معنای نوسان اخیر نفت خام برای ایران

گروه انرژی| نادی صبوری|

قیمت نفت روز سه‌شنبه به روند کاهشی که روز دوشنبه آغاز کرده بود ادامه داد. تحلیلگران این کاهش را واکنش بازار به اظهارات دوپهلوی وزیر انرژی روسیه در مورد جنگ در بازار نفت با امریکا بر سر سهم بازار قلمداد کرده‌اند. آقای سیلوانوف گفته است که روسیه ممکن است برای حفظ سهم دست به افزایش تولید خود بزند. همزمان با این اتفاق خبری نیز در مورد عملکرد مشتریان نفتی ایران حدود 2 هفته پیش از به سر رسیدن موعد معافیت‌ها منتشر شده که به ابهام بر بازار نفت خام دامن زده است. وضعیت اخیر هم از ایران تاثیر گرفته و هم

بر درآمد نفتی ایران اثر می‌گذارد.

 دیروز بهای معاملات آتی نفت برنت ۸ سنت یا ۰.۱۳ درصد نسبت به قیمت نهایی روز دوشنبه کاهش یافت و به ۷۱ دلار در هر بشکه رسید.

بهای معاملات آتی وست تگزاس اینترمدیت امریکا ۸ سنت یا ۰.۱۳ درصد نسبت به روز گذشته کاهش پیدا کرد و به ۶۳.۳۲ دلار در هر بشکه رسید.

شامگاه یک‌شنبه خبرگزاری تاس روسیه نوشت که آنتون سیلوآنوف، وزیر دارایی روسیه گفته است که اوپک و روسیه احتمالا با امریکا به خاطر سهم آن در بازار نفت می‌جنگند حتی اگر عاقبت آن بیرون رفتن از توافق اوپک و کاهش قیمت‌ نفت باشد .

سیلوانوف در ادامه صحبت‌هایش عنوان کرده است که روسیه هنوز دقیقا نمی‌داند که چه تصمیمی خواهد گرفت چرا که نمی‌داند باید در توافق بماند یا از سهم بازار که توسط امریکا «اشغال» شده است با افزایش تولید دفاع کند.

او گفته است که هر شکستی در قرارداد کاهش تولید تأثیر منفی بر قیمت نفت دارد و از نظر تئوری می‌تواند قیمت را تا محدوده 40 دلار در هر بشکه پایین بیاورد که به تولیدکنندگان نفت امریکا فشار می‌آورد و سرمایه‌گذاری‌های جدید را به خطر می‌اندازد .

سیلوانوف در ادامه بیان کرده است که اگر این قرارداد کنار گذاشته شود، قیمت نفت کاهش می‌یابد و سرمایه‌گذاری‌های جدید کم می‌شوند و تولید امریکا پایین‌تر می‌رود چون هزینه تولید برای نفت شیل گران‌تر از تولید متعارف است.»

به گفته ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد بازار در شرکت OANDA، نگرانی فزاینده‌ای وجود دارد که روسیه با تمدید کاهش تولید موافقت نکند و ممکن است در ماه‌های آینده شاهد خروج آنها از توافق کاهش تولید با اوپک باشیم.

اوپک و هم‌پیمانانش شامل روسیه در ژوئن برای تصمیم‌گیری در خصوص ادامه اجرای توافق کاهش تولید دیدار خواهد کرد. اوپک و روسیه و سایر تولید‌کنندگان غیراوپک با هدف کاهش مازاد عرضه و تقویت قیمت‌ها، موافقت کرده‌اند از اول ژانویه به مدت شش ماه تولیدشان را ۱.۲ میلیون بشکه در روز کاهش دهند. اما رشد روزافزون تولید نفت شیل امریکا باعث شده است رشد قیمت‌ها محدود شود.

به گفته بنجامین لو، تحلیلگر کالا در شرکت فیلیپ فیوچرز، رشد تولید شیل امریکا، موانعی را برای قیمت‌های نفت ایجاد کرده است.

اداره اطلاعات انرژی امریکا در گزارشی پیش‌بینی کرده که تولید نفت خام از هفت منطقه شیل این کشور حدود ۸۰ هزار بشکه در روز در ماه مه رشد کرده و به ۸.۴۶ میلیون بشکه در روز می‌رسد.

بر اساس گزارش رویترز، با این حال عرضه محدودتر از سوی ایران و ونزوئلا به دلیل تحریم‌های امریکا، مانع از کاهش بیشتر قیمت‌های نفت شده است.

