالا به ایران صادر می‌کنند. توکوس تاکید کرد امریکایی‌ها نمی‌دانند که به عنوان مثال فلان شرکت تولید ماشین‌های بسته‌بندی از منطقه «شوارتزوالد» آلمان به ایران کالا صادر می‌کند. آنها تصوری در این مورد ندارند. وی افزود: برآورد ما این است که بین 5 هزار تا 7 هزار شرکت متوسط و کوچک آلمانی همچنان خواهان ادامه تجارت با ایران هستند. این در حالی است که تمرکز امریکایی‌ها روی شرکت‌های صاحب نام و بزرگ است که مبادلات آنها از طریق بانک‌های ایرانی در آلمان یا خطوط کشتیرانی ایران انجام می‌گیرد. مدیر اجرایی اتاق بازرگانی آلمان و ایران در ادامه خاطرنشان کرد: از این رو تلاش امریکایی‌ها بر این است که از طریق ایجاد هراس و بدگمانی، شرکت‌های مذکور را از تجارت با ایران بازدارند. وی یادآور شد: امریکایی‌ها می‌کوشند با فشارآوردن به شرکت‌های آلمانی آنها را به انتخاب تجارت بین امریکا یا ایران وادارند، این همان پیامی است که بسیاری از رسانه‌ها در حال انتشارش هستند. توکوس افزود: گاهی برخی از فعالان اقتصادی آلمانی که با ایران داد و ستد می‌کنند، با من تماس می‌گیرند و می‌پرسند آیا در صورت سفر به امریکا بازداشت یا محاکمه خواهند شد؟ پاسخ من این است: نه، خطری آنها را تهدید نمی‌کند. از این منظر تنها شرکت‌هایی که همکاران یا سهامداران امریکایی داشته یا سرمایه امریکایی را در فعالیت خود به کار گرفته‌اند مانند صندوق‌های اعتباری، مشمول تحریم‌های امریکا می‌شوند. این عضو ارشد اتاق بازرگانی ایران و آلمان یادآور شد: تمام شرکت‌های دیگر بدون هیچ نگرانی می‌توانند با ایران مراوده اقتصادی داشته باشند. ما می‌خواهیم بار دیگر مساله ایران را به سطحی منطقی بازگردانیم.
لاریجانی: باید عیار اروپایی‌ها را سنجید
اما رییس مجلس شورای اسلامی ایران سعی کرده است که درباره اقدامات اروپایی‌ها در اجرای اینستکس نگاه واقع بینانه‌تری داشته باشد . وی گفت: این میدانی است که می‌توان عیار اروپایی‌ها را سنجید. باید دید در میدان عمل چقدر موفق هستند. علی لاریجانی در پاسخ به سوال در خصوص اقدامات اخیر اروپا برای اجرای اینستکس گفت: در خصوص موسساتی که اروپاییان ایجاد کردند باید گفت این موسسات نتیجه کاری بود که اروپایی‌ها برای خودشان کردند.اروپاییان در مصافی که با امریکا داشتند می‌خواستند منزلت خود را نشان دهند که چقدر وزن دارند و چقدر در مسائل بین‌المللی می‌توانند حضور داشته باشند. این موضوع میدانی است که می‌توان عیار اروپایی‌ها را سنجید. باید بررسی کنیم که چقدر در میدان عمل موفق هستند. این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: نباید در این مورد نظر مثبت یا منفی ارایه داد. باید این اقدامات در مقام عمل مورد بررسی قرار گیرد.
علی اکبر صالحی: اروپایی‌ها در زمینه اقتصادی قدم امیدوار‌کننده‌ای برداشتند
اما واکنش دیگر را رییس سازمان انرژی اتمی ایران داشت . صالحی ثبت کانال اینستکس -INSTEX- 'ابزار پشتیبان فعالیت‌های تجاری ویژه پرداخت اروپا و ایران را ' یک قدم امیدوارکننده ' عنوان کرد و گفت: انتظار داریم اروپایی‌ها در همین مسیر با سرعت و شتاب بیشتر حرکت کنند و قدم‌های نهایی را بردارند. ، «علی اکبر صالحی» دیروز در حاشیه افتتاح نمایشگاه دستاوردهای چهل ساله انقلاب در موزه دفاع مقدس در جمع خبرنگاران اظهار داشت: اروپایی‌ها در بعد اقتصادی قدم امیدوار‌کننده‌ای برداشتند امیدواریم در همین مسیر با سرعت و شتاب بیشتر حرکت کنند. آنگونه که خودشان اعلام می‌کنند قیدها و مشکلات خودشان را دارند و با وجود اینکه با تاخیر انجام دادند، اما ثبت این شرکت اینستکس به نظر من یک قدم امیدوار‌کننده‌ای است البته قطعا این قدم نهایی نیست و انتظار داریم قدم‌های نهایی را بردارند. صالحی خاطرنشان کرد: سازمان انرژی اتمی همواره آماده است و اگر چنانچه طرف مقابل در چارچوب تعهدات برجامی عمل نکند تصمیمات مقتضی را در زمان خود خواهد گرفت. رییس سازمان انرژی اتمی در پایان گفت: ما آرام آرام در حال عبور از این گردنه خطرناک هستیم.
