محرومیت از مزایای خانواده سلطنتی

در تاریخ کمتر نامی از دختر رضاخان، فاطمه برده شده است؛ دختری که اهمیت چندانی به اصول و قواعد دربار و خاندان پهلوی نداد. با مردی امریکایی ازدواج کرد و زندگی متفاوتی در پیش گرفت. بیست و ششم فروردین 1329 وزارت دربار در اعلامیه‌ای فاطمه پهلوی، فرزند رضاخان را به دلیل ازدواج با یک روزنامه‌نگار امریکایی در ایتالیا از تمام مزایای خانواده سلطنتی محروم کرد. پیش از این و در زمان رضاخان، دربار ایران طرحی برای ازدواج فاطمه با خسروخان قشقایی در دست داشت که خانواده قشقایی تمایلی نشان ندادند و این طرح با شکست مواجه شد. پس از درگذشت رضا خان، فاطمه ابتدا در مرداد ۱۳۲۷ با یک روزنامه‌نگار امریکایی به نام «وینست لی هیلر» ازدواج کرد و از او صاحب یک دختر به نام رعنا و دو پسر به نام‌های کیوان و داریوش پهلوی هیلر شد. این ازدواج موجب اعتراضاتی در ایران شد؛ چراکه ازدواج زن مسلمان با مرد غیرمسلمان ممنوع و ازدواج زن ایرانی با تبعه سایر کشورها نیاز به کسب اجازه قبلی از دولت ایران داشت. نادیده گرفتن این دو مورد موجب شد تا فاطمه پهلوی از امتیازات خود محروم شود. با وجود آنکه هیلر مسلمان شد و نام خود را علی گذاشت ولی ورود به ایران می‌توانست موجب دستگیری و محاکمه فاطمه پهلوی شود. از سوی دیگر دربار نیز نسبت به این ازدواج روی خوشی نشان نداد چرا که فاطمه پهلوی جشن ازدواج خود با هیلر را در پاریس و درست در روزی برگزار کرد که دربار ایران به مناسبت خاکسپاری رضا خان عزای عمومی اعلام کرده بود. بر‌خلاف تمایل سپهبد رزم‌آرا که از مطبوعات خارجی می‌خواست که اخبار مربوط به تشییع جنازه و عزاداری برای رضا شاه را پوشش دهند، اخبار این ازدواج و همزمانی آن با عزاداری به‌صورت بسیار پرسر و صدا انعکاس یافت. انعکاس این اخبار مطبوعاتی در جریان ملی شدن صنعت نفت ایران صورت گرفت و موجب شد که موضع شاه تضعیف شود. سرانجام دربار در سال ۱۳۳۲ به فاطمه پهلوی و علی هیلر اجازه بازگشت به کشور را داد و برخلاف پیش‌بینی‌ها مورد استقبال قرار گرفت. بعدها در مرداد ۱۳۳۸ فاطمه از هیلر طلاق گرفت و در آبان همان سال با ارتشبد محمد خاتمی ازدواج کرد که ثمره آن یک دختر به نام پری و دو پسر به نام‌های کامبیز و رامین خاتمی بود. محمد خاتمی در سال ۱۳۵۴ درحال کایت‌سواری در حوالی سد دز با کوه برخورد کرد و کشته شد؛ مرگی که با شایعاتی تایید نشده مبنی بر دست داشتن ساواک و دربار در آن همراه بود. فاطمه پهلوی که سال 1307 و 3 سال پس از آغاز سلطنت رضاخان به دنیا آمد و دهمین فرزند او بود، سال 1366 در لندن درگذشت.