این اتفاق‌ها دیروز بهای نفت خام را نسبت به روز دوشنبه با اندکی کاهش روبرو کردند، قیمت البته همچنان بالای 70 دلار در هر بشکه است. در معاملات روز جمعه قیمت نفت خام به بالاترین سطح خود در 5 ماه گذشته رسید. دیروز رویترز نوشت که عربستان سعودی، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت اوپک تمایل دارد که توافق کاهش تولید را ادامه دهد، اما منابعی در داخل گروه اعضای اوپک پلاس گفتند که اگر اختلالات عرضه در نقاط دیگری از بازار ادامه پیدا کند، تولید نفت می‌تواند از ماه جولای افزایش پیدا کند.

    ماجرای ایران

داده‌های رصد تانکری بلومبرگ می‌گویند در یک ماه اخیر روزانه حدود 1 میلیون و 100 هزار بشکه نفت خام صادر کرده است. صادرات نفت خام ایران بر اساس این داده‌ها، 6 ماه پیش از خروج امریکا از برجام یعنی مصادف با مدت زمان مشابه فعلی در سال گذشته معادل روزانه 2 میلیون و 100 هزار بشکه در روز بوده است. طبق گزارش ماه می‌سال 2018 سازمان کشورهای صادرکننده نفت خام، متوسط بهای نفت خام سنگین در ماه مارس سال 2018 معادل حدود 62 دلار در هر بشکه بوده است، از طرفی گزارش اخیر اوپک متوسط قیمت نفت خام ایران در ماه مارس سال جاری میلادی را حدود 64 دلار در هر بشکه اعلام کرده است، به این ترتیب در حالی که صادرات نفت خام ایران نسبت به سال گذشته 48 درصد معادل 1 میلیون بشکه در روز کاهش یافته است، افزایش حدود 2 دلاری متوسط قیمت نفت خام ایران نسبت به دوره مشابه، بخشی از عدم‌النفع ایران از فروش نفت خام خود که به خاطر تحریم‌ها آسیب دیده است را جبران کرده است. به این ترتیب درآمد ایران از محل فروش نفت نسبت به سال گذشته 46 درصد کاهش را تجربه کرده است.

در حالی که این روزها متوسط قیمت نفت در حال بالاتر رفتن است، این تفاوت با هر چه بالاتر رفتن قیمت کمتر می‌شود؛ نکته مهم اما در این است که بخشی از افزایش قیمتی که اخیرا رقم خورده است در واکنش به احتمال تمدید نشدن بخشی از معافیت برای مشتریان نفتی ایران بوده است. در چنین وضعیتی اگر بازار درست پیش‌بینی کرده باشد طبق برآوردی که چندی پیش بلومبرگ منتشر کرد احتمالا صادرات نفت خام ایران با کاهشی حدود روزانه 200 هزار بشکه‌ای روبرو خواهد شد.

البته قیمت‌های بالای 70 دلار در هر بشکه، می‌تواند کمی به کاهش اثر این اتفاق کمک کند.

وضعیت فروش نفت خام ایران اکنون به یکی از عوامل ابهام‌آمیز بازار نفت خام که همواره موجب نوسان می‌شود تبدیل شده است، بلومبرگ دیروز در گزارشی نوشت که برخی از خریداران آسیایی نفت خام ایران از خرید برای ماه بعد خودداری کرده‌اند چرا که هنوز مشخص نیست تکلیف معافیت‌ها چه خواهد شد.

معافیت‌ها در هفته نخست ماه می‌به پایان می‌رسند.

از آن‌جایی که محموله‌های نفت خام برای اینکه از ایران به شرق آسیا برسد به 20 روز زمان احتیاج دارد، برخی از پالایشگاه‌های ژاپنی به بلومبرگ گفته‌اند که احتمالا نخستین محموله‌های نفت و میعانات گازی که از ایران وارد خواهند کرد در ماه ژوئن به این کشور می‌رسند.

هند اما گفته است که از آن‌جایی که محموله‌های ایران ظرف یک هفته به این کشور می‌رسد ممکن است در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات برای معافیت، برای ماه می‌نیز از ایران نفت خام وارد کند.

از سوی دیگر تولید نفت خام ایران به دلیل سیلاب اخیر با کاهش روبرو شده است، هر چند به نظر می‌رسد به دلیل کاهش قابل توجه صادرات نفت خام نسبت به گذشته، مشکل خاصی در این زمینه ایجاد نشود و ایران بتواند به مشتریانی که در ماه می‌خواهان وارد کردن نفت خام هستند این محصول را بفروشد.

نفت خام تولید شده در ایران هم از نظر کیفیت و هم از نظر قیمت برای بسیاری از پالایشگا‌ه‌ها نفتی بسیار مطلوب به شمار می‌رود.