خانه «نیما» خواهان پیدا کرد

بعد از مدت‌ها صحبت، رایزنی و درخواست برای نجات خانه نیما یوشیج توسط دوستداران پدر شعر نو ایران و قِل دادن وظیفه خرید این خانه تاریخی بین شهرداری و میراث فرهنگی، بالاخره سازمان زیباسازی در نامه‌ای به میراث‌ فرهنگی استان تهران، اعلام کرد که قصد خرید این خانه تاریخی را دارد.

یک سال از شروع داستانِ جدید مالک و یک بنای تاریخی و قصد تخریبِ خانه تاریخی دیگر با قرعه خانه «نیما یوشیج» می‌گذرد، خانه‌ای که بعد از گذراندن سال‌ها دردسر و بی‌توجهی مالکان، حالا به یک زباله‌دانی بیشتر شبیه است. از سوی دیگر، مسوولان شهری که به واسطه ارزش خانه که به مالک آن یعنی نیما یوشیج برمی‌گردد، وظیفه خرید آن را با تعارف به گردن یکدیگر می‌اندازند، و مالک هم در این میان فقط به قیمت خود رضایت می‌دهد، تا قیمت کارشناسی که شاید بتواند این بنای ارزشمند را از تخریب نجات دهد. تا امروز که شهرداری تهران هنوز فکری برای این خانه که روزگاری خانه پدر شعر نو بود، ندارد یا مثلاً میراث فرهنگی که آه در بساط ندارد، یا مالکان ١٥‌میلیارد تومان قیمت داده‌اند و با این قیمت شهرداری که از مهرِ امسال برای خرید خانه اعلام آمادگی کرده بود، هنوز کاری از پیش نبرده است و حالا انگار نیما مانده و حوضِ خانه‌ای که به جای آب و ماهی‌هایش زباله‌ها را جمع می‌کند و درختان خشک شده خانه‌ای که روزی عالیه‌خانم آنها را پرورانده است...

محسن شیخ‌الاسلامی، معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، توضیح می‌دهد: اوایل دهه هشتاد خانه نیما در فهرست آثار ملی ثبت شد، مالکیت آن تغییر کرد، معامله خرید و فروش برای آن انجام شد و در نهایت آخرین نفری که مالک این خانه بود، به سمت طرح دعوی برای خروج از ثبت این خانه تاریخی رفت و حتی بعد از آن شنیده شد رأی دیوان عدالت را برای خروج از ثبت گرفته است. او با بیان اینکه یک گپ حقوقی جدی درباره رأی خروج از ثبت آثار تاریخی در سازمان میراث‌فرهنگی وجود دارد، به ایسنا می‌گوید: هر چند دیوان عدالت اداری چنین رأی‌هایی را صادر می‌کند، اما در سازمان میراث فرهنگی چنین سازوکاری مبنی بر این خط خوردن شماره ثبت یک اثر تاریخی وجود ندارد، در واقع اصلاً چنین اتفاقی تعریف نشده است.

او با اشاره به اینکه اگر چنین قانونی وجود داشت، قاعدتاً در یک بازه زمانی همه رأی خروج از ثبت آثار تاریخی خود را می‌گرفتند، تاکید می‌کند: رأی مبنی بر خروج از ثبت به معنای این نیست که آن اثر دیگر ارزشی ندارد که بخواهد با این استناد و با همین رویکرد دفاعی موجود، اثر از ثبت خارج شود و در ادامه به منزله صدور مجوز برای تخریب این بنای تاریخی باشد. معاون میراث فرهنگی استان تهران، ارزشِ معماری، ارزشِ تاریخی کالبد بنا و انتساب آن به نیما یوشیج به عنوان یک اتفاق «اظهر من الشمس» را دلایلی می‌داند که باید خانه نیما یوشیج در فهرست آثار ملی بماند و می‌گوید: بعد از اعلام خروج از ثبت خانه نیما از فهرست آثار ملی، روال پرونده ثبتی هم به سازمان میراث فرهنگی ارایه شده است. امروز از نظر سازمان میراث فرهنگی این اثر واجد ارزش تاریخی و فرهنگی است و با انتساب به مرحوم نیما یوشیج از بار ارزش‌گذاری بالاتری هم برخوردار است.

شیخ‌الاسلامی به تقاضای اخیر سازمان زیباسازی شهر تهران اشاره می‌کند که در نامه‌ای به این اداره کل، اعلام کرده است، که حاضر به تملک این خانه تاریخی و ارزشمند است، تا در یک قالب منطقی، رویکرد فرهنگی هنری به این خانه بدهد. او با بیان اینکه هیچ مکانیزم قانونی برای خروج از ثبت آثار تاریخی نداریم، تاکید می‌کند: از سوی دیگر خروج از ثبت اثر تاریخی بر اساس رأی دیوان عدالت اداری به منزله دادن مجوز تخریب ملک نیست، ادامه می‌دهد: با وجود پیشنهادی که از سوی سازمان زیباسازی برای تملک این بنا وجود دارد، قطعاً دغدغه مالک هم رفع می‌شود، چون آن به دنبال این است که از حق مالکیت خود در آن‌جا استفاده کند، درخواستی که منطقی است.