1+4 وظایف برجامی خود را مرور کند
پس از یک سال خویشتنداری تهران در قبال بدعهدی‌های برجامی طرف مقابل، اینک شورای عالی امنیت ملی با توقف برخی اقدامات مندرج در توافق مذکور، به آن نقض عهدها پاسخ داده؛ موضع‌گیری قاطعی که انتظار می‌رود تلنگری بر اعضای باقی مانده در توافق هسته‌ای باشد.
ایرنا درگزارشی نوشت، چهارشنبه 18 اردیبهشت مصادف بود با خروج امریکا از توافق هسته‌ای که پارسال به وقوع پیوست. اقدامی مغایر با عرف و هنجارهای بین‌المللی که در نهایت با پاسخ و اکنش جدی و عملی ایران همراه شد و شورای عالی امنیت ملی در راستای صیانت از امنیت و منافع ملی مردم ایران و در اعمال حقوق جمهوری اسلامی دستور توقف برخی اقدامات ایران در توافق برجام را صادر کرد.
این نخستین گام عملی ایران برای پاسخگویی به برجام گریزان و برجام شکنان است که به دنبال خروج امریکا از توافق هسته‌ای و ازسرگیری تحریم‌های ثانویه، تهران را در تنگنا قرار دادند. امریکا حتی در فضای پساخروج نیز با بهره‌گیری از سکوت دیگر اعضای توافق، از تمدید معافیت انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنی شده با کیک زرد خودداری کرد.
از این رو شورای عالی امنیت ملی نیز در اقدامی متقابل از توقف اجرای بندهایی (26 و 36) خبر داد که به ایران اجازه می‌دهد که ذخیره‌سازی و نگهداری آب سنگین و اورانیوم را فراتر از محدودیت‌های مندرج در برجام انجام دهد. بندهای مذکور تاکید می‌کنند که در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات، ایران حق دارد اجرای تعهدات خود را به شکل کلی یا جزئی متوقف کند.
این موضوع آشکارا در متن بیانیه شورای عالی امنیت ملی کشورمان بیان شده و در آن آمده است که «جمهوری اسلامی ایران در مرحله فعلی دیگر خود را متعهد به رعایت محدودیت‌های مربوط به نگهداری ذخائر اورانیوم غنی شده و ذخائر آب سنگین نمی‌داند. »
افزون بر توقف برخی تعهدات، شورای عالی امنیت ملی به کشورهای باقی مانده در برجام 60 روز فرصت داد تا تعهدات خود به ویژه در حوزه‌های بانکی و نفتی را عملیاتی نمایند. چنانچه در این مهلت کشورهای مزبور قادر نباشند مطالبات ایران را تأمین کنند، در مرحله بعدی جمهوری اسلامی ایران رعایت محدودیت‌های مربوط به سطح غنی‌سازی اورانیوم و اقدامات مربوط به مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک را نیز متوقف خواهد کرد.
البته تصمیم ایران به توقف برخی تعهدات برجامی پس از اولتیماتوم به اعضای باقی مانده در برجام اتخاذ و وارد مرحله اجرا شد. یکی از اقدامات ایران دعوت از سفیران پنج کشور انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین به وزارت امور خارجه و تشکیل جلسه در این خصوص بود. اقدام دیگر ایران، ارسال نامه‌ای از جانب حجت‌الاسلام «حسن روحانی» رییس‌جمهوری به سران کشورهای مذکور بود که در آن، تعلل طرف‌های مقابل در انجام تعهدات خود را دلیل کاهش تعهدات ایران دانسته بود.
کارشناسان بر این باورند که چنین اقدامی از سوی تهران حتی می‌توانست زودتر از زمان کنونی انجام گیرد تا شاهد افزایش فشارهای حداکثری امریکا در حوزه‌های مختلف بر ایران نباشیم. در این حالت، فرصت‌های بازیگری امریکا محدود و زمان برای جبران پیامدهای کارشکنی‌های کاخ سفید افزایش می‌یافت.
از دی ماه 94 که توافق هسته‌ای وارد فاز اجرایی شد تاکنون «یوکیا آمانو» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دستکم 14 گزارش فصلی در ارتباط با فعالیت‌های هسته‌ای ایران انتشار داده که در همه آنها پایبندی تهران به برجام و همکاری سازنده ایران با این نهاد راستی آزما به چشم می‌خورد؛ گزارش‌هایی که طرف مقابل را نتوانست ملزم به اجرای تعهدات خود کند. البته کاسته شدن از میزان تعهدات ایران به منزله خروج این کشور از توافق هسته‌ای نیست بلکه می‌تواند تلنگری به اعضای باقی مانده در برجام شود که در سال گذشته و در فضای پساخروج امریکا سکوت اختیار کرده‌اند.
همین سکوت اروپا در برجام شکنی ترامپ و همچنین همراهی رهبران بروکسل با کاخ سفید در مسائل موشکی و فعالیت‌های منطقه‌ای ایران صدای اعتراض مخالفان برجام را در داخل بلند کرده تا ازآنها به عنوان پلیس خوب و بد یاد کنند که اهدافی مشترک دارند.
در کنار قصور اعضای باقی مانده در برجام، نوک اتهامات به سمت سازمان ملل و شورای امنیت این سازمان نشانه رفته که از کوچک‌ترین اقدام برای مقابله با زیاده خواهی‌های دولت جدید امریکا عاجز مانده اند؛ واقعیتی که در بیانیه شورای عالی امنیت ملی نیز به چشم می‌خورد.
شورای عالی امنیت ملی در بخشی از بیانیه خود تاکید کرده که «اکنون یک سال از خروج غیرقانونی ایالات متحده امریکا از توافق برجام و نقض مصوبات شورای امنیت سازمان ملل متحد توسط امریکا می‌گذرد و آن کشور با قلدری تمام و برخلاف تمامی اصول شناخته شده بین‌المللی تحریم‌های یکجانبه و غیرقانونی خود را مجددا اعمال کرده است. این زورگویی آشکار امریکا متأسفانه با هیچ اقدام درخور و متناسب از سوی شورای امنیت یا اعضای باقی مانده در برجام مواجه نشده است.» در مجموع خویشتنداری و صبر استراتژیک ایران باعث نمی‌شود که تهران با وجود تعهدگریزی‌های طرف مقابل از منافع ملی چشم بپوشد. اینک با تعیین مهلت شش ماهه، توپ در زمین چین و روسیه و همچنین تروئیکای اروپا قرار گرفته تا وظایف برجامی خود را مرور کنند پیش از آنکه شاهد از بین رفتن توافق هسته‌ای باشند؛ دستاوردی که برای دستیابی به آن بیش از یک دهه مذاکره و تلاش کرده‌اند.
